Իսկ ո՞վ և ինչպե՞ս է որոշելու, որ դա ապօրինի ճանապարհով ձեռք բերված գույք է

Հայաստանի նոր իշխանությունները Նիկոլ Փաշինյանի պահանջով կամ ակտիվ ցանկությամբ որոշել են մեր երկրում, առանց մեղադրական դատավճռի, հանցավոր ճանապարհով ստացված գույքի բռնագանձման ինստիտուտ ներդնել։

Այդ ուղղությամբ Կենտրոնական բանկն արդեն հայեցակարգ է մշակել ու դրել շրջանառության մեջ։ Նոր իշխանությունների այս մոտեցումն արդեն արժանացել է քննադատության։ Նիկոլ Փաշինյանն էլ իր վերջին ասուլիսում խոսեց այս մասին՝ հայտարարելով, որ առանց մեղադրական եզրակացության գույքի բռնագանձման մեխանիզմ ներդնելը, ըստ էության, Հայաստանի միջազգային պարտավորությունն է։ «Նույնիսկ փաստաթղթեր կան, դեռեւս 2015 թվականին միջազգային պարտնյորները մեզ ռեկոմենդացիա են տվել, որ այդ մեխանիզմը ՀՀ-ում ներդրվի, հիմա մենք աշխատում ենք այդ ուղղությամբ։ Իմ կարծիքն այն է, որ մենք պետք է ներդնենք այդ մեխանիզմը, որովհետեւ մեր հանրությունը մեզնից դժգոհ է, որ մենք գողացածը վերադարձնելու հարցում մեծ ծավալներով ու արդյունավետությամբ չենք գործում։

Սովորական ընթացակարգերով որ գնանք, կարող է սա տասնյակ տարիներ տեւի։ Դա չի վերաբերում միայն նախորդ իշխանությանը, դա ոչ թե քրեական պատասխանատվություն է, այլ քաղաքացիական դատավարության շրջանակներում իրականացվող գործառույթ է։ Ես պետք է ապացուցեմ, որ այս գույքը, որը ես ձեռք եմ բերել, օրինական է»,- լրագրողների հետ հանդիպմանն ասել էր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Վլադիմիր Վարդանյանն այս կապակցությամբ մեզ հետ զրույցում ասաց, որ ապօրինի ճանապարհով ձեռք բերված գույքն իրական սեփականատիրոջը վերադարձնելու առումով առկա են տարբեր մեխանիզմներ։ «Միջազգային չափորոշիչների համաձայն, հատկապես կոռուպցիոն հանցագործությունների դեմ պայքարելու պարագայում կոռուպցիոն հանցագործության արդյունք հանդիսացող գույքը հետ ստանալու մեխանիզմներում մենք տարբեր լուծումներ ունենք։ Այո, կա ընթացակարգ, որ հակակոռուպցիոն հանցագործությունների արդյունքում ապօրինաբար ձեռք բերված գույքի՝ իրական սեփականատիրոջը վերադարձնելու հարցում հնարավոր է ընտրել նաեւ արտադատական միջոցներ։ Բայց այս մեխանիզմներն ամբողջությամբ պետք է համապատասխանեն ՀՀ Սահմանադրությանը, մեր ստանձնած միջազգային իրավական պարտավորություններին եւ միջազգային չափորոշիչներին»,- ասաց պարոն Վարդանյանը։

Նա ընդգծեց, որ երբ մենք խոսում ենք արտադատական եղանակով գույքի բռնագանձման մասին, դա չի նշանակում, որ խոսում ենք դատական պաշտպանությունն իսպառ վերացնելու մասին, այլ խոսքն ապացուցման բեռը մի սուբյեկտից մյուս սուբյեկտի վրա դնելու մասին է։

- Այդ դեպքում չի՞ խախտվի, արդյոք, մարդու անմեղության կանխավարկածը, եթե դուք ինձ մեղադրեք իմ գույքը հիպոթետիկ ապօրինի ձեռք բերելու մեջ։

- Տեսեք, կան հանցագործությունների տեսակներ, հատկապես կոռուպցիոն հանցագործությունները, որի պարագայում միջազգային մեր գործընկեր կազմակերպություններն ունեն հստակ արտահայտված չափորոշիչներ։ Եվ դրանք նաեւ նախատեսում են, հաշվի առնելով, որ այդ գույքը շատ արագ կարող է, օրինակ, լքել պետության սահմանները, հայտնվել օֆշորային գոտում եւ այլն, գույքի իրական սեփականատիրոջ իրավունքները երաշխավորելու արդյունքում նախատեսվել է այսպիսի ընթացակարգ։

- Այդ դեպքում ինչպե՞ս եք որոշելու, որ ապօրինի է, եւ հետո սկսեք նման գործընթաց։ Եվ ո՞վ է դա որոշելու՝ վարչապե՞տն է որոշելու, ե՞ս, Դո՞ւք, դատարա՞նը, թե՞ որեւէ այլ մարմին, որ տվյալ պաշտոնյայի գույքն ապօրինի եղանակով է ձեռք բերվել։

- Ո՞վ է որոշելու․․․ Դուք ինձ հարց եք տվել, որը ո՛չ վերաբերում է իմ իրավասություններին, ո՛չ վերաբերում է օրենսդրական նախաձեռնությանը, որը ներկայացվել է Ազգային ժողով, ո՛չ վերաբերում է որեւէ վերլուծության, որը ես եմ պատրաստել։ Ես ընդամենը կարող եմ ասել հետեւյալը, որ, այո, նման մեխանիզմը գոյություն ունենալու իրավունք ունի՝ մեկ, եւ եթե այն համապատասխանում է մեր ստանձնած պարտավորություններին եւ ՀՀ Սահմանադրության կանոնակարգումներին՝ կապված սեփականության իրավունքի պաշտպանության հետ։

- Այս պահի դրությամբ, առկա օրենսդրությամբ ես գիտեմ, որ դատարանն է դա որոշում։

- Եթե Դուք գիտեք եւ ինձանից փորձում եք հարցազրույց վերցնել իրավաքաղաքական թեմայով, դա այլ խնդիր է, եթե Դուք ինձանից փորձում եք ստանալ իրավաքաղաքական կոնսուլտացիա, ես պետք է հուշեմ Ձեզ որոշակի իրավաբանական կոնսուլտացիա իրականացնող սուբյեկտներին, որոնք Ձեզ կարող են մանրամասն հետազոտություն ներկայացնել էս հարցի վերաբերյալ։ Ես Ձեզ ասում եմ, պարոն Մակարյան, հետեւյալը՝ այդ մեխանիզմը կարող է գոյություն ունենալ, եթե այն համապատասխանում է Հայաստանի Սահմանադրությամբ նախատեսված պահանջներին եւ համահունչ է մեր կողմից ստանձնած միջազգային իրավական պարտավորություններին, ինչպես նաեւ՝ եթե այն իրականացվում է միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան։

- Հիմա այն, ինչ քննարկվում է այսօր դեռեւս ոչ նախագծի տեսքով, համապատասխանո՞ւմ է Ձեր նշածին։

- Ես Ձեզ ասել եմ, որ ծանոթացե՞լ եմ մանրամասն․․․ ես Ձեզ ասում եմ, թե ինչ սկզբունքներով ենք մենք առաջնորդվելու։

- Մտավախություն չունե՞ք, որ սա կարող է վտանգավոր լինել ու դեպի ճահիճ տանել։

- Կոռուպցիայի դեմ պայքարի հարցում միջոցներ ձեռնարկելու մեջ ռիսկեր եւ վտանգնե՞ր տեսնեմ։

- Նույն տրամաբանությամբ կարող են վաղը որոշել, որ Ձեր գույքն էլ է ապօրինի, վարչապետի գույքն էլ, մյուս բոլոր պաշտոնյաներին պատկանող գույքը։

- Շատ բարի, բայց ես ունեմ հնարավորություն՝ ապացուցելու, որ ես այդ գույքը ձեռք եմ բերել օրինական եղանակով։

- Այսինքն՝ այդ տրամաբանությամբ բոլորի դեպքում կարող են ելնել մեղավորության կանխավարկածից, որ իրենց ունեցած գույքն ապօրինի ճանապարհո՞վ է ձեռք բերվել։

- Ոչ բոլորինը, խոսքը վերաբերում է կոռուպցիոն հանցագործությունների պարագայում․․․

- Ինչպե՞ս են որոշելու, որ դա կոռուպցիոն հանցագործության արդյունքում է ձեռք բերվել։ Հիմա Դուք ունեք բնակարան, ես՝ որպես համապատասխան մարմին, ինչպե՞ս կարող եմ որոշել՝ Ձեր բնակարանը կառուպցիայի՞ արդյունքում է ձեռք բերվել, թե՞ օրինական ճանապարհով։

- Ես չեմ կարա ասեմ։ Ես եւս մեկ անգամ ասում եմ՝ նախագիծ չկա։ Մենք խոսում ենք հիմա հիպոթետիկ բաների վերաբերյալ։ Ես հստակ կարող եմ ասել՝ չի կարող լինել դեպք, երբ որ անձի դատական պաշտպանությունը չերաշխավորվի նույնիսկ այդ ընթացակարգերի շրջանակներում։ Սեփականության իրավունքի պաշտպանությունը երաշխավորված է մեզ մոտ Սահմանադրությամբ, եւ դատական պաշտպանության իրավունքն անբեկանելի է։ Հիմա ի՞նչ եք ուզում ինձանից, պարոն Մակարյան։