Էրդողանի մերժվածությունը, Փաշինյանի թեթեւսոլիկությունը

Օրերս տեղի ունեցան Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանի կողմից Թուրքիայի նախագահի պաշտոնը երրորդ անգամ ստանձնելու արարողությունները։ Հայաստանում հազիվ թե տեղյակ լինեին դրա մասին, եթե Նիկոլ Փաշինյանը` ցուցամոլությունից ու թեթեւսոլիկությունից դրդված, անձամբ չմեկներ Անկարա` այդ արարողություններին մասնակցելու: Փաշինյանը մեկնեց այն Թուրքիան, որի տարածքի կեսը կազմում է Հայկական բարձրավանդակը, որտեղ գտնվում է Արեւմտյան Հայաստանը` Կիլիկիայից,  Կապադովկիայից, Կոմմագենից մինչեւ Փոքր Հայք ու Մեծ Հայքի մեծ մասը: Եվ մեկնեց ոչ թե հայկական սրբավայրերից մեկը` Կեսարիայից ու Եդեսիայից մինչեւ Կիլիկիայի հայկական ամրոցներ, Նեմրութ լեռան հայոց պանթեոնից մինչեւ բիբլիական Մասիս կամ Վանի միջնաբերդ, այդ ամենը թողած՝ մեկնեց Անկարա` Թուրքիայի հասարակության կեսի կողմից մերժվող մի անձի նախագահական պաշտոնամուտին մասնակցելու: Ինչո՞ւ: Փաշինյանի անձնական ցուցամոլությունից ու թեթեւսոլիկությունից բացի ուրիշ շարժառիթ դժվար է գտնել:

Թուրքիայի հետ հայերի եւ Հայաստանի խնդիրները մի կողմ թողնելու դեպքում էլ Փաշինյանի՝ Անկարա մեկնելն անհասկանալի էր նաեւ միջազգային հարաբերությունների,  դիվանագիտության տեսանկյունից: Բավական է միայն թվարկել երկրների ղեկավարների անունները, որոնք  ժամանել էին Անկարա: Hurriyet Daily News-ը հրապարակել էր անունները` Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբան, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւ, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյան, Վենեսուելայի նախագահ Նիկոլաս Մադուրո, Պակիստանի վարչապետ Շահբազ Շարիֆ, Լիբիայի առաջնորդ Աբդուլ Համիդ Դբեյբա, Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաեւ, Սոմալիի ղեկավար Հասան Շեյխ Մահմուդ, Բուլղարիայի, Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետության, Չեռնոգորիայի, Կոսովոյի եւ Հյուսիսային Մակեդոնիայի նախագահները եւ Կիպրոսի թուրքերի առաջնորդը։ 

Միջազգային միայն երեք կազմակերպություններից էր հյուր ժամանել` ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յանս Ստոլտենբերգը, Իսլամական կազմակերպության ներկայացուցիչը ու եւս մի ներկայացուցիչ Թուրքական պետությունների կազմակերպությունից: Ոչ առաջին դեմքերն են ժամանել նաեւ Իրաքից, Ռուսաստանից, Չինաստանից, Բոսնիա-Հերցեգովինայից, Գերմանիայից առհասարակ` նախկին պաշտոնյաներ:

Ինչպես տեսնում ենք, առաջին դեմքերի ցանկում միայն միջազգային изгой-ներն են, համարյա ահաբեկչական պետությունների ղեկավարներ կամ առաջնորդներ՝ Թուրքիայի ազդեցության ծիրում գտնվող երկրներից: Բալկաններից այն կողմ ո՛չ Եվրոպայից, ո՛չ Մերձավոր Արեւելքից, ո՛չ անգամ Հեռավոր Արեւելքից ոչ մի ազդեցիկ կամ քաղաքակիրթ երկրի ղեկավար Անկարա չէր ժամանել: Հետեւաբար, մնում է անպատասխան հարցը` Նիկոլ Փաշինյանն ինչո՞ւ էր գնացել: Ժամանածներից ո՞ւմ հետ Հայաստանի վարչապետն ընդհանրություն ուներ` Վենեսուելայի նախագահի՞ հետ, Լիբիայի՞, Հարավային Աֆրիկայի՞, թե՞ Սոմալիի: Գրողը տանի, անգամ թուրքալեզու պետությունների, իսլամական երկրների ղեկավարները չէին մեկնել Անկարա: Որքան պետք է մերժված լինի Էրդողանը դրա համար: Եվ ի՜նչ անուն տաս, որ Հայաստանի վարչապետն էր այնտեղ մեկնել: Անձամբ ես, նորից, Փաշինյանի ցուցամոլությունից ու թեթեւսոլիկությունից բացի այլ բացատրություն չեմ գտնում: 

Առավել հետաքրքրականը, սակայն, Էրդողանի երրորդ նախագահական պաշտոնամուտին առնչվող զարգացումներում ո՛չ Էրդողանի երդմնակալության արարողությունն էր, ո՛չ էլ դրա մասնակիցները: Ամենից հետաքրքրականն այն է, որ մայիսի 28-ի ուշ երեկոյան, երբ ստացվող քվեարկության արդյունքներից արդեն պարզ էր, որ 51-52%-ով Էրդողանը կհաղթի, երկրպագուները հավաքվել էին Պոլիսում, այն թաղամասում, որտեղ Էրդողանի առանձնատունն է:

Նրանց ողջունելու համար Էրդողանն իր առանձնատան առջեւ բարձրացավ ավտոբուսի թափքին եւ այդտեղից դիմեց երկրպագուներին: Պարզվում է՝ հայտարարելուց հետո, որ ինքը կարծես արդեն հաղթում է նախագահական ընտրությունում, շնորհակալություն հայտնելով իրեն ընտրողներին, հաջորդիվ Էրդողանը հայտարարել է, թե նախագահական ընտրությունում հաղթելուց հետո մի էական գործ կա` պետք է պայքարել Պոլիսը ետ բերելու համար: 
Պոլիսում Էրդողանի AK կուսակցության թեկնածուն երկու անգամ պարտվեց ներկա քաղաքապետ Էկրեմ Իմամօղլուին՝ 2019-ին, եւ այժմ էլ Էրդողանը քվեների հաշվարկով Պոլիսում պարտվեց թե՛ մայիսի 14-ին, թե՛ 28-ին: Այդ ամենը Էրդողանին հանգիստ չի տալիս, քանի որ իր բառերն են. «Ով առաջնորդում է Պոլիսը, նա առաջնորդում է Թուրքիան»: Էկրեմ Իմամօղլուն, այդ ամենին ի տես, հրապարակավ դիմել էր Էրդողանին. «Դուք ընտրվեցիք նախագահ, բայց գիշերները Պոլիս եք շշնջում: Դա այդպես էլ Ձեզ համար երազանք է մնալու: Դուք չեք կարող Պոլիսը վերադարձնել, Դուք չեք կարողանալու Պոլիսում հաղթել…»: 

Ձեռնոց են նետել ե՛ւ Էրդողանը, ե՛ւ Իմամօղլուն: Նախագահական ընտրությունում էլ հենց Իմամօղլուն պետք է լիներ Էրդողանի ախոյանը. զուտ վարչական, դատական միջամտությամբ Իմամօղլուին պայքարից հանելը հնարավորություն տվեց Էրդողանին հաղթելու, որովհետեւ Քըլըչդարօղլուն Իմամօղլու չէ: Իմամօղլուին եւ Յավաշին գործադիր փոխնախագահներ առաջադրելն օգնեց Քըլըչդարօղլուին՝ ձայներ հավաքել, բայց բավարար չեղավ հաղթելու համար:
Բոլորն էլ գիտակցում են, որ Էրդողանի իրական մրցակիցը Թուրքիայում Պոլիսի քաղաքապետ Էկրեմ Իմամօղլուն է, եւ նրանց դեմառդեմ մրցակցությունը ցույց կտա, թե ում է պատկանում Թուրքիայի ապագան: Էրդողանն ամեն միջոց գործադրեց, որ իր եւ Իմամօղլուի միջեւ դիմակայությունը չծավալվի նախագահական ընտրությունում: Փաստորեն, այդ դիմակայությունը փոխադրվեց 2024թ. եւ կծավալվի ու կհանգուցալուծվի Պոլիսի քաղաքապետի ընտրություններում:  Իմամօղլուի` վերստին հաղթելու դեպքում այդ ընտրությունը կդառնա Իմամօղլուի նախագահական թեկնածության շնորհանդեսը: