Եթե մարդն ուզում է քաղաքականության մեջ լինել, պիտի հրապարակային գործի

Ազատության հրապարակում կուտակային կենսաթոշակային համակարգի դեմ կազմակերպված հանրահավաքին վերջին շարքերից հետեւում էին նաեւ այդ հրապարակի թոհուբոհով անցած, մի քանի տարի առաջ հարյուր հազարանոց հանրահավաքներ առաջնորդած քաղաքական գործիչները` «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Սարգսյանը, վերածնված ՀՀՇ-ի ղեկավար Արարատ Զուրաբյանը եւ նրանց համախոհները: Նրանք ներկա էին որպես ՀՀ քաղաքացիներ, որոնք մտահոգված են իրենց երեխաների ապագայով: Արամ Սարգսյանին հարցեր ուղղեցինք Հայաստանի իշխանությունների վարած ներքին ու արտաքին քաղաքականության, ընդդիմադիր դաշտի ամայության, Քոչարյան-ՀՀԿ փոխհրաձգությունների եւ իր անելիքների մասին:

- Պարոն Սարգսյան, մշտապես, որպես գործող ռեժիմից ու  տիրող իրավիճակից ազատվելու ելք, մատնանշում  եք համախմբվածությունը, բայց գնալով ավելի ու ավելի է պառակտվում ընդդիմադիր դաշտը, իսկ ընդդիմադիր հարթակները փորձում են գրավել այնպիսի ուժեր, որոնք նույն իշխանության ապավենն ու աջակիցն  են եղել:  Օրինակ, Ձեր գլխավորած քաղաքական ուժն ինչո՞ւ է ընդհատակում, այլ ոչ թե հարթակում:

- Նախ ասեմ, որ ես միայն համախմբվածությունից չեմ խոսում, խոսում եմ նաեւ Աստծուց, սիրուց, կյանքից, մահից: Համախմբվածությունը համարում եմ մեր ժողովրդի այս իրավիճակից դուրս գալու հիմնական մեխանիզմներից մեկը: Ինչ վերաբերում է մեր ակտիվությանը, ապա 99 թվականի հոկտեմբերի 27-ից հետո մինչեւ 2010 թվականը  ամենաակտիվ կետերում ու առաջին շարքերում եմ եղել, որից հետո ասել եմ, որ ջրերը պիտի մաքրվեն, որոնք շատ պղտոր են: Քաղաքականությունն ունի քաղաքականություն վարելու ժամանակներ. երբ որ այնպիսի ժամանակներ են, որ այդ քաղաքականություն վարելը իրավիճակը ոչ թե ավելի է շտկում, այլ խճճում, ես այդ ժամանակ չեմ մասնակցում գործընթացներին, որովհետեւ անիմաստ է ապացուցես, թե ինչն ինչից հետո է:

- Պարոն Սարգսյան, կպարզաբանե՞ք, թե ինչ նկատի ունեք «պղտոր ջրեր» ասելով:

- Երբ բարդ է դարձել տարբերել, թե որն է ընդդիմություն, որն է իշխանություն: Երբ քաղաքականության մեջ հիմնական գործոնը, ուժեղը համարվում է նա, ով շատ փող ունի, երբ գրասենյակները միայն փողով են բացվում ու համախոհներ ձեռք բերվում, երբ պարազիտ կուսակցությունները դառնում են գործոն քաղաքական կյանքում` քաղաքական հայտ չներկայացնելով:

- Անուններ կտա՞ք:

- Իմաստը ո՞րն է անուններ տալու: Հասկացողը կհասկանա, քաղաքականության մեջ էնպես չի, ինչպես դատարանում, որ պիտի կանգնես ու անուններ տաս:

- Ռոբերտ Քոչարյանն է ակտիվացել` անողոք քննադատության ենթարկելով  Տիգրան Սարգսյանի գործունեությունը, Ձեր կարծիքով, որո՞նք են նման  ակտիվացման շարժառիթներն ու նպատակները:

- Քոչարյանը Հանրապետական կուսակցության պաշտպանած նախագահի թեկնածուն է, ինքը քննադատում է Հանրապետական կուսակցության այսօրվա գործող վարչապետին, դա Հանրապետական կուսակցության ներքին խնդիրն է, ցավում եմ, որ այսօր դա մեր ժողովրդի համար դարձել է բեստսելլեր: Այդպես չպիտի լիներ: Այսօր ՀՀ-ի համար ամենակարեւորն Իրանի հետ կապված գործընթացներն են, որոնք կարող են լուրջ խթան դառնալ ՀՀ թե տնտեսության, թե քաղաքական իրավիճակի առողջացման համար, եւ ես սպասում եմ դրան, ու այդտեղ ակտիվ գործընթացներ, միանշանակ, կլինեն: Քոչարյանի պահվածքը հայ ժողովրդի, հասարակության հետ կապ չունեցող գործընթաց է: Քոչարյանը միշտ էլ ուզեցել է քաղաքականություն վերադառնալ, ինքն այդ մասին հայտարարել է, բազմաթիվ լրատվամիջոցներ, կայքեր է պահում, իր գրասենյակով բոլոր գործընթացների մասին տեսակետներ է հայտնել: Ես այն կարծիքին եմ, որ մարդը, եթե ուզում է քաղաքականության մեջ լինել, պիտի հրապարակային գործի: Երբ նա թեկնածությունը դնի, այն ժամանակ ես կանդրադառնամ նրա խնդրին, քանի չի դրել, իսկ էս ներքին կռիվը, որ կա, դա Հանրապետականի ներքին խնդիրն է, որը որեւէ կապ չունի մեր ժողովրդի, իմ,  Ձեզ հետ, դա իրենց կռիվն է՝ թող անեն:

Ես միշտ ասել եմ` ՀՀ-ի  համար  թիվ մեկ խնդիրը  ժողովրդավարական ընտրություններով ձեւավորված իշխանությունն է, որի արդյունքում պիտի անջատվեն դատական, օրենսդիր մարմիններ, եթե հանրապետության դատական մարմինները տարանջատ լինեին, էսօր Ռոբերտ Քոչարյանի ու Տիգրան Սարգսյանի, Արմեն Մովսիսյանի տված հարցազրույցներից հետո դատախազությունը քրեական գործ պիտի հարուցեր: Դրանք տեղեկություններ են հանցագործության մասին: Բայց քանի որ էդ դատախազությունն էլ հանրապետական թիմի մի մասնիկն է, էդ գործընթացը տեղի չի ունենում, բայց ես Ձեզ վստահեցնում եմ, որ կգա ժամանակ, եւ իրենց ասածների համար, որպես ինքնախոստովանական ցուցմունքների, կանչվելու են դատարաններ ու ասեն, թե ով երկրին ինչ վնասներ է տվել ու Հայաստանն ինչ պայմանագրերով ինչ վիճակի հասցրել, ով է մեղավոր, որ հայ ժողովրդի սեփականությունն օտարվել է դրսին: Նրանք իրար վրա ցուցմունքներ են տալիս, եւ դատախազությունը պիտի զբաղվի դրանով:

- Պարոն Սարգսյան, Ազատության հրապարակում ընդդեմ կուտակային կենսաթոշակային համակարգի բողոքող ժողովրդին են միացել ԲՀԿ-ն, ՀՅԴ-ն, որոնք ժամանակին չեն պայքարել այս օրենքի դեմ: Հատկապես ԲՀԿ-ն, կոալիցիա կազմելով, նպաստել է այդ եւ մի շարք արատավոր օրենքների  ընդունմանը: Այս քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչների խրոխտ ընդդիմադիր ելույթները Ձեզ հավատ ներշնչո՞ւմ են: Ըստ  Ձեզ, նրանք ինչո՞ւ են այս հարթակում հայտնվել:

- Բացարձակ իմ խնդիրը չեմ համարում մեկնաբանել Ձեր ասած կազմակերպությունների գործելաոճն ու պահվածքը: Ես երեք երեխաների հայր եմ, իմ երեխաները 1974 թվականից հետո են ծնվել, եւ այս օրենքը մտահոգում է ինձ: Ես համոզված եմ, որ երեխաներին փող, մեքենա, տուն թողնելով չի, այնպես, ինչպես մտածում են հանրապետականներն ու օրենքը բերողները: Երեխաներին հայրենիք ու պետություն է պետք թողնել: Իրենք նման օրենքներով թալանում են երկիրը, որովհետեւ հավաքված փողերը ՀՀ տնտեսությունից դուրս են գալու, գնալու են ինչ-որ գերմանական, ռուսական բանկում նստեն: Էն դեպքում, որ էդ փողն էստեղ ներսում աշխատելու էր, սակայն մեծ զանգվածով դուրս է գնում, դատարկվում է տնտեսությունը, հետո էլ տնտեսագիտական տրակտատներ են գրում: 

- Ես կարծում եմ, որ միայն որոշակի խնդիրներով Հայաստանի ներսում ռեալ փոփոխությունների հասնելը շատ բարդ է: Իհարկե, կարծում եմ, որ առանձին ոլորտներով միայն կարող են բարձրաձայնել հասարակական կազմակերպությունները, բայց 21-րդ դարում քաղաքականությամբ զբաղվելու այլ տարբերակ, քան քաղաքական կուսակցություններ հիմնելն ու սրանցով քաղաքական տեսակետներ, մոտեցումներ ձեւավորելն է, այլ բան չկա: Հետեւաբար, համակարգային փոփոխություն է պետք, ոչ թե մարդու փոփոխություն: Պարզապես ճիշտ պահին պետք է գործողություններ անել, որպեսզի չունենանք մարտի 1-եր, հետընթացներ, որ հիասթափության կբերի: Ընդդիմությունն այլեւս սխալվելու իրավունք չունի, ես` առավել եւս:

- Ձեր նշած խնդիրներն առկա են, մինչդեռ Դուք պնդում եք, թե դեռ պահը չէ: Մաքսային միություն մտնելու որոշում կայացվեց, սոցիալական բազմաթիվ խնդիրներ կան, մի՞թե դրանք բավարար չեն ակտիվանալու, ժողովրդին առաջնորդելու համար:

- Եթե Մաքսային միության որոշման հայտարարությունից հետո մենք հավաքվեինք ու համախմբման կոչ անեինք ու ասեինք` ժողովուրդը կգա հրապարակ, համոզված եմ, որ դուք կասեիք` ոչ: Քաղաքական գործիչը պիտի հաշվարկի, «Փոքրիկ իշխանի» թագավորի նման, որ ասում է` արեւին դուրս գալու հրամանը պիտի էն ժամանակ տաս, երբ որ արեւը դուրս է գալիս, դրանից շուտ տաս՝ չի գալու:  Ժողովուրդն այդ արեւն է, քաղաքական գործիչը պիտի այդ հոտառությունն ունենա, որ երբ ասի, էդ ժամանակ դուրս գա: Իսկ սեպտեմբերին դեռ հասունացած չէր, որ հասարակությունն իր գիտակցության մեջ դա մաղած լիներ, մանավանդ, որ այստեղ նուրբ հարց կա` Ղարաբաղի հարցը, որի վրա էլ այս իշխանությունները մեխը դնում են, որ անվտանգության հարց է եւ այլն, եւ այս թեզը պահելով` անընդհատ երկիրը ձգում են այնտեղ: Հետեւաբար, պիտի  Ղարաբաղի հարցը լուծվի, ինչից հետո՝ մնացածը, եւ սրա ժամանակը գալու է: Ինչ վերաբերում է սոցիալական խնդիրներին, Հայաստանի հասարակությունը, հայ մարդը հպարտ է: Մի ասացվածք կա` տղամարդու գրպանի պարունակության ու առողջության մասին պիտի ոչ մեկը կողքից չիմանա, հայ մարդը չի ուզում խոստովանի, որ աղքատ է: Ես հարգում եմ այդ մարդկանց, ովքեր հպարտ են: Հայ մարդը փողոց դուրս չի գա սոցիալական խնդրի պատճառով, այլ բարոյահոգեբանական խնդիրների: Էսօր, իմ կարծիքով, Հայաստանը լքում են ոչ թե նրա համար, որ ապրելու հաց չունեն, հիմնականում այն բանի համար, որ հեռանկար չեն տեսնում, որ իրենց երեխան կրթություն ստանա, այստեղ էլ աշխատանք կգտնի ու արժանապատիվ կապրի:

- Պարոն Սարգսյան, գուցե պարզապես չկա այնպիսի քաղաքական ուժ, որին վստահեն ու փողոց դուրս գան, որը նրանց՝ առանց շեղվելու, առանց սերտաճելու որեւէ ուժի հետ, ազնվորեն կառաջնորդի  դեպի ժողովրդավարական արժեքներ: 

- Երբ որ նման իրավիճակ է լինում, ժողովուրդն իր միջից ծնում է: Այն թեզը, որ քաղաքական ուժ չկա, սուտ է, նման բան չկա: Որպեսզի հասարակությունը փողոց դուրս գա,  պիտի քաղաքական գործոնների ամբողջականություն լինի: Օրինակ, ազգային արժանապատվության հարց կար 88-ին՝ դուրս եկան: 99-ին, 2003-ին, 2004-ի ապրիլի 12-ին, 2008-ին,  նույնիսկ 2013-ին՝ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի պարագայում, մնացած դեպքերում չի եղել, թե ինչի է էդպես, թող  քաղաքագետները վերլուծեն: 

- Ձեր գնահատմամբ ինչպիսի՞ն է այսօրվա քաղաքական դաշտը:

- Պղտոր ջրերը դեռ չեն մաքրվել:  

Գայանե ՍԱՐԻԲԵԿՅԱՆ

[email protected]