Անտարբերության դառը պտուղները

Մեր մարզասերները, եւ ոչ միայն նրանք, այս գարնանը ոգեւորության եւ հպարտության շատ պահեր ապրեցին՝ տարբեր խոշոր մրցաշարերում Հայաստանի պատվիրակների ձեռք բերած նվաճումների եւ շահած մեդալների առթիվ: Առանձնահատուկ գովասանքի է արժանի Տոկիոյի օլիմպիադայի մրցանակակիր, աշխարհի եւ Եվրոպայի չեմպիոն, շնարհաշատ մարմնամարզիկ Արթուր Դավթյանը։ Նա, ով իր փառահեղ ելույթներով օրերս էլ փայլեց Կահիրեում անցկացված աշխարհի գավաթի 4-րդ փուլի խաղարկության ժամանակ: Ինչպես մարտ-ապրիլ ամիսներին Կոտբասում եւ Դոհայում կայացած նույնանման մրցումների ժամանակ, նա բոլորին հիացրեց հատկապես հենացատկերում ցուցադրած իր բացառիկ ունակություններով: Դրսեւորելով հասուն, կատարյալ վարպետություն ու անկոտրում կամք՝ երեւանցին վաստակեց հերթական ոսկե մեդալները եւ ընդհանուր հաշվարկով հռչակվեց տարվա բացարձակ գավաթակիր: Մեր սպորտի տարեգրությունում, այն էլ՝ անսովոր կարճ ժամանակամիջոցում, գրանցված եռակի փայլուն հաղթարշավն իր էությամբ հիրավի եզակի էր:

Այն էլ ասենք, որ Եգիպտոսի մայրաքաղաքում աչքի ընկան նաեւ Արթուրի բոլոր երեք թիմակիցները. նժույգ-թափերի վարժությունում Գագիկ Խաչիկյանն արժանացավ արծաթե մեդալի (14,733 միավոր), Հարություն Մերդինյանը` բրոնզե (14,566 միավոր), պատվո պատվանդանի երրորդ աստիճանին տեղ զբաղեցրեց նաեւ օղակների վարժությունում իրեն լավ դրսեւորած Արթուր Ավետիսյանը:

Լավ տպավորություն թողեցին նաեւ Եվրոպայի առաջնության երեւանյան ասպարեզում հանդես եկած մեր երիտասարդ բռնցքամարտիկները: Բավական է ասել, որ Հայաստանի հավաքականը ներկայացնող 13 պատվիրակներից 12-ն իրավունք ստացան հանդես գալու կիսաեզրափակիչ մենամարտերում, ինչը նշանակում է, որ բոլոր նրանք արժանանալու են մեդալների: Այս տղաներից 9-ը դարձան բրոնզե մրցանակակիրներ, իսկ երեք ավելի հաջողակները մասնակցեցին վճռական մենամարտերի: Առաջնությունն ավարտվեց չորեքշաբթի օրը, երբ հնչեց Հայաստանի օրհներգը, հնչեց ի պատիվ Դավիթ Սիմոնյանի (86 կգ քաշային կարգ), ով, պարտության մատնելով իտալացի Պիսանո Ջոնաթանին, նվաճեց Եվրոպայի չեմպիոնի ոսկե մեդալը: Իսկ նրա թիմակիցներ Գոռ Ազիզյանը (57 կգ) եւ Աղվան Ալեքսանյանը (80 կգ) բավարարվեցին արծաթե մրցանակներով:

Հատկանշական է, որ երբ դեռ չէին ավարտվել երեւանյան մրցումները, Տաշքենդում մեկնարկեց ավելի հեղինակավոր` աշխարհի առաջնությունը՝ կաշվե ձեռնոցի վարպետների մասնակցությամբ: Հայաստանն այդ մրցումներում ներկայացնում են 11 բռնցքամարտիկ: 

Ինչ խոսք, այս ամենը չի կարող չուրախացնել, լավատեսությամբ չլցնել բոլորիս սրտերը: Սակայն լայն իմաստով այդ լավատեսությունը պայմանավորված կլինի ոչ միայն մենապայքարային մարզաձեւերի ներկայացուցիչների վստահ ելույթներով, այլեւ այն բանով, որ, վերջապես, կկարողանան իրենց լիարժեք դրսեւորել նաեւ խաղային մարզաձեւերի ներկայացուցիչները: Ավաղ, առայժմ նրանք չեն կարողանում աչքի ընկնել նույնիսկ համեստ ցուցանիշներով: Ինչի՞ մասին է խոսքը, երբ կես դար առաջ գրանցված «Արարատ» ֆուտբոլային թիմի պատմական հաղթարշավն այս առումով, ցավոք, շարունակում է մնալ որպես բացառիկ ու եզակի հաճելի փաստ: 

Երբ ուշադիր հետեւում ես միջազգային ասպարեզներում ընթացող մրցումների ընթացքին, մասնակիցների թվում չես գտնի, ասենք, մեր ջրագնդորդներին, վոլեյբոլիստներին, թենիսիստներին, հանդբոլիստներին վերաբերող տվյալներ: Այդ մարզաձեւերի ֆեդերացիաներին, թվում է, դա բնավ էլ չի հետաքրքրում: Նրանք, ասես, խոր քուն են մտել եւ հաշտվել ստեղծված իրավիճակի հետ: Նրանց համար, ստացվում է, գլխավորը զուտ մասնակցությունն է:

Ճիշտ է, այս առումով մի փոքր աշխուժություն է նկատվում բասկետբոլիստների կյանքում: Շատերին հիացմունք է պատճառել այն, որ տղամարդկանց հավաքականը մի փոքր տարօրինակ հնչող Եվրոպայի փոքր երկրների առաջնությունում գրավեց առաջին հորիզոնականը: Իսկ ամենալուրջն այն է, որ այդ մարզաձեւի ֆեդերացիայում սկսել են լրջորեն քննարկել ավելի բարձր հեղինակություն վայելող ստուգատեսում հանդես գալու իրավունք ձեռք բերելու հարցեր: Ուրախացնում է նաեւ այն, որ սկսել է գործել Երեւանի բասկետբոլի վերաբացված ֆեդերացիան:
Իսկ եվրոպական ասպարեզներում ակտիվ ելույթներ ունենալու հարցում ֆուտբոլի հանրապետական ֆեդերացիայի գործունեությունը կարծես հիմնավորվում ու ամփոփվում է ազգային գլխավոր թիմին օգնելու նպատակով լոկ դրսից խաղացողներ հրավիրելու խնդիրը: Խոսքը, ըստ էության, զուտ մրցաշարին մասնակցելու մասին է: Ձեւական էին նաեւ առաջատար համարվող մեր չորս ակումբային թիմերի ելույթները եվրագավաթների խաղարկություններում: Ե՛վ «Արարատ-Արմենիան», ե՛ւ «Ալաշկերտը», ե՛ւ «Արարատը» մեկնարկային խաղերից անմիջապես հետո դուրս մնացին ասպարեզից: Միայն մեր չեմպիոնը` «Փյունիկը» բավարարվեց շատ համեստ ցուցանիշներով: Հայաստանի թիվ մեկ թիմը, հանդես գալով Չեմպիոնների լիգայում, նախնական մրցաշարին մասնակցած չորս թիմերի մասնակցությամբ աղյուսակում գրավեց երրորդ տեղը եւ ստիպված եղավ տեղափոխվել ստորին` Եվրոլիգա, այստեղից էլ` Կոնֆեդերացիաների լիգա: 

Ինչ վերաբերում է մեր մանկապատանեկան ֆուտբոլը ներկայացնող թիմերի` միջազգային ասպարեզում գրանցված ցուցանիշներին, ապա դրանց կարելի է տալ ընդհանուր մեկ գնահատական` խայտառակություն: Բերեմ հենց կոնկրետ փաստեր. Եվրոպայի առաջնության նախնական խաղերին մասնակցած Հայաստանի 17 տարեկան տղաների հավաքականը, անցյալ տարի մրցելով Բելառուսի, Նորվեգիայի եւ Իռլանդիայի հասակակիցների թիմերի հետ, համապատասխանաբար պարտություններ է կրել 2:5, 0:7 եւ 0:4 հաշիվներով: 19 տարեկանների ընտրանին նույն կարգի մրցումներում 0:5 եւ 0:2 հաշիվներով տանուլ է տվել գերմանացիներին ու սլովակներին՝ ոչ-ոքի (1:1) գրանցելով բելառուսների հետ ունեցած խաղում: Իսկ ահա 21 տարեկաններն անցկացրած 10 խաղից 9-ում պարտություն են կրել, միակ հաղթանակը (2:0) Երեւանում տանելով Ֆարերյան կղզու հավաքականի նկատմամբ (Դանիայի այդ ինքնավար մարզի տարածքն ընդամենը 1,4 հազար քառակուսի կմ է, բնակչության թիվն էլ` 46 հազար):

Ահա եւ կանանց հավաքականը ներկայացնող 17 տարեկանների ցուցանիշները․ երեք խաղ` նույնքան պարտություն, 0 խփած եւ 27 բաց թողած գոլ։ 19 տարեկանների թիմի արդյունքները․ 5 խաղ` նույնքան պարտություն, գոլերի հարաբերությունը` 1:28:

Այս է մեր վաղվա ֆուտբոլի ընդհանուր «փառահեղ» պատկերը միջազգային ասպարեզում ` մեկ հաղթանակ, մեկ ոչ-ոքի եւ 22 պարտություն, 8 խփած եւ 62 բաց թողած գոլ: Ո՞ւմ համար հասկանալի չէ, որ այս ամենը պարզ ու պրիմիտիվ պարապմունքների, խաղային պրակտիկայի պակասի պատճառով գրանցված բացահայտ ձախողումների հետեւանք է, եւ արդյոք այս տագնապալի վիճակը լրջորեն անհանգստացնո՞ւմ է գործի համար պատասխանատուներին:

Միսակ Նազարյան