Ես նման ստատիստիկայի չեմ տիրապետում

Բանակում տեղի ունեցող միջադեպերի բացահայտման, «Ռոժ» մականունով հրամանատարի «գործուն զղջման» ու ադրբեջանցիների կողմից սպանված զինվորի մասին է մեր զրույցը Ռազմական ոստիկանության նոր պետ Արամ Տեր-Սահակյանի հետ:



Վերջինս եղել է ՌՈ նախկին պետ, ՊՆ փոխնախարար Վովա Գասպարյանի տեղակալը:



- Պարոն Տեր-Սահակյան, ի՞նչ եք պատրաստվում փոխել այս կառույցում, Ռազմական ոստիկանությունը հասարակության շրջանում ընկալվում է իբրեւ կոռումպացված ու ինչ-ինչ հարցեր կոծկող կառույց:



- Նախ՝ ես համաձայն չեմ հարցադրման հետ, որ ինչ-որ փոփոխություններ պետք է անեմ, ու որ փոփոխություններ տեղի չեն ունենում: Փոփոխությունները, բարեփոխումները տեղի են ունենում անընդհատ: Հիմա պաշտպանության նախարարության համակարգը գտնվում է բարեփոխման փուլում: Ռազմական ոստիկանությունը՝ նույնպես, որպես մի ստորաբաժանում: Մեզ էս վերջին 2-3 տարիներին էդ բարեփոխումների շնորհիվ հաջողվեց բավականին արդյունավետ գործունեություն ծավալել, եւ Ռազմական ոստիկանությունը զուտ գերատեսչական կառույցից, որը գործում էր գլխավորապես ՊՆ հրամանների հիմքի վրա, ունեցավ օրենք Ռազմական ոստիկանության մասին:



- Կոնկրետ ի՞նչ տեսանելի քայլեր են արվելու մեր քաղաքացիների համար, որ բանակում եղած միջադեպերն իրականում բացահայտվեն: Կարո՞ղ է հասարակությունն ակնկալել որեւէ փոփոխություն այդ առթիվ:



- Նախ ասեմ, որ ես առաջին անգամ եմ լսում, որ Ռազմական ոստիկանությունը հայտնի է որպես առավել կոռումպացված համակարգ: Իհարկե, կոռուպցիան գոյություն ունի նաեւ մեր համակարգում, եւ մեր կողմից ձեռնարկվում են միջոցներ կոռուպցիայի դեմ պայքարի առումով: Կոռուպցիայի դեմ պայքարը բավականին մեծածավալ, տարիներով ժամանակ պահանջող խնդիր է, որի դեմ պայքարում են էսօր բոլոր քաղաքակիրթ երկրները եւ ունեն որոշակի հաջողություններ: Նրանք էլ չեն ձերբազատվել կոռուպցիայից ընդհանրապես:



Համենայնդեպս, Ռազմական ոստիկանության համակարգում եղած կոռուպցիոն ռիսկերը չեն խանգարում գործերի բացահայտմանը: Որպես հետաքննական մարմին՝ Ռազմական ոստիկանությունը պատասխանատու է գործերի նախականխման եւ բացահայտման համար: Ես Ձեզ ասեմ, որ, օֆիցիալ տվյալներով, պաշտպանության նախարարության համակարգում հանցագործությունների բացահայտումը 97 տոկոսից ավելի է:



- Այդ դեպքում ինչո՞վ կբացատրեք, որ զոհված եւ խեղված զինծառայողների ծնողները տասնյակներով բողոքում են կառավարության շենքի առաջ ու իրենց հարցերի լուծումները չեն ստանում: Եթե Դուք 97 տոկոսով բացահայտում եք հանցագործությունները, եւ իրոք մեղավորներն են պատժվում, ինչի՞ց են դժգոհ այդ մարդիկ:



- Շատ անգամ մեր ժողովուրդը նմանեցնում է արդարությունը եւ օրինականությունը: Արդարությունը դա հումանիտար կատեգորիա է, շատ էմոցիոնալ, որ բխում է մեր փորձից, պատմությունից, մեր էմոցիաներից եւ այլն: Օրինականությունը դա նա է, որը պահանջում է օրենքը, եւ շատ անգամ ես շատ եմ հանդիպում այդպիսի ծնողների հետ: Մենք հանդիպում ենք ծնողների հետ: Սպայի համար զինվորի կորուստը ծանր կորուստ է: Տպավորություն կա, թե լրատվական միջոցներն ավելի շատ են մտահոգված դրանում, քան Ռազմական ոստիկանությունը կամ պաշտպանության նախարարությունը: Ինչի՞: Մենք, որպես զինվորականներ, լավ գիտենք, որ բանակում որոշիչը մարդկային գործոնն է:



- Ասել է թե՝ Դուք բավարարված եք բացահայտումներով:



- Ինչ է նշանակում՝ բավարարված եք կամ բավարարված չեք այդ գործոնով: Ես համարում եմ, որ 97 տոկոս բացահայտումը դա շատ բարձր բացահայտման տոկոս է: Ես գտնում եմ, որ եթե դատավճիռը մտել է օրինական ուժի մեջ, ուրեմն դա է:



- Վերջերս Ռազմական ոստիկանությունը բավական աղմկահարույց բացահայտում արեց զորամասերից մեկում «Ռոժ» մականունով հրամանատարի գործողությունների հետ կապված: Ու փաստորեն, նա ազատ արձակվեց «գործուն զղջումով» եւ որեւէ պատիժ չկրեց: Չե՞ք կարծում, որ նման դեպքը բացասաբար է անդրադառնում Ռազմական ոստիկանության հեղինակության վրա:



- Ձեր կողմից «Ռոժ» անվանվող սպայի հանցագործությունը բացահայտվել է հենց Ռազմական ոստիկանության կողմից: Նյութերը փոխանցվել են քննչական ծառայություն, որտեղ հարուցվել է գործ: Հետո Ռոժը հետ է կանչվել Ռազմական ակադեմիայից, նրան մեղադրանք է ներկայացվել, ընտրվել է խափանման միջոց:



- Բայց փաստ է, որ նա այսօր ազատության մեջ է:



- Այո, օրենքը այդ հնարավորությունը տալիս է:



- Մյուսներին, փաստորեն, նման հնարավորություն չի տալիս օրենքը:



- Էթիկայից ելնելով՝ չեմ ուզում տալ գնահատական դատախազության կողմից կայացված որոշմանը: Համենայնդեպս, օրինական լուծում է ստացել էդ գործը: Ռոժն էսօր չի ծառայում ՊՆ-ում, էն նյութական վնասը, որ հասցրել է իր նյութական գործողություններով, լրիվ վերականգնված է:



- Այսինքն կարելի է քրեական հանցանք կատարել բանակում, բերել-գումարները մուծել եւ չպատժվե՞լ:



- Այդ հարցը Դուք ուղղեք օրենսդիր մարմնին: Օրենսդիր մարմինն էդ իրավունքը նախաքննական մարմնին տալիս է՝ գործուն զղջմամբ կարճել քրեական գործը:



- Իսկ Դուք չե՞ք կարծում, որ էդտեղից քաղաքական կամ այլ կոռուպցիայի հոտ է գալիս:



- Ոչ, չեմ կարծում: Չեմ գտնում, որ արդարությունը կամ օրենքը գործում է էն ժամանակ, երբ քաղաքացին հայտնվում է ՔԿՀ-ում: Էստեղ կարեւորն այն է, որ հասարակությունը դա տեսավ, մյուս սպաները տեսան դա:



- Բայց նաեւ հասարակությունը տեսավ, որ այդ մարդը չպատժվեց:



- Չէ, պատժվեց: Կարճել «գործուն զղջումով»՝ նշանակում է բացասական եզրահանգմամբ կարճել:



- Նաեւ գլխավոր շտաբի պետ Յուրի Խաչատուրովի տղան էր նրա հետ այդ գործում, որի անունը չշոշափվեց, եւ նա որեւէ պատասխան չտվեց դրա համար:



- Ես չունեմ նման տվյալներ, որ Խաչատուրովի տղան մեջն էր: Նյութերը մենք ենք նախապատրաստել, եւ նյութերի նախապատրաստման ընթացքում Խաչատուրովի որդու հարցն առաջ չի եկել:



- Բայց ցուցմունքներ կային Խաչատուրովի տղայի մասնակցության մասին, որ Ռոժի հետ ստիպել է զինծառայողներին վարկ վերցնել:



- Չէ, Ռոժն է վերցրել: Ես խնդրում եմ էդ հարցերը, որոնք վերաբերում են քննությանը, ուղղեք նախաքննական մարմնին:



- Լավ, խոսենք սահմանային միջադեպերի մասին: Ադրբեջանն իր երեկվա վարքով ապացուցեց, որ թքած ունի եւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հանդիպումների վրա, եւ այդ հայտարարությունների ու բանակցությունների վրա ու շարունակում է սպանել հայ զինվորներին: Հիմա հայկական կողմն ի՞նչ է պատրաստվում անել, ինչպե՞ս է պատրաստվում ապահովել զինվորի ապրելու իրավունքը:



- Զորքերի շփման գծում պարզ է, որ կարող են տեղի ունենալ այդպիսի պատահարներ: Մեր վերլուծությունները ցույց են տալիս, որ գլխավորապես ամեն ինչ արված է, որ զինվորը լինի ապահով դիրքերում: Եվ անվտանգության կանոնների խախտման հետեւանքով են գլխավորապես մեր զինվորները զոհվում:



- Միգուցե պետք է հրամանատարն ու բանակի ղեկավարությունը դրա համար պատասխա՞ն տան:



- Իսկ ինչո՞ւ եք կարծում, որ եւ հրամանատարը, եւ պոստի ավագը պատասխան չի տալիս՝ ընդհուպ մինչեւ քրեական պատասխանատվություն:



- Բայց փաստը մնում է փաստ, որ վերջին շրջանում համարյա օրը մեջ զինվոր է սպանվում: Սա չի՞ նշանակում, որ արդեն պատերազմական իրավիճակ է: Նաեւ բանակի ղեկավարությունը պետք է պատասխան տա հանրությանն այդ սպանությունների հետ կապված: Հնարավոր չէ՞ այնպես անել, որ պաշտպանվի զինվորի կյանքի իրավունքը:



- Երբ խոսվում է մարդու կյանքի մասին, շատ դժվար է խոսել քանակով, ամեն մի կյանք մեծագույն արժեք է, բայց եթե ստատիստիկայի տեսակետից խոսենք, ես չեմ գտնում, որ տարվա ընթացքում մենք շատ զոհեր ենք ունենում զորքերի շփման գծի վրա:



- Այսինքն 10-ից ավելի զոհը շա՞տ չէ խաղաղ պայմաններում:



- Մենք չունենք խաղաղ պայմաններ: Մեր պայմանն է ոչ խաղաղությունը, ոչ պատերազմը: Իսկ ո՞վ է ասել, որ մենք խաղաղ պայմաններում ենք շփման գծում:



- Ասել է թե՝ պետք է օրը մեջ զինվոր սպանեն, իսկ մենք հանգիստ նստենք-ասենք՝ սադրա՞նք էր:



- Օրը մեջ զինվոր չի սպանվում: Ես հասկանում եմ Ձեր մտահոգությունը, ամեն մի զինվորի մահը շատով կամ քչով դժվար է գնահատել, բայց եթե մասնագիտական տեսակետից գնահատենք, ես չեմ գտնում, որ շատ է: Շատ երկրների էքսպերտներ չեն հավատում, որ հնարավոր է էդքան քիչ լինեն զոհերը:



- Շատ երկրներում 2 մլն-ից մի քիչ ավելի բնակչություն չկա, ինչպես մեր երկրում է, շատ երկրներում տղաների նման քանակություն չկա: Ու ընդհանրապես, Դուք կարո՞ղ եք զոհված զինվորի ծնողին նայել ու ասել՝ գիտեք, ստատիստիկան ասում է, որ քիչ են զոհերը, առանձնապես մի անհանգստացեք:



- Ոչ: Իհարկե՝ ոչ: Ես ասեցի զուտ մասնագիտական տեսակետից: Բարոյական տեսակետից դա այլ խնդիր է: Օպերատիվ տեսակետից իրավիճակը չի փոխվել մոտակա տարիների ընթացքում համենայնդեպս դեպի բացասականը: Ավելի շուտ՝ փոխվել են հասարակության մոտեցումները:



- Որպես բանակի պատասխանատու՝ ուզում եմ Ձեզ հարցնել՝ ինչպե՞ս է ստացվում, որ որեւէ պաշտոնյայի մերձավորները երբեք չեն ծառայում սահմանին, նրանք երբեք սահմանային միջադեպերի հետ առնչություն չեն ունենում: Սահմանին ծառայում են ոչ հարուստ ընտանիքների երեխաներ: Ինչո՞ւ հավասարություն չկա հայոց բանակում, եթե մենք ազգային խնդիրներից ենք խոսում:



- Ճիշտն ասած՝ ես չեմ տիրապետում նման ստատիստիկայի:



- Որեւէ անգամ լսե՞լ եք, որ որեւէ պաշտոնյայի բարեկամ վիրավորվի կամ զոհվի սահմանին:



-  Սոցիալական արդարության խնդիրը շատ կարեւոր խնդիր է, եւ բավականին միջոցներ են ձեռնարկվում, որ սոցիալական արդարությունը պահպանվի բանակում: Էն հարցերը, որ Դուք բարձրացնում եք հիմա, ես նման ստատիստիկայի չեմ տիրապետում: