Սյունիքի գլուխը համայնքապետերը չեն, եւ նրանք չեն որոշելու մեր պետական քաղաքականությունը

Հարցազրույց իմքայլական սյունեցի պատգամավոր, ԱԺ պաշտպանության հանձնաժողովի անդամ Արմեն Խաչատրյանի հետ

- Իշխանությունն իրագործում է ընդդիմության նկատմամբ խոստացած քաղաքական վենդետան․ մի քանի շաբաթ է՝ Սյունիքի համայնքապետերին հերթով կալանավորում են, ԱԱԾ-ն, բոլոր իրավապահ մարմինները զբաղված են նրանցով ու Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատով, մինչդեռ սահմաններին ամենաթողություն է, կրկին զինվորներ են անհետացել Սեւ լճի հատվածում, ադրբեջանական կողմը կրակում է, մարդ է սպանում Երասխի սահմանին: Իշխանությանն ավելի շատ մտահոգում են քաղաքական հաշվեհարդարնե՞րը, թե՞ անվտանգային հարցերը:

- Բայց ի՞նչ կապ ունի սահմանին կատարվողը հանցագործության դեպքերի հետ: Այսինքն՝ եթե սահմանին միջադեպ է լինում, ուրեմն հանցագործություններին չպիտի՞ արձագանքի իրավապահ մարմինը:

- Տպավորություն է, որ իշխանությունը մոռացել է սահմանային խնդիրները, որովհետեւ այլ կարեւոր հարցեր ունի:

- Սահմանները բավական անվտանգ են այս պահին, միեւնույն ժամանակ, այսպիսի սահմանային կառուցվածքի դեպքում հնարավոր է սահմանային դեպքեր լինեն, եղանակային պայմաններով պայմանավորված՝ հնարավոր է սահմանային անցումներ կատարվեն։ Այսպիսի դեպքեր կլինեն, մինչեւ սահմանները կահավորվեն անվտանգային մեխանիզմներով: Բայց սա ի՞նչ կապ ունի հանցագործությունների հետ:

- Իշխանությունը հանցավոր անգործություն է դրսեւորում, որի արդյունքում մենք զոհեր ու գերիներ ենք ունենում, գուցե ԱԱԾ-ն սահմանային պաշտպանության գործի համա՞ր կիրառվի, այլ ոչ թե Քաջարանի կոմբինատի վրա գրոհի:

- Բոլոր ուղղություններով պետությունն իր դերակատարումն ունի եւ իրականացնում է, սահմանները պետք է անվտանգ լինեն, հանցագործությունների դեմ էլ պայքարեն:

- Փաստացի, առաջին ուղղությամբ քայլեր չեք անում, դրա համար էլ ունենք այս վիճակը:

- Ի՞նչ վիճակ է: Այո, սահմանային միջադեպեր էլի են լինելու, միշտ են լինելու, քանի դեռ մեր հարեւանն Ադրբեջանն է:

- Հինգ տարի առաջ էլ մեր հարեւանն Ադրբեջանն էր, բայց Սեւ լճի տարածքում ադրբեջանցիները տանտիրոջ իրավունքով նստած չէին, Սյունիքից մարդիկ չէին անհետանում, չէին զոհվում:

- Միշտ էլ եղել է, միշտ էլ զոհեր ենք ունեցել սահմանային միջադեպերի հետեւանքով՝ 90-ականներից սկսած:

- 90-ականներին Սեւ լճի տարածքում ադրբեջանցինե՞ր էին նստած, ու Սյունիքում էլ կահավորված սահման չկա՞ր:

- Դուք ուզում եք ասել՝ միջադեպեր չեն եղել: Մտել էլ են մեր տարածք, դուրս էլ են եկել, հաղթել էլ ենք, գրավել էլ ենք, հազար բան է եղել:

- Պատերազմից 8-9 ամիս անց ի՞նչն է խանգարում կահավորել սահմանները, որ խուսափենք նման միջադեպերից, Փաշինյանը մի քանի ամիս առաջ դեռեւս հայտարարում էր, թե կահավորում ենք, պարզապես դա որոշ հայերի ու ադրբեջանցիների համար տեսանելի չէ:

- Այո, կահավորում ենք, բայց սահմանը երկար տարածք է, ու ցանկացած մարդ կարող է եղանակային պայմաններից ելնելով՝ շեղվի ու մոլորվի դեպի հակառակորդի կողմը:

- Դեմարկացիայի եւ դելիմիտացիայի գործընթացը ե՞ւս մտնում է Ձեր ասած սահմանների հարցը կարգավորելու մեջ, եւ դա մո՞տ, թե՞ հեռու ապագայի հարց է:

- Ինձ թվում է, որ դա պետք է սկսել այն ժամանակ, երբ Ադրբեջանի զինված ուժերը լքեն բոլոր այն ՀՀ տարածքները, որտեղ չպետք է հայտնվեին: Իմ կարծիքով՝ առաջին պայմանը սա պետք է լինի:

- Իրենք երկու ամիս է՝ ապացուցում են, որ չունեն նման մտադրություն, մենք էլ, ինչպես Փաշինյանն ասաց, Սեւ լճի 30 տոկոսի համար չենք պատերազմելու:

- Շատ փակագծեր չեմ ուզում բացել, բայց բանակցություններ կան, առաջխաղացում կա:

- Այսինքն՝ նահանջ կա՞ լճի տարածքից:

- Մի շարք վայրերում, այո, նահանջել են, շատ բաներ չեմ ուզում ասել, որովհետեւ Ադրբեջանի կողմից հնարավոր է անցանկալի զարգացումներ լինեն:

- Բայց Ալիեւի հոխորտանքներից հակառակ տպավորությունն է, նրանք պատրաստվում են ոչ միայն Զանգեզուր, այլեւ Սեւան, Երեւան մտնել:

- Այդ հոխորտանքները, թե Հայաստանը չի պատրաստվում խաղաղության պայմանագիր կնքել, հենց պայմանավորված են այն հանգամանքով, որ Հայաստանը նախապայմաններ ունի՝ եթե մինչեւ վերջին զինվորը դուրս չգա այդ տարածքից, մեր սահմանների անվտանգությունը երաշխավորված չլինի, հետագա գործողությունների մասին խոսելն ավելորդ է:

- Եթե այսօր լքեն Սեւ լճի տարածքը, Գեղարքունիքի սահմանային հատվածը, Հայաստանը խաղաղության պայմանագի՞ր կստորագրի:

- Ոչ, այդ պայմանագիրը հեշտ գործընթաց չէ, դա սահմանների ճշգրտում է, գծում:

- Այսինքն՝ գործընթացի մեկնարկը կարող ենք տալ:

- Հնարավոր է: Բայց չմոռանանք, որ մենք ունենք գերիներ, եւ սա էլ է պայմաններից մեկը:

- Իսկ Արցախի կարգավիճա՞կը։ Սահմանների ճանաչումն ավտոմատ հանգեցնելու է նրան, որ Արցախը ճանաչելու եք Ադրբեջանի կազմում:

- Արցախը չի կարող մնալ որեւէ մեկի կազմում, ճանաչումը ժամանակի հարց է, ես չեմ կարող քաղաքական եւ դիվանագիտական պրոցեսների մասին խոսել՝ սկզբում կճանաչեն, նոր հետո, թե՝ հերթականությունը կփոխվի, բայց միայն այդ բանաձեւով պետք է առաջնորդվենք՝ անկախություն հանուն փրկության, սա ժամանակի հարց է եւ չի քննարկվում:

- Վերադառնալով Սյունիքի համայնքապետերի ձերբակալություններին՝ իրավական գործընթացը ցույց է տալիս, որ այս մարդկանց օդից մեղադրանքներ են առաջադրվել, թեեւ ձեր բոլոր մարզպետներին, համայնքապետերին կարելի է մեղադրել, ու հենց այդ պատճառով կան կասկածներ, որ Սյունիքի օտարումից առաջ չեզոքացնում եք անհնազանդներին, գլխատում մարզը:

- Աբսուրդ կասկածներ, իշխանությունները միջանցք տրամադրելու օրակարգ չունեն, միգուցե ճանապարհ տրամադրվի՝ այնպես, ինչպես այլ բոլոր օտարերկրացիներին, ինչպես, օրինակ, իրանցիներն են օգտվում մեր ճանապարհներից, բայց մեր դեպքում կլինի պայման, որ մենք էլ իրենց ճանապարհներից կարողանանք օգտվել:

Ինչ վերաբերում է համայնքապետերին, Սյունիքի գլուխը համայնքապետերը չեն, եւ նրանք չեն որոշելու այս պետական քաղաքականությունը, որ մի հատ էլ իրենցից ազատվեն ու հարց լուծեն: Սյունիքն ունի բնակչություն, որն իր կարծիքը հայտնել է հունիսի 20-ին: