«Հրապարակ». Ի՞նչ անենք, որ վերջնականապես չմեռնեք․ ԲՏԱ նախարարը հավաքել է TV-ներին

ՀՀ բարձրտեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը կիրակի օրը` մարտի 3-ին, հանդիպել է լիցենզավորված հեռուստաընկերությունների ղեկավարների հետ։ Նպատակը, ինչպես մեզ փոխանցեցին, լսել, ծանոթանալ նրանց խնդիրներին, նաեւ լրացրել շփման պակասը, որն առկա էր նախարարի եւ հանրային մուլտիպլեքսում կապուղի ունեցող TV-ների միջեւ։ Փաստորեն, 2018 թվականից հետո առաջին անգամ զանգվածային հեռահաղորդակցության ոլորտի պատասխանատու նախարարը հանդիպում է հանրային մուլտիպլեքսում գործող հեռուստաընկերությունների ներկայացուցիչների հետ։ Այդ բոլոր TV-ների ներկայացուցիչները, ներառյալ մարզայինները, գնացել էին տեսնելու նախարարին։ Ներկա են եղել նաեւ ՀՌՀ նախագահ Տիգրան Հակոբյանը, Հայրապետյանի «սթաֆից» մարդիկ, նրա տեղակալն ու խորհրդականը։ 

«Մտքեր փոխանակեցինք պետություն-մասնավոր հեռուստաընկերություններ հարաբերությունների մոդելների, առկա խնդիրների եւ դրանց հնարավոր լուծումների շուրջ։ Խնդիրները բարդ են, բազմաշերտ ու շատ, սակայն վստահ եմ, որ պետության ջանքերի եւ առողջ համագործակցային միջավայրի շնորհիվ դրանցից շատերը լուծելի են ողջամիտ ժամկետներում։ Այդ նպատակով պայմանավորվեցինք այսօրինակ շփումները շարունակական դարձնել»,- գրել է Հայրապետյանը ՖԲ էջում։ Հանդիպումը ոչ պաշտոնական է եղել։ Մեր տեղեկություններով, մեծ թվով հարցեր են բարձրացրել TV-ների տնօրենները, այդ թվում` «վիշկայի» վարձավճարների ու պարտքերի հարցը, նաեւ՝ եթերից հնչող խոսքի ազատության: Նախարարը զարմացրել է ներկաներին` ասելով, որ ոչ ոք իրենցից չի պահանջում, որ գովերգեն իշխանություններին, հանգիստ կարող են քննադատել: Հանրային հեռարձակողի խորհրդի անդամ Վահագն Թեւոսյանը, ով Հանրայինի տնօրենի հետ ներկա է եղել հանդիպմանը, մեզ ասաց. «Իհարկե, հատուկ այդպես չի ասվել։ Ընդամենը հրավեր է եղել հեռուստաընկերություններին, որ իրենց խնդիրները ներկայացնեն, նախարարն էլ փորձի դրանք լուծել, բայց զրույցը եղել է այն կոնտեքստում, որ բոլորդ մեր գործընկերներն եք, կապ չունի՝ քննադատում եք մեզ, թե ոչ։ Մենք չենք ակնկալում դրա դիմաց ինչ-որ հատուկ վերաբերմունք։ Ով ուզում է՝ քննադատում է իշխանությանը, ինչքան ուզում է` քննադատում է, որ ազատ խոսեն իրենց խնդիրների մասին… Սա է եղել զրույցի թեման»։

Ըստ Վահագն Թեւոսյանի՝ զրույցը վերաբերել է հիմնականում հեռուստատեսության մասին նոր, փոփոխված օրենքին, որը գովազդային սահմանափակումներ է սահմանել, հեռուստաընկերությունների պարտքերին եւ ծախսերին, ֆինանսական խնդիրներին, որոնք շատ են, տեխնիկական հարցերին, կապուղիների, հեռարձակման աշտարակի հետ կապված խնդիրներին եւ այլն։ «Հիմա մեղմացուցիչ փոփոխություններ են սպասվում, սակայն ես լիազորված չեմ այդ թեմայով խոսելու։ Առայժմ քննարկումներ են գնում»,- ասում է Թեւոսյանը։  

Հեռուստաընկերությունների ներկայացուցիչներից մեկի հետ էլ զրուցեցինք։ Նա ասաց, որ TV-ները պայմանավորվել են առայժմ չխոսել այս թեմայի շուրջ, փակ պահել։ «Նոր օրենքի կիրառման հետ կապված՝ ֆինանսական մեծ խնդիրներ են առաջացել հեռուստաընկերութուններում, բայց նկատի ունեցեք, որ հիմա սոցցանցեր, Ֆեյսբուք է փախչում գովազդը։ Առաջ ամեն TV իր տերն ուներ, յոլա էր գնում, հիմա խաղի կանոնները մի քիչ փոխվել են, ձեռք չի տալիս։ Այս իմաստով էր, որ նախարարն ասաց՝ ես չեմ նայելու ձեր քաղաքական ուղղվածությանը եւ այլն։ Եթե աջակցում ենք, բոլորին էլ ինչ-որ չափով կօգնենք։ Քիչ թե շատ նորմալ զրույց է եղել»։ 

Ի՞նչ խնդիրներ են բարձրաձայնել TV-ները։ 

«Տոտալիզատորների գովազդը հանելուց հետո հեռուստաընկերությունները խեղճացել են։ Բացի դա, հեռուստաընկերությունների վրա պարտավորություններ են դրել, որ անպայման դուբլյաժ, թարգմանություն լինեն, տիտր դնեն եւ այլն, որ մանկական հաղորդումներն ընդհանուր ցանցում 20 տոկոսից պակաս չլինեն։ Ամեն մեկն իր դարդը պատմեց՝ մեկն աշտարակին գումար է պարտք, չի կարողանում տալ, մեկն ասում է՝ չեմ կարողանում ֆիլմ առնեմ, թարգմանեմ, թող ռուսերեն ցույց տամ, թե չէ փակվելու ենք եւ այլն։ Շաբաթվա ընթացքում մանկական, սպորտային, մշակութային կոնտենտ ապահովելը գումարի հետ է կապված, բայց գովազդը նվազում է։ Ստիպված մենք ինչ-որ բաներ փակում ենք։ Հիմա մեզ ասում են՝ ձեզ կաջակցենք, ու էնպես չէ, որ Պողոսն ընդդիմադիր ա, մեր աջակցությունից չի օգտվելու։ Դա կապ չունի` ինչ ուզում եք, արեք, քննադատեք, ես ձեր ստեղծագործական ազատությանը չեմ կպչելու, բայց կլինի ինչ-որ հիմնադրամ՝ որոշակի միջոցներով, որին պրոյեկտ կներկայացնեք, կֆինանսավորվեք, որ մշակույթը չտուժի։ Սա է։ Ինչ կլինի իրականում, չգիտենք, առայժմ սա խոսակցություն է։ Հիմա մյուս հանդիպումը, հուսով ենք, ավելի առարկայական կլինի»,- ասաց մեր զրուցակիցը։  

ՀԳ․ Ուզում ենք հավատալ, որ կստեղծվի անկախ TV-ներին աջակցող հիմնադրամ եւ կօգնի բոլորին` անկախ քաղաքական հայացքներից, մոտեցումներից եւ այլն։ Իհարկե, բացի Հանրայինից, որը բավականաչափ միջոցներ է ստանում պետությունից, եւ նոր օրենքով նաեւ գովազդի իրավունք տրվեց նրան։ Ի դեպ, 2023 թվականին Հանրային հեռարձակողը 700 մլն դրամ է ունեցել գովազդից։ Ըստ էության, սա մյուս TV-ներից խլված փող է։ Իհարկե, սա ԲՏԱ նախարարի գործունեության հետ կապ չունի, բայց հիշենք, որ նա 2019 թվականին, գլխավորելով ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի հանձնաժողովը, «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» ՀՀ նոր օրենքի մշակողներից էր։ Այն ժամանակ նա հայտարարում էր, որ հեռուստաեթերն ազատելու է աղբից։ Արդյունքում անկախ հեռուստաընկերություններն ավելի աղքատացան, հարուստ Հանրայինն ավելի հարստացավ, իսկ աղբը մնաց իր տեղում։