Արցախում ապրելու ենք՝ թուրքերին, իրենց գազի կռանին, մուղամին ու բարձրախոսով հաչալուն շան տեղ չդնելով

«Հրապարակի» հարցերին պատասխանում է Արցախի հերոս Ժաննա Գալստյանը:

- Տեղեկացանք, որ Արցախում կրկին գազ չկա: Արցախցին այսօր ի՞նչ վիճակում է եւ ի՞նչ է մտածում այս ամենի մասին:

- Գազի խողովակը պարզից էլ պարզ է, որ թուրքերն էին պայթեցրել: Հիմա իրենք փական են դրել գազի վրա: Այն ժամանակ այսպիսի բան չկար, Հայաստանից ուղիղ գալիս էր գազը: Իրենց համար շատ լավ գործիք է, երբ կուզեն՝ կփակեն, երբ կուզեն` կբացեն: Արցախցին այսօր անհանգիստ է: Մարդիկ անհանգիստ են ոչ թե, այսպես կոչված, հումանիտար աղետից, որ երբեմն կարող է գազ, լույս, ջուր չլինել: Արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ մենք ավելի սարսափելի վիճակում ենք եղել, այլ անհանգիստ են նրանից, որ Հայաստանի ղեկավարությունն Արցախից ձեռք է քաշել: Դա է արցախցուն անհանգստացնում: Այլ անհանգստացնող բան արցախցին չունի: Արցախյան շարժումը ստեղծվեց, որովհետեւ Արցախը մայր Հայաստանի մի մասն է, ուզում էր նրա գիրկը գնալ, հիմա պարզվում է, որ մայր Հայաստանն իր զավակին չի ուզում…. այսինքն` մենք շատ լավ հասկանում ենք, որ նման կերպ միայն Հայաստանի իշխանությունն է մտածում, չենք ուզում հավատալ, որ Հայաստանը կարող է Արցախից հրաժարվել:

- Շատ է խոսվում նոր պատերազմի մասին: Դուք 3 պատերազմ եք տեսել: Հիմա նոր պատերազմի վտանգ տեսնո՞ւմ եք:

- Պատերազմի վտանգ ամեն րոպե կա: Այն երբեք չի վերացել: Ամենացավալին այն է, որ չկա անվտանգության երաշխիք: Մեր ուժերը շատ թույլ են, բայց ինչ արած: Արծրունն արդեն չի կարող այնպես անել, որ հայտնվենք չոքած վիճակում: Եթե պիտի մեռնենք, ապա տղամարդավարի ենք մեռնելու: Սա է իրականությունը: Ինչ վերաբերում է մնացյալ նեղություններին, ինչ կա որ….

- Երեւանում տարատեսակ ակցիաներ են իրականացվում ի աջակցություն Ռուսաստանի կամ Ուկրաինայի, բայց ի աջակցություն Արցախի ակցիաներ չկան, անգամ Արցախի մասին խիստ անհանգստացող ընդդիմությունն է լուռ:

- Բոլորը, ընդդիմությունն էլ դրանց հետ միասին… հայն իր էությունը ցույց տվեց: Հայն ուրիշի տան ճրագ է: Ուրիշ պետության եւ ուրիշ ազգերի համար, բայց ոչ իր ազգի համար:

- Իսկ հայն ինչպիսի՞ն էր արցախյան առաջին պատերազմի ժամանակ:

- Էսպիսին չէինք այն ժամանակ, բացարձակ էսպիսին չէինք: Այն ժամանակ բոլորս մի շունչ ենք եղել, մի բուռ ենք եղել: Իմ երեխան քո երեխան է եղել, իմ կյանքը քո կյանքն է եղել, այն ժամանակ տղամարդիկ, երբ վիճել են իրար հետ, վիճել են մարտական խնդիրների պատճառով, թե ով ինչ արեց, ով ինչ զենք վերցրեց: Այսինքն` արիության պայքար էր 90-ականներին:

- Շատ է խոսվում խաղաղության դարաշրջանի մասին: Մշտապես թշնամու կրակոցների տակ, պատերազմի վտանգով ապրող արցախցին, թվում է, ամենաշատը պետք է խաղաղության մասին խոսեր, բայց` ոչ: Ի վերջո, Ձեր պատկերացրած խաղաղությունն ինչպիսի՞ն է:

- Խաղաղությունն ընդամենը ընդմիջում է պատերազմների արանքում, մանավանդ` մեր պարագայում: Ո՞վ է ընդմիշտ խաղաղություն հաստատել: Ո՞ւմ համար է այդ խաղաղությունը: Չկան այդպիսիք: Խաղաղությունը հարաբերական է: Խաղաղությունը բառերով չի լինում, այն հաստատելու մի ձեւ կա` հզորանալն է, որ չուզեն քեզ հետ կռվել, որովհետեւ դու ուժեղ ես: Եթե ի վիճակի չես ուժեղ լինել, ապա պետք է միանաս ինչ-որ հզոր մեկին եւ փորձես ուժեղանալ:

- Հիմա շատ է խոսվում ՌԴ-ին միանալու, նրա հետ միութենական պետություն ստեղծելու մասին:

- Ճիշտ կլինի ինքնակազմակերպվել, հետո միայն մտածել այդ մասին: Մենք արժանի՞ ենք, որ ինչ-որ մեկը միավորվի մեզ: Դուք կարծում եք թուրքն ուզո՞ւմ է մեզ հետ միավորվել։ Ոչ: Թուրքն ուզում է մեզ քշել ու տիրանալ մեր հողերին: Իրեն մեր հողերն են պետք միայն: Մենք պատվազուրկ ենք դարձել: Ոչ մեկին էլ պետք չենք: Արդեն ցույց ենք տվել, որ թե՛ ռազմական, թե՛ քաղաքական առումով ոչ մի բան ենք, որովհետեւ չենք կարողացել պահել այն, ինչ մերն էր:

- Բանակը մեղավո՞ր է դրանում:

- Բանակը կարո՞ղ է ուրիշ երկրից կամ ուրիշ մոլորակից է ղեկավարվում: Ոչ: Բանակը միշտ քաղաքական ղեկավարության պահանջներն ու խնդիրները պետք է կատարի: Իսկ բանակը կատարել է ղեկավարի պահանջները:

- Իսկ եթե պետության ղեկավարի պահանջները երկրի շահերից չեն բխում:

- Զինվորականը եթե զենք է վերցնում, ուրեմն պետք է իշխանություն էլ վերցնի, հակառակ դեպքում նման բան անելու իրավունք չունի:

- Բայց, տիկին Ժաննա, Արցախն էլ այդքան տարածքային կորուստներ ունեցավ, սակայն հանդուրժում է իր պարտված նախագահին:

- Իսկ ինչո՞ւ պետք է պայքարեն Արայիկ Հարությունյանի դեմ: Նա ի՞նչ է անում: Քաղաքական հարցե՞ր է լուծում: Ոչ: Նա ընդամենը թուրքի քանդածն է սարքում: Արայիկը չլինի՝ մեկ ուրիշ «ինժեներ» կլինի: Վախտը գա` փոխելու ենք:

- Ձեզ հետ զրուցում եմ, ու ինձ թվում է՝ Դուք բավականին հուսահատ եք: Հույսը կորցրե՞լ եք, որ լավ կլինի, թե՞ դեռ հույսի շողեր մնացել են:

- Ոչ մի հույս էլ չեմ կորցրել: Ոչ մեկն արցախցուն այստեղից հանել չի կարողանալու: Մեր մեծագույն սխալն այն է եղել, որ ժողովրդին կարողացել են համոզել ու էստեղից հանել: Սրանից դաժան ու երկարատեւ պատերազմ էլ ենք տեսել, բայց ոչ մի արցախցի իր հողից դուրս չի եկել: Շատ-շատ ինչ-որ խմբով երեխաներ են գնացել, այդ երեխաների հետ էլ գնացել է մեկ կամ երկու կին: Այս անգամ լրիվ ուրիշ բան արեցին: Մենք լրիվ մեր դեմքն ու արժանապատվությունը կորցրինք: Էսպիսի բան չէր եղել, որ կինն իր ամուսնուն կամ որդուն թողնի պատերազմի դաշտում ու գնա երեւանները…

- Իսկ ինչպե՞ս վերականգնել կորցրած արժանապատվությունը:

- Հենց Արցախում ապրելով ու թուրքերին, իրենց գազի կռանին, մուղամին ու բարձախոսով հաչալուն շան տեղ չդնելով: Էստեղ պետք է ապրել, արարել, հայերեն խոսել, հայերեն կրթվել ու պահել արժանապատվությունը: Եթե Ձեզ թվում է, թե դրանց ահաբեկումներից վախենում ենք, սխալվում եք: Մենք կարող ենք դրանց մռութին հարվածել, պարզապես դրանով կվնասենք ռուս խաղաղապահներին: Չկարծեք, թե մեզ լրիվ խեղճացրել են, այդպես չէ: