Հիշենք, որ Հայոց Ցեղասպանությունը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Թուրքիան լիովին ջախջախված էր եւ ոչնչացման եզրին․ Թուրքագետ

«Հրապարակի» զրուցակիցն է թուրքագետ Մհեր Աբրահամյանը։

-Թուրքիայում երկարաշարժից հետո ի՞նչ փոխվեց։

-Թուրքիան բավականին փորձությունների միջով է անցել իր պատմության ընթացքում, այս աղետալի երկրաշարժը ևս մեկ փորձություն է Թուրքիայի համար, սակայն Թուրքիան ինչպիսի ճգնաժամային իրավիճակում էլ գտնվի՝ նա իր արտաքին քաղաքականությունը երբեք չի փոխել: Հնարավոր է որոշակի թմրեցրել է, բայց արտաքին քաղաքականությունը Թուրքիայում մնացել է նույնը։ Իսկ Էրդողանի ժամանակաշրջանում դա առավել ակնառու է, անցնելով տարբեր ճգնաժամերի միջով՝ չի փոխել երկրի արտաքին քաղաքական ուղղությունը և ուղղվածությունը։

-Արդյոք բնական աղետը կարո՞ղ է որոշակիորեն մեղմացնել Հայաստանի նկատմամբ տարվող քաղաքականությունը, դա կազդի՞ Ադրբեջանի գործողությունների վրա։

-Թուրքիան երբեք չի մոռանում Հայաստանը, հիշենք, որ Հայոց Ցեղասպանությունը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Թուրքիան լիովին ջախջախված էր և ոչնչացման եզրին էր կանգնած, ուստի հույս ունենալ, որ այս երկրաշարժը կազդի Թւորքիայի քաղաքականությանը Հայաստանի վրա ու ինչ-որ այսպես հումանիտար քայլերը` Հայաստանի կողմից, կստիպեն Թուրքիային, որպեսզի նա իր քաղաքականությունը փոխի Ադրբեջանի նկատմամբ և Ադրբեջանն էլ փոխի իր դիրքորոշումը, կարծում եմ այս ժամանակահատվածում սխալ է այդ մասին խոսելը, քանի որ ինչպես արդեն նշեցի, Թուրքիան չի փոխի իր արտաքին քաղաքական ուղղությունը՝ կախված տարբեր ճգնաժամային շրջաններից։

-Էրդողանը հայտարարեց, որ ընտրությունները չեն հետաձգվելու։ Երկրաշարժից հետո երկրում դժգոհության ալիք է հասունացել, արդյոք դա չի՞ բարդացնում Էրդողանի գործերը։

-Երկրաշարժը կարծես թե քաղաքական հարված հասցրեց Էրդողանին, սակայն  Էրդողանը լինելով ճգնաժամերն ու կրիզիսները հաղթահարող անձնավորություն, կարողացավ շատ արագ կազմակերպվել` իր թիմի հետ միասին և թեկուզև մինիմալ կերպով լուծել երկրաշարժի հասցրած քաղաքական վնասը և մենք տեսնում ենք, որ առաջին իսկ օրվանից Էրդողանն այցելում է տարբեր վայրեր, որտեղ տեղի է ունեցել երկրաշարժը, հանդիպում է մարդկանց հետ, գնում է նրանց վրանները և օգտագործելով իր ունեցած ձիրքը, պոպուլիզմի և հռետորաբանության և քաղաքական ներուժի ունակությունները, նա կարծես թե կարողանում է հաղթահարել այս խնդիրը և դուրս գալ հաղթանակած։

-Հայտնի է թուրքական ընդդիմության միասնական թեկնածուն։ Որքա՞ն եք գնահատում նրա շանսերը։

-Ընդդիմության շանսերը կարելի է ասել զրոյացան, որովհետև ճաք տեղի ունեցավ այն վեց քաղաքական ուժերի միջև, որոնք միավորվել էին, որպեսզի հակազդեին Էրդողանին, սակայն թեկնածուի ընտրությունը տեղի ունեցավ և տարաձայնություններ ծագեցին։ Հատկապես մեկ կուսակցությունը դուրս եկավ Քեմալ Քըլըչդարլօղլուի թեկնածության դեմ։ Իհարկե, այստեղ ընդդիմությունը շատ մեծ սխալ թույլ տվեց, այնտեղ կային ավելի հզոր քաղաքական գործիչներ և ավելի երիտասարդ, որոնք ավելի շատ վարկանիշ ունեին այսօրվա Թուրքիայում, ուստի ընդդիմությունը, կարելի է ասել, այդ քայլով ոչնչացրեց իրեն և Էրդողանի քաղաքականությունը, որն ուղղված էր ընդդիմությանը ոչնչացնելուն՝ կարծես հասավ իր նպատակին և այժմ Էրդողանը, կարող ենք ասել, որ ավելի ուժեղացած, ավելի բարձր ռեյտինգով կգնա ընտրություններին։

-Արդյոք նույնիսկ երկրաշարժից հետո, չնայած ինչպես նշեցիք` Թուրքիան սովոր է տարբեր ճգնաժամեր հաղթահարելուն, Հայաստանը շարունակում է թեթեւ խնդիր մնալ վերջինիս համար։

-Հայաստանը համարել թեթև խնդիր Թուրքիայի համար, կարծում եմ մի քիչ սխալ կլինի։ Այնքանով է թեթև, որ այսօրվա Հայաստանի իշխանությունը կարծես թե փորձում է օդում կախված խաղաղության ինչ-որ օրակարգ մտցնել և հարաբերություններ հաստատել Թուրքիայի և Հայաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև, սակայն անգամ վերջին հանդիպումներին տեսնում ենք, որ հայկական կողմը չի նշում առանց նախապայմանների եզրույթը։ Եթե մնա այս իշխանությունը, ապա կարելի է ասել, Թուրքիան հաղթահարել է այդ խնդիրը և Հայաստանի նկատմամբ իր քաղաքականությունը չի փոխվել, մնում է նույն նվաճողական քաղաքականությունը, բայց այս իշխանության պարագայում էրդողանական վարչակարգին կամ ընդհանրապես Թուրքիային հեշտ է տրվում Հայաստանի նկատմամբ իր քաղաքականությունն իրականացնելը։