«Ժառանգությունն» ու ՀԱԿ-ը ԲՀԿ-ի միջոցով ընդամենը վարչախմբում դիրքեր գրավելու խնդիր են լուծում

Հարցազրույց քաղաքական վերլուծաբան Սարո Սարոյանի հետ

-Ոչ իշխանական եռյակը` «Բարգավաճ Հայաստան», Հայ ազգային կոնգրես, «Ժառանգություն», դեմ են հանդես գալիս սահմանադրական փոփոխություններին: Ինչո՞ւ է սա դարձել նրանց պայքարի գլխավոր հարցը եւ արդյոք սահմանադրական փոփոխությունների նախաձեռնությունն ուղղակի կապ ունի՞ իշխանափոխության խնդրի հետ:

- Նախ, ես մեծ վերապահում ունեմ «պայքար» ասածի հետ, ես պայքար չեմ տեսնում, այսինքն՝ ընդդիմադիր հանրության կողմից պայքար՝ հանդեպ վարչախումբը: Ինչ-որ առումով կա ներվարչախմբային պայքար, ոչ ավելին, հանրության շահերն սպասարկող պայքար ես, համենայնդեպս, չեմ տեսնում: Սահմանադրական փոփոխությունների հետ կապված՝ մի բան եմ տեսնում. քաղաքական դաշտում առաջիկա 1-2 տարի մնալու գործընթաց ոչ իշխանականների կողմից: Եթե ավելի կոնկրետացնեմ, ըստ էության, իշխանությունն ունի ներվարչախմբային պայքար, որը նշեցի, եւ կա հերթական ընտրություններին ինչ-ինչ վերադասավորումների գալու խնդիր, այդ վերադասավորումները տարիներ, որոշակի ժամանակ պետք է ձգվեն եւ, սահմանադրական փոփոխությունների վրա ուշադրություն սեւեռելով, այսինքն, այդ փոփոխությունների դեմ խոսելով՝ այս ուժերը կզբաղեցնեն հանրությանը:

- Դուք ասացիք նաեւ, որ պայքարը ներվարչական տիրույթում է, իսկ ի՞նչ գործ ունեն այդտեղ ՀԱԿ-ն ու «Ժառանգությունը», որոնք իրենց արմատական ընդդիմություն են համարում:

- Ինչպես նկատեցիք, ես երկու բան մատնանշեցի, «Ժառանգությունն» ու ՀԱԿ-ը ներվարչախմբային պայքարի արդյունքում, ըստ էության, ինչ-որ դիրքեր գրավելու հնարավորություն են ստեղծում իրենց համար, որոնք, ըստ նրանց, առաջիկա տարիներին իրենց կշիռը կբարձրացնեն ու կկարողանան հերթական ընտրությունների ժամանակ ինչ-որ դիրքեր գրավել, որոնք չունեն ներկայում: Այսինքն՝ պետք է հստակ հասկանալ, թե այստեղ ԲՀԿ-ն ինչ նպատակադրությամբ է գործընթացին մասնակցում, իսկ ՀԱԿ-ը եւ «Ժառանգությունն» այսօր ոչ, իսկ գուցե վաղը նաեւ Դաշնակցությունը, ուրիշ նպատակադրությամբ են մասնակցում, նրանք կամ իրենց դիրքերը ԲՀԿ-ի միջոցով ավելացնելու խնդիր են լուծում՝ կարճատեւ ժամանակահատվածում, իսկ երկարաժամկետ կտրվածքով իրենք փորձում են իրենց ավելացված կշռի միջոցով մի քանի տարի հետո համապետական ընտրությունների ժամանակ նորից նոր դիրքեր գրավելու քաղաքական գիծ որդեգրել:

- Այսինքն՝ խնդիր է դրված ընդդիմադիր երեւալու, «վարկանիշային աճ» վաստակելու, իսկ ինչո՞ւ Դաշնակցությունն իրեն հեռու պահեց եռյակից:

- Վարկանիշի մասին այստեղ խոսք լինել չի կարող, կա ընդամենը վարչախմբային պայքարում դիրքեր գրավելու խնդիր, եւ ՀԱԿ-ն ու «Ժառանգությունը» դա պատկերացնում են ԲՀԿ-ի միջոցով, Դաշնակցությունն իր դիրքերը պատկերացնում է կամ ԲՀԿ-ի, կամ ՀՀԿ-ի միջոցով, այսինքն՝ նրանցից որ մեկն ավելի շատ իրեն կբավարարի, որն ավելի շատ դիրքեր կապահովի, նրա հետ էլ «կքնեն»: Այսինքն՝ խոսքը հանրության շրջանում կշիռ ձեռք բերելու մասին չէ, նման բան չկա: Որքան ես եմ նկատել, իրենք, եւ հատկապես ՀԱԿ-ն ու ԲՀԿ-ն, թքած ունեն հանրության կարծիքի վրա: Հանրությունը մեծամասամբ դեմ է այդ «բուրժուադեմոկրատական դաշինք» ասածին, բայց իրենք թքած ունեն այդ կարծիքի վրա: Հետեւաբար, խոսքը ԲՀԿ-ի միջոցով որոշ դիրքեր գրավելու մասին է:

- Իսկ հնարավո՞ր է եռյակը չբավարարվի որոշակի դիրքերով եւ պայքարի ամբողջի համար, այսինքն՝ իշխանափոխության, թե՞ միամտություն է նման կարծիք ունենալը:

- Խնդիրն այն է, որ ներվարչախմբային փոփոխություններ, դասավորումներ ինչպիսին էլ որ լինեն, եթե դրանք բավարարելու են կոնկրետ քառյակ, իսկ այսօր «եռյակ» ասածին, դրանք դա ներկայացնելու են իշխանափոխություն կամ իշխանափոխության գործընթացի սկիզբ, ինչ-որ մի էտապ եւ այլն: Հիմա մի բան է, երբ նրանք դա այդպես ներկայացնելու են, մեկ այլ բան՝ իրականությունը: Ենթադրենք, որ վարչախումբը յոթգլխանի վիշապ է, բայց մի գլուխը գլխատելուց հետո մյուս գլուխն է, չէ՞, կրակներ արձակում, ի՞նչ տարբերություն, դա իշխանափոխությո՞ւն է, իմաստը ո՞րն է: Իշխանափոխությունը ես հասկանում եմ այն, որ հանրությունը կարողանա իրականացնել ընտրության իր իրավունքը, որպեսզի քաղաքական իրավունքները կյանքի կոչվեն: Այսինքն՝ եթե ընտրական մեխանիզմները չեն աշխատելու, եթե ժողովուրդը չի կարող իշխանության գալ, ապա ո՞րն է իշխանափոխության իմաստը, վիշապի մի գլուխը փոխե՞լ, բայց տվյալ դեպքում ի՞նչ տարբերություն՝ այդ «կայծակ», «որոտ» եւ այլնը որ գլխով է բաց թողնվելու: Խնդիրն այն է, որ քառյակ կամ եռյակը պայքարում է գլուխներից մեկի դեմ եւ ասում, որ դա իշխանափոխություն է, եւ մենք էլ դրան մասնակից ենք եւ ամեն ինչ անելու ենք, որ դա ի կատար ածվի:

- Իսկ դուք բացառո՞ւմ եք քառյակ-իշխանություն փոխհամաձայնեցված գործողությունների տարբերակը:

- Բոլոր ուժերի հետ համաձայնություն հնարավոր է չլինի, ուրիշ բան, որ «վիշապի» մի գլխի եւ եռյակի կամ քառյակի մի ուժի փոխհամաձայնեցված գործողությունների հետ գործ ունենանք:

- Այսինքն՝ ԲՀԿ եւ ՀՀԿ տիրույթո՞ւմ…

- Քաղաքական շրջանակներում կա որոշակի կասկած, որ խնամիական կապը քաղաքական արժեք է դարձել, քաղաքական շահ է ներկայացնում, եւ խնամիական կապը կոնկրետ ուղղված է մի նպատակի, այդ տեսանկյունից կարելի է ենթադրել նման բան, բայց վստահ ասել չեմ կարող՝ կա՞ նման բան, թե՞ ոչ: Այսինքն, դա անմիջապես գիտակցվա՞ծ է արվում, թե՞ ենթագիտակցորեն է ստացվել այդպես, եւ այսօր ոչ իշխանական ընդդիմադիր ներկայացող ուժերն սպասարկում են այդպիսի քաղաքական գործընթաց:

- Իսկ ի՞նչ պետք է անեն այն ուժերը, որոնք դուրս են եռյակ-քառյակից եւ իսկապես ուզում են պայքարել ամբողջ իշխանության դեմ, օրինակ՝ Քաղաքացիական պայմանագիրը:

- Նախ, քանի որ տեղեկատվական ֆոնն իրենք են ապահովում, ապա այսօր «այլ ընդդիմադիր ուժեր» ասվածը շատ չնչին տեղեկատվական ռեսուրսի է տիրապետում:մ Օգտվելով այս իրավիճակից՝ ուշադրությունը սեւեռում են, քաղաքական գործընթացների առանցքում պահելով ոչ իշխանական ուժերին:
Ինչ վերաբերում է մյուս ուժերին, ես չեմ տեսնում իրենց մոտ որեւէ ռեսուրս, որ կարողանան հավասար պայքար մղել վարչախմբի մի քանի գլխով ներկայացող վիշապի դեմ, ենթադրում եմ, որ սրա լուծումը կարող է լինել միայն քաղաքացիական պայքարի արդյունքում: Միակ ուժը, որ կա, որը կարող է վիշապին ամբողջությամբ տապալել, քաղաքացիական պայքարն է, քաղաքացիական շարժումը, որտեղ ընդգրկված կլինեն Ձեր խոսքում ենթադրած այլ ընդդիմադիր ուժերը, որոնք ընդհանուր շարժման մի մասնիկ կարող են լինել: