Ես չեմ մտածում, թե Ամուլսարի կամ կոնվենցիայի հարցը ՀՀԿ-ի թողած ժառանգությունն է

ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Սարգիս Խանդանյանը հույս ունի, որ կառավարության խոստացած վեթթինգի նախագիծը, որն այսօր բարեվարքության կանոնների նախագիծ է դարձել, իր ողջ փաթեթով մինչեւ տարեվերջ կգա Ազգային ժողով եւ կընդունվի։

Նկատենք, որ այդ մասին դեռ վաղուց էր խոսվում, որ պետք է դատական համակարգը վեթթինգի ենթարկել, երեւի, որ այլեւս պատերի տակ «վնգստացող» դատավորներ չլինեն։ Սկզբում արդարադատության փոխնախարար Աննա Վարդապետյանի միջոցով մի լավ «գովազդեցին» այս գաղափարը՝ բացատրելով, թե ինչ լավ բան է վեթթինգը, ապա սկսեցին հետ կանգնել իրենց իսկ նախաձեռնածից։ Սկզբում անունը փոխեցին, հետո՝ բովանդակությունը, հիմա էլ անհայտ է, թե երբ կբերեն խորհրդարան։ Իսկ, ահա, Ստամբուլյան կոնվենցիայի մասով էլ առհասարակ որոշեցին հետաձգել վավերացումը։ Խանդանյանի հետ զրուցել ենք հենց այս թեմայով։

- Տպավորություն է, թե կառավարությունն այժմ հետքայլ է անում այն նախագծերից, որոնք դժգոհություն եւ աղմուկ առաջացրին հասարակության որոշակի շրջանակներում։

- Չեմ կարծում։ Իսկ ինչ վերաբերում է Ստամբուլյան կոնվենցիային, դա ընդհանրապես օրակարգում չկար։ Եվ էդ աղմուկը լրիվ այլ տեղում էր բարձրացվել, եւ կոնվենցիայի շուրջ ո՛չ կառավարությունը, ո՛չ Ազգային ժողովը որեւէ քննարկում դեռ չէր սկսել։

- Բայց կարծես թե այդ աղմուկը կանխեց, որ քննարկում չսկսվեց։

- Ես չեմ կարծում, թե աղմուկը որեւէ բան կանխել է։ Կոնվենցիան հիմա որոշակի ընթացակարգերով է անցնում, ուղարկվել է Վենետիկի հանձնաժողով, եւ երբ ժամանակը գա, որ կառավարությունը հարկ համարի կոնվենցիան ուղարկել ԱԺ վավերացման, կգա էդ ժամանակը։

- Դուք՝ անձամբ, ի՞նչ կարծիքի եք, պե՞տք է այդ կոնվենցիան վավերացվի, թե՞ ոչ։

- Ես կարծում եմ, որ որպես հանրություն՝ մենք պետք է մեր հստակ պայմանավորվածությունը ձեռք բերենք բռնության նկատմամբ, եւ բռնությունը՝ որպես որեւէ հարաբերությունների կարգավորման մեխանիզմ, բացառենք, այդ թվում՝ ընտանեկան հարաբերություններում։

- Բայց դա այս պահին առկա օրենքներով էլ կարգավորված է՝ բռնությունն օրենքով դատապարտելի է։

- Բայց մենք նաեւ որպես միջազգային հարաբերությունների սուբյեկտ եւ որպես Եվրոպայի խորհրդի անդամ՝ պետք է որոշակի ընդհանուր գաղափարների շուրջ համաձայնություն ունենանք, եւ էս մասով, կարծում եմ, այդ կոնվենցիան բավականին լավ սահմանումներ ունի՝ կապված ընտանեկան բռնության հետ։ Իհարկե, կան մտահոգություններ այդ կոնվենցիայի հետ կապված, որը մենք պետք է քննարկենք ԱԺ-ում եւ հասկանանք՝ արդյոք նպատակահարմա՞ր է դրա վավերացումը, թե՞ ոչ։

- Սերժ Սարգսյանը ձեզ ժառանգություն կամ նվեր է թողել այնպիսի նախագծեր, պայմանագրեր կամ իրավիճակներ, որոնք ձեր իշխանությանը կանգնեցրել են բարդ իրավիճակի առաջ, օրինակ՝ Ամուլսարը, Ստամբուլյան կոնվենցիան եւ այլն։ Բայց կարծես դուք այսօր այդքան էլ դեմ չեք այդ նվերներին, որոնք սկսել եք կյանքի կոչել։

- Ես կարծում եմ՝ մենք պետք է դրանց նայենք ոչ թե որպես անցյալից թողնված փաստաթղթեր, իրավիճակներ կամ որոշումներ, այլ մենք՝ որպես նոր կառավարող ուժ, նորովի ենք առնչվում այդ խնդիրներին, եւ ես՝ անձամբ, չեմ մտածում, թե Ամուլսարի կամ որեւէ կոնվենցիայի հարցով պետք է մտածենք, որ դա ՀՀԿ-ի թողած ժառանգությունն է, եւ դրան պետք է վերաբերվենք վատ կամ բացառենք դրանք։ Ես կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր իրավիճակի պետք է սկզբից անդրադառնանք, հասկանանք դրա դրական եւ բացասական կողմերն ու էդպես առաջնորդվենք։

- Ինչո՞ւ վատ չեք վերաբերվում, եթե ասում եք՝ ՀՀԿ-ն ձեզ թողել է վատ դատական համակարգ, քրեաօլիգարխիկ ռեժիմ, որից ուզում եք ձերբազատվել, նաեւ թողել է Ամուլսար ու Ստամբուլյան կոնվենցիա։ Հիմա դրանցից ո՞րն է լավ, ո՞րը՝ վատ։

- Դե, որը վատ է, օրինակ՝ դատաիրավական համակարգը, դա փորձում ենք բարեփոխել։ Բայց որոշակի փաստաթղթեր կամ իրավիճակներ կան, որոնց հետ ստիպված ենք նաեւ առնչվել։

- Դատաիրավական փոփոխությունների մասով՝ այսօր այդ փաթեթում մի փոփոխություն կա, որով ՍԴ ներկայիս անդամներին առաջարկվում է ժամանակից շուտ գնալ հանգստի՝ բարձր կենսաթոշակով, որպեսզի ՍԴ կազմը վերափոխվի։ Դուք սրան ինչպե՞ս եք վերաբերվում։

- Ես սրան վերաբերվում եմ շատ լավ, որովհետեւ ես կարծում եմ, որ Սահմանադրական դատարանն ունի լեգիտիմությունը վերականգնելու խնդիր, եւ այսօրվա կազմով ՍԴ որոշումները հանրության մեջ որոշակի կասկածի տեղիք են տալիս։

- Ո՞ր որոշումները, օրինակ՝ Քոչարյանի հետ կապված որոշո՞ւմը։

- Օրինակ՝ նաեւ այդ որոշումը։ Ընդհանրապես, Սահմանադրական դատարանի այս կազմն այնքան էլ լեգիտիմ չէ։

- Ո՞վ է որոշում ՍԴ-ի լեգիտիմությունը։ Եթե Սահմանադրական դատարանն այս կազմով որոշի ձեր սրտով որոշումներ կայացնել, կհամարվի լեգիտի՞մ։

- Սրտով որոշում կայացնելու հարց չէ։ Ընդհանուր առմամբ, հաշվի առնելով էն կարգը, որով կազմավորվել է դատարանը, եւ սահմանադրական փոփոխություններից հետո այդպիսին մնալը որոշակի հարցեր է առաջացնում, ու պետք է այդ հարցերին լուծում տալ։

- Օրինակ, եթե Հրայր Թովմասյանի գլխավորած Սահմանադրական դատարանն ընդդեմ Քոչարյանի որոշումներ կայացներ այս մեկ տարվա ընթացքում, ձեզ մոտ ՍԴ կազմը փոխելու հարց կառաջանա՞ր։

- Ես նորից եմ կրկնում, որ լեգիտիմության խնդիրներ է առաջացնում կազմը։

- Վահե Գրիգորյանի գոյությունն այնտեղ լեգիտի՞մ է։

- Միանշանակ, որովհետեւ Վահե Գրիգորյանն ընտրվել է լեգիտիմ խորհրդարանի կողմից, եւ նա ընտրվել է որպես ՍԴ դատավոր։

- Բայց Վահե Գրիգորյանին նախորդ խորհրդարանը մի քանի անգամ մերժեց եւ չընտրեց։

- Դե, նախորդ խորհրդարանը լեգիտիմ խորհրդարան չէր, եւ նախորդ խորհրդարանում․․․

- Լեգիտիմ խորհրդարան չէր, ու ձեր խմբակցության պատգամավորների մի մասն այդ խորհրդարանի «ոչ լեգիտիմ» պատգամավորներ էին, փաստորեն, եւ այն ժամանակ չէին վիճարկում այդ ԱԺ-ի լեգիտիմությունը։

- Ես կարծում եմ՝ հեղափոխությամբ եւ արտահերթ ընտրություններով էդ բոլոր հարցերը լուծվեցին։

- Վերջին հարցը․ ինչո՞ւ եք ուզում բոլոր օրենքները «կարել ձեր հագով», ինչպես նախկինում Սերժ Սարգսյանն էր «կարում իր հագով»։

- Ես կարծում եմ՝ դա սխալ պնդում է, այդպիսի բան չկա, մենք շատ լավ բովանդակային քննարկումներ ենք ունենում այս խորհրդարանում եւ օրենքներն ընդունում կամ չենք ընդունում՝ հիմնվելով բովանդակության եւ նպատակահարմարության վրա։ Էդպիսի բան ընդհանրապես չկա, որեւէ բան մենք չենք փորձում մեր հագով կարել։