Ինչո՞ւ Գրանադայի այցից առաջ հատուկ Ֆրանսիայի ԱԳ նախարարի այցը կազմակերպեցին եւ տապալեցին հանդիպումը

Իսպանական Գրանադա քաղաքում Եվրոպական քաղաքական համայնքի գագաթնաժողովն է ընթանում: Նախօրեին Ալիևը չեղարկել է իր նախապես ծրագրած այցը Գրանադա, որտեղ պետք է տեղի ունենար հանդիպում Ալիեւ-Փաշինյան-Մակրոն-Շոլց- Շառլ Միշել կազմով։ Մի քանի պատճառ է նշվել` Ֆրանսիայի նախագահի մասնակցությունը հանդիպմանը, Թուրքիայի նախագահի բացակայությունը: Անկարայից էլ հայտնել էին, որ Էրդողանը Իսպանիա չի մեկնի մրսածության պատճառով։ 

Զրուցել ենք քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցի հետ:

- Ադրբեջանը որոշեց, ըստ էության, արհամարհել Գրանադայի հավաքն ու գերտերությունների ղեկավարներին: Նիկոլ Փաշինյանը մենակ մեկնեց, Գրանադայում հնգակողմ հանդիպումը չի կայանա: Ի՞նչ կարող է այդ հանդիպումը տալ Հայաստանին, եթե դրան ներկա չէ Ադրբեջանի նախագահը:

- Նիկոլ Փաշինյանը որոշել է մասնակցել գագաթնաժողովին: Նա հանդիպել է ինչ-որ պաշտոնյաների հետ, սակայն առանց Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Ռուսաստանի մասնակցության շատ դժվար է ենթադրել, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում կարող են ինչ-որ լուծումներ գտնվել: Մանավանդ, որ Ալիևն է որոշել չմասնակցել դրան: Կարող են լինել ինչ-որ քննարկումներ, որոնք ոչ էական են, անկարևոր: Հաջիևն էլ զուգահեռաբար հայտարարել է, որ Շառլ Միշել- Նիկոլ Փաշինյան- Իլհամ Ալիև եռակողմ հանդիպմանն իրենք պատրաստ են մասնակցել: Այսօրվա Փաշինյանի բանակցությունները վերաբերելու են նոր հնարավոր եռակողմ հանդիպմանը: Առանց Ֆրանսիայի և Գերմանիայի Միշելը կարող է որոշել նոր եռակողմ հանդիպում կազմակերպել: Փաշինյանին այսօր դա առնվազն կարող են ասել:

- Ուրեմն ինչի՞ շուրջ է լինելու նոր ստորագրվելիք փաստաթուղթը, առհասարակ ինչի՞ մասին է բանակցելու Նիկոլ Փաշինյանը: Հայաստանի իշխանությունները նոր ստորագրվելիք փաստաթուղթը որպես ջախջախիչ հաղթանակ են ներկայացնում:

- Գուցե վաղն էլ Հայաստանի բոլոր մարզերը հանձնեն` Երևանը պահելու համար և դա էլ համարեն ջախջախիչ հաղթանակ: Պարտված երկիրը չի կարող փաստաթղթավորված հաղթանակներ արձանագրել, եթե իշխանությունները դա չեն հասկացել, հավանաբար առողջական որոշ խնդիրներ ունեն: Աբսուրդ ուղղակի: Պարտված երկրները նման իրավիճակներում վատի, վատագույնի և սարսափելիի միջև են ընտրություն կայացնում: Ես չգիտեմ, թե նոր փաստաթուղթը, որ պետք է ստորագրվի, մեզ համար վա՞տ է, վատագո՞ւյն, թե՞ սարսափելի է: Ինչպիսի լուծումներ կարող են գտնվել դելիմիտացիայի և դեմարկացիայի հարցում, անկլավների հարցն ինչպիսի լուծում կստանա: Ադրբեջանի արևմտյան շրջաններն ու Նախիջևանին կապող ինչ տեսակ լուծում կարող է գտնվել, սրանք են ամենակարևոր հարցերը, որոնց պատասխանները պետք է ստանանք: Վիճահարույց խնդիրներից մեկը դուրս եկավ արանքից` Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը: Հիմա քանի որ Լեռնային Ղարաբաղով միայն պատմաբաններն են զբաղվում, այդ մի «բեռից» Նիկոլ Փաշինյանն ազատվել է: Եթե այս իրավիճակն իշխանությունները համարում են նորմալ, ուրեմն լրջագույն խնդիրներ ունեն իրենց հոգեկան առողջության հետ:

- Ըստ Ձեզ` ինչո՞ւ Ալիևը չներկայացավ այս հանդիպմանը:

- Իսկ ինչո՞ւ պետք է ներկայանար: Բրյուսելյան հարթակից նա ստացել է առավելագույնը, ինչո՞ւ պետք է այսօր ևս հանդիպմանը մասնակցեր: Նա Նիկոլ Փաշինյանին արդեն իսկ ներքաշել է բրյուսելյան ծուղակի մեջ: Բրյուսելում Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը ճանաչվեց, ինչը դարձավ Արցախի հայաթափման ճակատագրական քայլը: Այսօր Ղարաբաղի հարցն Ադրբեջանի համար փակ է: Նա արդեն անցել է մյուս հարցին` Զանգեզուրի միջանցքին: Ալիևը շատ լավ հասկանում է, որ իր գործընկերները ոչ թե Եվրոպայում են նստած, այլ Ռուսաստանում և Թուրքիայում: Նա ակտիվ աշխատում է այդ երկու երկրների հետ, Նիկոլ Փաշինյանին թողնելով եվրոպական ծուղակում: Այսօր Փաշինյանին եպրոպացիները կշոյեն, կժպտան, կոֆե կհյուրասիրեն, ինքն էլ կկարծի, որ պինդ ու ուժեղ տղա է` Հայաստանի զիջումների հաշվին:

- Իսկ ի՞նչ տրամաբանությամբ է առաջնորդվում թուրքական կողմը:

- Թուրքիան ողջունում է Ալիևի չգնալը, ավելին Թուրքիան և Ադրբեջանը համաձայնության են եկել այդ հարցում: Մոսկվան ևս նրանց հետ համաձայնության է եկել: Այս պահին կա ռուս-թուրքական պայմանավորվածություն, որն Ալիևի համար շատ ավելի մեծ արժեք ունի, քանի Գրանադայի այսօրվա ոչինչ չտվող հանդիպումն է:

- Ի՞նչ պայմանավորվածության մասին է խոսքը:

- Այն հիմնականում վերաբերում է տրանսպորտային հաղորդակցությանը, թե կոնկրետ ինչ են պայմանավորվել, ես չեմ կարող: Այդ ամենը Հայաստանի օրվա իշխանության ապաշնորհ քաղաքականության արդյունքում է տեղի ունեցել: Ստեղծվել է մի իրավիճակ, որ Բաքուն, Անկարան և Մոսկվան միասնական պայմանավորվածություններ են ձեռք բերում, առանց Երևանի մասնակցության: Եթե Հայաստանն ունենար նորմալ իշխանություն, հայ-ռուսական հարաբերությունների այս խոր ճգնաժամը թույլ չէր տա, զուգահեռ ակտիվ դիալոգներ կվարեր Թուրքիայի հետ, կառավարելով ռիսկերը: Բայց քանի որ մենք չունենք գրագետ իշխանություն, ունենք այն, ինչ ունենք: Փաշինյանը բավարարվում է արևմտյան լալահառաչ տեքստերով, իսկ իրականությունն այն է, որ մենք մի տարածաշրջանում ենք ապրում, որտեղ գործում են թուրքական, ռուսական, իրականական շահերը: Մենք դրա խաչմերուկում ենք հայտնվել, իսկ Արևմուտքն ուղղակի չի կարող այստեղ լուծումներ առաջարկել:

- Ինչո՞ւ է Ադրբեջանը խուսափում Ֆրանսիայի նախագահի ներկայությունից:

- Ֆրանսիայի Արտաքին գործերի նախարարին պետք է այդ հարցն ուղղել: Ինչո՞ւ Գրանադայի այցից առաջ հատուկ երևանյան այց կազմակերպեցին: Ըստ էության, գրգռեցին Ադրբեջանին, որպեսզի այսօրվա հանդիպումը չկայանա: Չեմ կարծում, թե Ֆրանսիան չէր հաշվարկել այս սցենարը: Ըստ իս` Ֆրանսիան ևս շահագրգռություն չուներ, որպեսզի այսօրվա հանդիպումը կայանար: