Կինոկատալոգ, կինոտոն

Երեկ "Ակադեմիա" ցուցասրահում հավաքված կինոգործիչներն իսկապես տոնական տրամադրություն ունեին: Նրանք՝ Ալբերտ Մկրտչյանը, Միքայել Դովլաթյանը, Միքայել Ստամբոլցյանը, Հարություն Խաչատրյանը, Դավիթ Մուրադյանը, Էդգար Բաղդասարյանը, Արծվի Բախչինյանը, Սուրեն Հասմիկյանը եւ կինոաշխարհի այլ գործիչներ, ելակի կոկտեյլներով կամ օղու բաժակներով շնորհավորում էին միմյանց՝ կինոկատալոգի տպագրության առթիվ. "Ես ամեն անգամ ցավ եմ ապրում, երբ որեւէ մեկն ասում է, որ հայկական կինո չի եղել, չկա, կամ ընդամենը 3 անուն են թվարկում: Այս գիրքը շատ ծանրակշիռ արգումենտ է այդ մարդկանց դեմ. երբ նման բան մտածեն, թող բացեն ու տեսնեն, թե ինչ ժառանգություն ենք ունեցել",- հայկական կինոյի վերահրատարակված կատալոգի շնորհանդեսին ասաց կինոգետ, գրքի գլխավոր խմբագիր Միքայել Ստամբոլցյանը: Կատալոգը տպագրվել է հայերեն եւ անգլերեն, ցավոք՝ ընդամենը 250 օրինակ: Այն դեռեւս միայն կնվիրվի արվեստի տարբեր միություններին եւ կվաճառվի միայն "Արտբրիջում", թե որքա՞ն կարժենա, կինոգործիչներից ոչ ոք դեռեւս չգիտեր: 10 տարի առաջ լույս է տեսել հայկական կինոյի առաջին կատալոգը, որն ընդգրկում է 1924-1998թթ. Հայաստանում ժապավենով նկարահանված ֆիլմերը, ինչը, լինելով այն ժամանակ միակը նախկին Խորհրդային Միության երկրների կինոպատմության մեջ, Ռուսաստանում արժանացել է "Սպիտակ փիղ" մրցանակին: Վերահրատարակված կատալոգում ճշտվել են ֆիլմերի արտադրության տարեթվերը, տեւողությունը, մասնակիցների կազմը: Նոր հրատարակության մեջ ներառվել է նաեւ առանձին հավելված, որն ընդգրկում է 2009-ին արտադրված խաղարկային ֆիլմերը: Ֆիլմերի հեղինակների անվանացանկում, ի տարբերություն նախորդ հրատարակության, այժմ անվանատառերի փոխարեն նշված են անուններն ամբողջությամբ:

Կատալոգի համար աղբյուր են ծառայել դեռեւս 60-ականների սկզբին Դանիել Բզնունու կողմից հավաքված ֆիլմագրաֆիան, ֆիլմերի մոնտաժային ամփոփագրերն ու տիտրերը, Հայաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության եւ Կինոյի տան արխիվային նյութերը, նաեւ Գրականության եւ արվեստի թանգարանում պահվող նյութերը եւ այլն: Սուրեն Հասմիկյանին հարցրի՝ արդյոք կինոկատալոգի տպագրությունը նաեւ վերաարժեքավորո՞ւմ է այն, ինչ ունեցել ենք: "Այստեղ փաստ է ընդամենը, որ պետք է հավերժանա, իսկ ինչպե՞ս իմաստավորել այդ փաստը, սա արդեն այլ խնդիր է",-եղավ պատասխանը: Ըստ կինոգետի՝ այսօր համաշխարհային կինոյում խորն ճգնաժամ է, հայկական կինոն էլ է կուլ գնացել այս ճգնաժամին, որից մարդկությունը պետք է փորձի դուրս գալ: Արծվի Բախչինյանն էլ ասաց՝ "Կատալոգը ինֆորմացիոն բազային էն հիմքն է, որի վրա հետագա ուսումնասիրությունները ծնվում են: Մենք ունենք հարուստ կինոժառանգություն, որակի մասին հիմա չենք խոսում, որը կարիք ունի սիստեմավորման, այս առումով այս աշխատությունն իսկապես արժեքավոր է": Զավեն Բոյաջյանը, որը կատալոգի խմբագրակազմում է եղել, նույնպես կարեւորեց կատալոգի տպագրությունը. "Կատալոգը ինքը շատ կարեւոր խնդիր ունի, փաստորեն, հայկական կինոյի ամբողջ հենքը այս կատալոգն է, այսինքն՝ որեւէ մեկը եթե հայկական կինոյի մասին ինչ-որ բան է գրում, նա պետք է օգտվի այս կատալոգից: Սա իսկապես մեծ ձեռքբերում է, որովհետեւ սա ծավալուն, ֆունդամենտալ աշխատություն է, եւ կարեւոր է, որ այն տպագրվել է ոչ միայն հայերեն, այլեւ անգլերեն, որովհետեւ "Ոսկե ծիրանի" հյուրերն էլ հիմնականում միշտ հետաքրքրվում են, թե չունե՞նք արդյոք մենք կատալոգ, հիմա մենք կարող ենք ասել, որ ունենք":  Հարցիս՝ արդյոք հնարավո՞ր է, որ ընտրություն եղած լինի, եւ անորակ ֆիլմ ընդգրկված չլինի կատալոգում, կինոգետը պատասխանեց. "Ոչ: Էդպիսի բան չէր կարող լինել, որովհետեւ դա կատալոգ ստեղծելու բուն սկզբունքին դեմ է: Ինքը ընդգրկում է ամբողջ կինոհամակարգը առանց վերաարժեքավորելու: Մենք ներկայացնում ենք միայն փաստացի նյութը":