Բռնության հակված իշխանությունները սարսափում են ուղեղից

Հարցազրույց գրող,  թարգմանիչ Սամվել  Մկրտչյանի  հետ.



-Պարոն Մկրտչյան, արդեն 10 օրից ավելի է, ինչ «Հարսնաքարում» դաժան ծեծի հետեւանքով սպանված Վահե Ավետյանին նվիրված ակցիաներ են տեղի ունենում, գնալով ավելի շատ մարդիկ են ընդգրկվում բողոքի ցույցերում, Սփյուռքը նույնպես իր բողոքի ձայնը բարձրացրեց, իսկ վերջին մոմավառության ժամանակ անգամ բախումներ եղան, ոստիկաններն ուժ կիրառեցին ցուցարարների նկամամբ…: Դեպքերի նման զարգացումը կանխատեսելի՞ էր Ձեզ համար: Հասարակական այս ճնշումը որքանո՞վ կնպաստի բոլոր մեղավորներին պատասխանատվության ենթարկելու գործին:



- Դեպքերի նման զարգացումը կանխատեսելի էր բոլոր նորմալ մարդկանց համար՝  հաշվի առնելով բազմաթիվ սպանություններ մարսած իշխանությունների «ձիրքը» եւ փոքրիկ բանակներով զինված կիսատառաճանաչ օլիգարխ-պատգամավորների թյուր գոյությունը մեր իրականության մեջ: Կկրե՞ն արդյոք մեղավորներն իրենց պատիժը՝ միայն մեզնից է այսօր կախված: Բողոքի այս ալիքն արդեն միայն Վահե Ավետյանի համար չէ (հասարակության համար փնտրված մի մարդ, ով անասունների պատճառով չհասցրեց նույնիսկ հասկանալ, թե ինչու պիտի ինքը մահանար). սա արդեն բոլորիս ինքնապաշտպանությունն է ու գիտակցված ընդվզումը մի ուժի դեմ, որը հակաազգայինից վերածվեց դասական բիրտ ուժի եւ անբարոյականության: Չարը չարին երբեք չի պատժում. նա կամ պարզապես խժռում է, կամ ավելի զորացնում, եթե զոհը ոչինչ չի ուզում փոխել:



- Վերջին մոմավառությունից հետո «Ֆեյսբուքի» Ձեր էջում գրել էիք. «Հուլիսի 8-ը ցույց տվեց, որ Հայաստանում ձեւավորված նոր տեսակը՝ ԿԻՆԱՆՏՐՈՊՆԵՐԸ (շնամարդ), պատրաստ են բզկտել յուրաքանչյուր քաղաքացու՝ անկախ սեռից, տարիքից, կուսակցական պատկանելությունից... Սա լրջորեն համախմբվելու պատճառ է: Մենք կարող ենք տարաձայնություններ ունենալ, բայց երկիրը մերն է, ոչ էս պուտանկեքինը, ու այն միասին պիտի փրկենք»: Փրկության ի՞նչ ճանապարհ եք տեսնում այս իրավիճակից դուրս գալու համար, եւ ո՞րն է դա:



- Փրկության միակ ճանապարհը պայքարն է՝ խելացի պայքարը: Բռնության հակված իշխանությունները սարսափում են ուղեղից: Պայքարի քայլերը նրանց համար պետք է անկանխատեսելի լինեն՝ նույնիսկ բացառելով բռնություն կիրառելու հնարավորությունը: Բիրտ իշխանությունների դեմ հարկավոր է պայքարել հետեւողականորեն, բայց սա ամենօրյա պայքար է, մտքի վիճակ, իսկ առաջին հերթին՝ քաղաքացիական անհնազանդություն: Մնացածն ինքնըստինքյան կգա: Քրեական այս համակարգը քանդելը բոլորովին դժվար չէ. միայն կամք է պետք:



- Համաձա՞յն եք, որ մոմավառության ժամանակ Ռուբեն Հայրապետյանի՝ իրավապաշտպան Արման Վեզիրյանին ուղղված հարվածը հարված էր նաեւ Սերժ Սարգսյանին, ու դա այն բանից հետո, երբ հանդիպել էր նախագահին եւ ներում հայցող սրտաճմլիկ նամակ գրել:



- Դա հարված էր Սերժ Սարգսյանին թե Միշել Պլատինիի դարպասը՝  վերջիններիս խնդիրն է: Ժամանակ առ ժամանակ մամլո սպասավորների քրքջոցների ներքո իր սադիստական հակումների մասին հրապարակավ պարծեցող անձը ոչ կարող է ներում հայցել, ոչ էլ ընդհանրապես գրել: Ես ցիտում եմ նրան՝  նա միայն ծեծել գիտի: Հատկապես երբ 15 գազազած շուն է բաց թողնում 4 անմեղ մարդու վրա:



- «Հարսնաքարի» դեպքի հետ կապված՝ շատերն էին ափսոսանք հայտնում, որ Հայաստանում մահապատժի հոդված չկա, Դուք դրա բացը կամ կարիքը տեսնո՞ւմ եք Հայաստանում:



- Բացը մենք ենք զգում, կարիքը՝  այդ մարդակերները: Մահապատժի վերացումը հենց իրենց էր պետք: Այնտեղ, որտեղ Հայաստանն այսօր գտնվում է իր պատմական-սոցիալական-մշակութային-հոգեբանական կարգավիճակով, մահապատիժն անհրաժեշտություն է:



- Հնարավո՞ր է այս հարցն ավելի լայն հասարակական քննարկման դնել, եթե պատգամավորները չեն ստորագրում ԱԺ-ում «Հարսնաքարի» գործով արտահերթ նիստ անելու փաստաթղթի տակ, իսկ Հովիկ Աբրահամյանն էլ մերժել է «Ժառանգության», Դաշնակցության, Կոնգրեսի եւ «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցությունների դիմումը՝  հանդիպում կազմակերպել «Հարսնաքարի» հանցագործությունը քննող իրավապահ մարմինների պատասխանատուների հետ:



- Հիշեք, թե ԱԺ-ում ով ունի ձայների մեծամասնություն, հիշեք, թե ինչ «օգուտ» տվեց ԱԺ մարտիմեկյան հանձնաժողովը, հիշեք, թե ինչով են հիմնականում զբաղված հանցագործությունները քննող իրավապահ մարմինները, եւ հարցը համարեք փակված: Ավելի լավ է բոյկոտել թալանչիների արտադրանքը, քան տալ հարցեր, որի պատասխաններն ինքդ վաղուց գիտես:



- Մաշտոցի պուրակի եւ «Հարսնաքարի» օրինակով տեսանք, որ այսօր քաղաքացիական շարժումներն իրենց շուրջ ավելի շատ մարդ են համախմբում, քան որեւէ քաղաքական ուժ: Արդյո՞ք սա նշանակում  է, որ հեղափոխություն պետք է սպասենք հենց քաղաքացուց:



- Իհարկե: Հեղափոխություն անում է քաղաքացիական հասարակությունը: Այս իշխանությունները, նախկին կոմսոմոլ-կագեբեն տգիտության աստիճան հետադիմական են: Նրանք չեն հասկանում, որ 21-րդ դարում ամեն ինչ կարող է 2-3 օրում փոխվել: Ամեն ինչով խրախուսելով արտագաղթը՝ գողամենթական թափթփուկները նույնիսկ չգիտեն, թե որքան խելացի ու վճռական մարդիկ կան Հայաստանում, թե ինչ գեղեցիկ սերունդ է մեծանում:



- Այս օրերին բազմիցս խոսվեց նաեւ քաղաքացիական շարժումը սեփականաշնորհելու, մասնատելու մասին: Ի՞նչ կասեք դրա հետ կապված:



- Մի պարզ մոմավառությունից պարզ դարձավ, որ տարբեր կերպ մտածող մարդիկ կարող են եւ պարտավոր են համախմբվել՝  երկիրը, իրենց երեխաների ապագան փրկելը ունենալով որպես գերագույն նպատակ: Փորձել սեփականաշնորհել այս նպատակը՝ կնշանակի դավաճանել գաղափարին եւ պառակտել շարժումը, այսինքն՝ անել այն, ինչ փորձում են իշխանական մեծածախ նյարդաթուլագարները, նազիր-վեզիրներն ու զոմբիները, ովքեր առել էին միասնականության հոտը, հայհոյում ու հարվածում էին վախից, քանի որ բիրտը միշտ վախկոտ է:



- Պարոն Մկրտչյան, Դուք վերջերս նաեւ այն միտքն էիք հայտնել, որ ոչինչ չի փոխվի, եթե ամեն ինչ մոմավառությամբ ավարտվի: Ի՞նչ շարունակություն եք տեսնում այս քաղաքացիական շարժման համար:



- Երբեք չընկճվել, «ո՞վ, եթե ոչ ես». առաջնորդվել այս նշանաբանով: Ես իսկապես գտնում եմ, որ սա մեր վերջին պայքարն է, այն դեպքը, երբ կորցնելիս կորցնում ենք հայրենի երկիր: