Պետք է պատերազմն էնպիսին լինի, որ յուրաքանչյուրը հասկանա, որ կարող է իր հարազատին կորցնել

Հարցազրույց ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանի հետ։

- Պարո՛ն Աղազարյան, ի՞նչ էր նշանակում Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե մենք պատրաստ ենք ցավոտ փոխզիջումների, բայց ո՛չ՝ կապիտուլյացիայի։

- Չեմ կարող մեկնաբանել։ Վարչապետն արտահայտեց մտքեր, ներկայացրեց իրադրությունը, որ մեզնից յուրաքանչյուրն էլ շատ լավ տեսնում, պատկերացնում է, հետեւաբար, յուրաքանչյուրս կարող ենք ինքներս գնահատական տալ։

- Իսկ ո՞ւմ էր «թասիբի գցում» վարչապետը։

- Հայրենական պատերազմի ժամանակ, իսկ սա արդեն հայրենական պատերազմ է, այո, թասիբի հասկացությունը շատ կարեւոր է՝ էդ բառի լայն իմաստով։

- Շատերը քննադատեցին` որ պետք չէր նման բաներ ասել, մարդիկ վիրավորվել էին «թասիբի» մասին ակնարկից։

- Ես չեմ կարծում, որ ինքը որեւէ մեկին վիրավորել է, բավականին կոռեկտ է արտահայտվել, հարցն այն է, որ վարչապետն իր խոսքում ասաց այն, ինչ յուրաքանչյուրս զգում ենք, թաքցնելու բան չունենք։ Ուղղակի ինքն ամբողջական ասաց եւ ներկայացրեց իրավիճակը։

- Իսկ մինչ այդ ինչո՞ւ էին թաքցնում, որ տարածքների կորուստ ունենք, որ մեզ կապիտուլյացիա են պարտադրում։

- Ես չեմ կարծում, որ որեւէ բան թաքցվել է։ Եվ հիմա էն իրավիճակը, որ կա նույնիսկ էդ տարածքների առումով, էդպես ամրագրված վիճակ չէ, շատ հեղհեղուկ վիճակ է, որը ցանկացած պահի կարող է փոխվել։

- Եթե վերջնական ամրագրված վիճակ չէ, խուճապ չի՞ տարածում, արդյոք, այդ «լայվը»։

- Եթե վարչապետն ասում է մի բան, որի մասին Դուք գիտեք, ես գիտեմ, նա գիտի՝ առանձին նյուանսները չհաշված, եւ էդ ամեն ինչն ամբողջականացնում է, ի՞նչ կա էդտեղ․․․

- Այս ընթացքում վարչապետի արած բոլոր հայտարարությունները ճի՞շտ են եղել։

- Նկատի ունեք ռազմական դրություն հաստատելուց հետո՞։ Հիմա կդժվարանամ հետադարձ հայացքով գնահատել, որովհետեւ էնքան իրադարձություններ են տեղի ունենում, բայց, ընդհանուր առմամբ՝ այո։

- Եթե ամեն ինչ ճիշտ էր, ինչո՞ւ հայտնվեցինք այս ծանր վիճակում։

- Մի բան ասեմ, ես՝ որպես պատգամավոր, նաեւ որպես քաղաքացի, լինում եմ տարբեր տեղերում, տարբեր իրավիճակներում, եւ ես, որ միշտ երազել եմ էնպիսի իրավիճակ, ոչ թե երազել եմ, այլ մտածել եմ Թուրքիայի հետ հավանական պատերազմական իրողության դեպքում մենք՝ որպես ազգ, պետականություն, կարո՞ղ ենք հակահարված տալ, հակադրել մեր ուժերը եւ այլն, ես զգում եմ, որ, այո, մեզ մոտ դա ստացվում է։ Մենք կռվում ենք ոչ թե Ադրբեջանի դեմ, այլ Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի դեմ՝ չհաշված էդ վարձկան- մարձկանները, եւ աշխարհի՝ բավական երկար ժամանակ լռելյայն հայացքի ներքո։ Բայց էս կռիվը եւ մեր զոհերը իրավիճակ են փոխում, եւ դա չի կարող մնալ անհետեւանք։ Ես ուզում եմ ասել, որ ես խառնված չեմ իրար՝ հելնեմ վազեմ ճակատ, մի բան էլ ես անեմ։ Չէ, զգում եմ, որ մենք, մեր զինված ուժերը, Արցախի պաշտպանության բանակը, Հայաստանից գնացած կամավորների անվերապահ աջակցության շնորհիվ․․․

- Հաղթելո՞ւ ենք։

- Իհարկե, հաղթելու ենք։ Եվ մենք չպիտի վատ զգանք, սարսափենք էն իրավիճակներից, որ մենք ունենք դասալքության դեպքեր, որոշ դեպքերում՝ կարող է նաեւ դավաճանության դեպքեր։ Պատերազմն ունի իր տարբեր կողմերը։

- Իսկ ինչպե՞ս ենք հաղթելու, այդ հաղթանակն ինչպե՞ս է ամրագրվելու։

- Հաղթանակը ես հասկանում եմ, որ պետք է էնպիսի իրավիճակ լինի, որ հարցի լուծումը, որոշակի նաեւ մեր կողմից զիջումների արդյունքում, լինի միասնական փաստաթղթի տեսքով։

- Բայց ասում էիք՝ հող չենք տալու, ասում էիք՝ նախկինները հողերը ծախում էին, Նիկոլ Փաշինյանը դա թույլ չի տվել, դրա համար պատերազմ սկսվեց, հիմա խոսում եք զիջումների մասին։

- Եթե վարչապետը մի քանի անգամ ասել է, որ Արցախի հարցի լուծումը պետք է լինի այնպիսին, որ ընդունելի լինի Արցախի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ժողովրդի համար, ստորակետ, ասել է նաեւ, որ եթե դու գնում ես բանակցությունների, ապա դու պատրաստ ես ինչ-որ զիջումների, էդ դեպքում Դուք էդ զիջումները կամ էդ բանաձեւը ո՞նց եք պատկերացնում։

- Հիմա այս իրավիճակում, ինչպիսին էլ որ լինի ելքը, Արցախի եւ Հայաստանի ժողովուրդների համար ընդունելի՞ կլինի, ըստ Ձեզ։

- Ինչպիսին էլ, որ լինի՞ ելքը․․․ Չէ, մենք պետք է էնպես անենք, որ ընդունելի լինի մեզ համար։

- Այսինքն, ելքի ո՞ր ամրագրումը կարող է ընդունելի լինել Արցախի եւ Հայաստանի համար, որոնց զավակները զոհվել են, եւ տարածքներն էլ պետք է տանք՝ ցավոտ փոխզիջումներով։

- Զոհերին չպետք է քանակական գնահատական տալ, որովհետեւ մեկ զոհն էլ մարդկային կյանք է, առավել եւս՝ երիտասարդ տարիքում, եւ շատ ընտանիքների համար դա մեծ ողբերգություն է։ Բայց ես Ձեզ պիտի ասեմ՝ ես գրեթե ամեն օր լինում եմ էդ հոգեհանգիստներին՝ հենց առաջին օրվանից սկսած, եւ ես զգացել եմ շատ ուժեղ փոփոխություն էսօրվա իրավիճակի եւ առաջին օրերի իրավիճակի։ Հայրերի եւ մայրերի մեծ մասը հիմա իրենց բոլորովին այլ կերպ են պահում, որովհետեւ նաեւ հասկանում ենք յուրաքանչյուրս, որ պատերազմն առանց զոհերի չի կարող լինել, ուղղակի պետք է պատերազմն էնպիսին լինի, որ յուրաքանչյուրը հասկանա, որ ինքը կարող է իր հարազատին կորցնել։

- Իսկ ինչպե՞ս եք նայում Դուք այդ զոհերի հարազատների աչքերին, վաղն ինչպե՞ս եք նայելու։

- Պատերազմում զոհվում են, ի՞նչ է նշանակում՝ ինչպես ենք նայելու։ Ամեն ինչ կխաղաղվի, պատերազմը կվերջանա, ժողովուրդը իշխանությունների նկատմամբ կունենա հարցեր, եւ դրանք կարտահայտվեն համապատասխան եւ լուսաբանված ձեւերով։

- Իսկ ինչո՞ւ հասանք նրան, որ պատերազմ սկսվեց, ինչո՞ւ մենք դիվանագիտական ճակատում չկարողացանք հասնել խնդրի խաղաղ կարգավորմանը, հատկապես, երբ սեփական կետից էինք բանակցում։

- Սեփական կետից չէինք բանակցում, բանակցություններն արդեն հասել էին ինչ-որ մակարդակի էդ տարիների ընթացքում, որը մեզ համար էդ պահին ընդունելի չէր։ Իսկ թե ինչու էսօր սկսվեց, ոչ թե վաղը չէ, մյուս օրը, իմ կարծիքով՝ կա մի շատ կարեւոր հանգամանք, որովհետեւ հարձակվող կողմը պետք է շատ-շատ ուժեղ լինի, որպեսզի կարողանա հաղթահարել իր հակառակորդի դիմադրությունը՝ ոչ պակաս, քան 10 անգամ մոտավորապես։ Էդ պարիտետն արդեն համարյա թե Ադրբեջանը ստեղծել էր էսքան տարիների ընթացքում։ Հիմա հետ չդառնանք՝ թալան-մալան եւ այլն, ստեղծել էր էդ պարիտերը։ Իսկ Էրդողանը, լինելով խելոք անձնավորություն, գնահատեց իրավիճակը, որ Հայաստանում իշխանության է եկել մի ուժ, որն անցյալի ձեռագրով չի ապրում, եւ շատ հավանական է, որ կարճ ժամանակահատվածում էդ պարիտետը խախտի, էդ տասնյակից ավելի առավելությունը խախտի, ինչը կդժվարացնի հարցի լուծման համար իրենց նախատեսած ռազմական ուղղությունը։