Մեդիախոհանոց-5

Ի՞նչ միջոցների հաշվին են գոյատեւում լրատվամիջոցները, որո՞նք են այն ֆինանսական աղբյուրները, որոնք հնարավորություն են տալիս թերթ, կայք, հեռուստատեսություն պահելու։ Թերթերի դեպքում, բնականաբար, առաջին աղբյուրն ընթերցողն է՝ նրա վճարած 100-ական դրամները, երկրորդը՝ գովազդը եւ վճարովի լրատվական ծառայությունները, երրորդը՝ հովանավորները, որոնք կամովին, անշահախնդիր կերպով, առանց լրատվամիջոցի առաջ պահանջներ դնելու, պատրաստ են աջակցել ԶԼՄ-ին՝ ելնելով այն ազնիվ նպատակից, որ մեր երկրում անկախ մամուլ լինի, հասկանալով, որ առանց անկախ մամուլի գոյության չկա զարգացող հասարակություն, չկա դեմոկրատիա, չկա առաջընթաց։

Ոմանք այս խոսքերը կարդալիս, հավանաբար, քմծիծաղեցին․ ովքե՞ր են այդ անշահախնդիր հովանավորները, որոնք նաեւ այդքան բարձր գիտակցություն ունեն եւ երկրի զարգացման մասին են հոգ տանում։ Մեզանում հակառակն է ընդունված՝ «ով վճարում է, նա էլ պատվիրում է երաժշտությունը» բանաձեւի շրջանակներում։ Իրավացի եք․ անգամ շատ փող ունեցող մարդիկ, ովքեր կարող են եւ, թվում է՝ պետք է ուզենային, որ երկրում նորմալ՝ ազատ, անկախ, օբյեկտիվ լրատվամիջոցներ լինեն, մամուլին անշահախնդիր օգնելու գիտակցությունը չունեն։ Նրանք կարող են մեկ օրում մեր մեկ տարվա հասույթի չափով գումար գցել ջուրը, բայց գովազդ չտեղադրել մամուլում։ Ինչո՞ւ։

Նախ, որովհետեւ մամուլի նկատմամբ նեգատիվ վերաբերմունք է ձեւավորվել այս տարիներին՝ այն մտայնությամբ, որ մամուլը վնասից բացի օգուտ չի տալիս։ Դրանում, անշուշտ, մենք՝ լրագրողներս էլ ենք մեղավոր։ Բայց միայն մեր մեղքը չէ, այլ, նախեւառաջ՝ իշխանության, որը տասնամյակներ շարունակ փնովում ու քարկոծում է մամուլն ու լրագրողներին։ Հերքում ամեն ինչ, անգամ ամենաճշգրիտ ինֆորմացիաները՝ հասարակության մեջ անվստահություն սերմանելով ԶԼՄ-ների նկատմամբ։ Եվ երկրորդ պատճառը․ ռեսուրսների՝ գովազդի, ֆինանսի մշտական պակասը, ցածր աշխատավարձերը, կենցաղային դժվարությունները մամուլն ու լրագրողներին դարձրել են իսկական մուրացկաններ, որոնք անընդհատ զբաղված են փող հայթայթելով։ Եվ դրանից էլ գալիս է այն, որ ֆինանս ապահովող գրեթե ցանկացած աղբյուրից չեն խորշում՝ օրինական, թե անօրինական, բարոյական, թե անբարոյական։ Մինչդեռ մամուլի, լրագրողի, խմբագրի անազնվության, իր մասնագիտությանը դավաճանելու մասին կարելի է խոսել միայն այն ժամանակ, երբ նա բավարար, գոնե նվազագույն կարիքներից ապահովագրված լինի եւ կարողանա մտածել միայն ստեղծագործելու, հանրությանն օգտակար լինելու մասին։ Ինչքա՜ն գեղեցիկ մտահղացումներ են մնում թղթի վրա, ինչքա՜ն հետաքրքիր նախագծեր կանեինք, եթե ֆինանսական ամենօրյա լուծման կարոտ խնդիրներին չբախվեինք եւ ամեն դրամը չհաշվեինք։ Եվ լրագրողն էլ ինչքա՜ն ավելի ազատ ու ստեղծագործաբար կմոտենար իր աշխատանքին, եթե քիչ ավելի բարձր վարձատրվեր։ Չէ՞ որ 90-ականների սկզբին լրագրողները երկրում ամենաբարձր վաստակող խավերից էին, այժմ մենք զիջում ենք գրեթե բոլորին։ Ու նաեւ դա է պատճառը, որ լրագրողի մասնագիտությունը հետզհետե դարձավ կանացի մասնագիտություն․ չէ՞ որ լրագրողի աշխատավարձով ոչ մի տղամարդ չի կարող ընտանիք պահել։

Ա․ Օ․