Ոստիկանությո՞ւն, թե՞ ՆԳՆ. անվանումները ոչ մի նշանակություն չունեն

Նիկոլ Փաշինյանը երեկ հայտարարեց ոստիկանական մոդելի փոփոխության մասին, ինչի համար կծախսվի մոտ 33 միլիոն դոլար։ Ըստ հայտարարվածի ՝Ոստիկանության ամբողջ արտաքին ծառայությունը պետք է փոխվի ոչ միայն ձևով, այլև՝ բովանդակությամբ, երբ քաղաքացիական հատվածը հստակ կտարանջատվի զինվորականից։ Կորոնավիրուսի համավարակի, Լավրովի հայտարարությունների  ֆոնին որքանո՞վ են հենց իշխանության համար, ի դեպ, հրատապ այս փոփոխությունները, ի՞նչ նպատակ են հատապնդում։ «Հրապարակը» զրուցել է քաղաքագետ Վիգեն Հակոբյանի հետ։
 
-Պարոն Հակոբյան, Ձեր հայացքով՝ ի՞նչ նպատակ ունի ոստիկանությունը ՆԳՆ դարձնելը։ Արդյոք վարկանիշի անկման, Լավրովի այս բացահայտումների ֆոնին սա, նախ, մեսիջ չէ՞ր, որ ես 20 տարի է՝ այստեղ եմ։

-Իմ կարծիքով, խոսքը, այնուամենայնիվ, օպտիմիզացիայի մասին է, որովհետև, որքանով ես եմ հիշում՝ այս ծրագիրը դեռ մեկ տարի առաջ կար։ Ինչքան է այստեղ՝ 20, 15 տարի, թե ինչքան, ես չեմ կարծում, թե ինքն ընդհանրապես պատկերացնում է, թե որքան է այստեղ։ Չեմ կարծում, որ այսօրվա պայմաններում, մանավանդ՝ ահագնացող ճգնաժամի, որը, հավատացեք, ոչ թե պանդեմիայի՝ այս համատարած բլեֆի հետ է կապված լինելու, այլ դրա հետևանքի՝ սոցիալ-տնտեսական լրջագույն ճգնաժամի։ Այն ոչ միայն Հայաստանի իշխանությունների ապագան չի կարող երաշխավորել, այլև ցանկացած երկրի։ Ինչ վերաբերում է այդ ռեֆորմին, չեմ կարծում, որ նման ռեֆորմներով-բաներով իշխանությունն ամրապնդվում է, որովհետև դրանից ինչ․․․ եթե կար ոստիկանություն, որին հրաման ես տալիս, ու որն ի վիճակի է այդ հրամանը կատարելու, կկատարի։ Կկատարի նաև ՆԳՆ-ն, եթե ի վիճակի է։ Դրանով չի որոշվում՝ անունը ներքին գործերի նախարարություն է, թե ոստիկանություն։ Մենք ունեցել ենք և՛ էն, և՛ էն, ունեցել ենք և՛ ամուր համակարգեր, և՛ թույլ, և՛ այլ ոլորտի էֆեկտիվ ղեկավարներ, և՛ ոչ։ Շատ բան դրանից է կախված, ոչ թե նրանից, թե ցուցանակը ոնց ենք փոխելու։

Ի դեպ, կարանտինը ցույց տվեց, որ ոստիկանությունը կամ ի վիճակի չէ նորմալ իրականացնել իր գործառույթները, կամ չի ուզում։ Ըստ իս՝ երկուսն էլ կա։ Մենք տեսնում ենք, որ ամեն օր հայտարարվում են պարետի ինչ-որ որոշումներ, ինչ-որ սարսափելի հետևանքների մասին են խոսում, բայց չէի ասի, որ ոստիկանությունն ինչ-որ մեծ ջանասիրությամբ այդ ամենը կատարում է։ Եվ իմ համար այս ռեֆորմը որևէ էական նշանակություն չունի։ Բայց, այո, իր այդ խոսքը նաև մեսիջ է, որ այնքան վստահ է, որ ամեն ինչ լավ կլինի, որ խոսում է օպտիմիզացիաների, վերամիավորումների մասին։

-Ձեր կարծիքով, այնուամենայնիվ, ավելի դեմոկրատական մոդելը ոստիկանությո՞ւնն է, թե՞ ՆԳՆ-ն։

-Դա էլ համարում եմ արհեստական բաժանում, որովհետև աշխարհում շատ երկրներ, ըստ որում հենց Ձեր որակմամբ՝ դեմոկրատական, ունեն և՛ այն, և՛ այն։ Նորից եմ ասում՝ սա ընդամենը անվանման հարց է։ Օրինակ՝ ինչ է փոխվում ժողովրդավարության տեսանկյունից, եթե ներքին զորքերն անվանում ես ազգային գվարդիա։ Առավել կարևորը խորքային փոփոխություններն են։ Տեսեք՝ ոստիկանությունը հիմա ենթարկվում է վարչապետին, եթե ՆԳՆ-ն չենթարկվի միայն վարչապետին, այլև խորհրդարանին, այդ պարագայում կարող եմ գնահատական տալ, թե որն է ավելի ժողովրդավար։ Իսկ եթե անկեղծ՝ ես մի քիչ ավելի քիչ տեղ եմ տալիս նրան, թե որ համակարգն է ավելի ժողովրդավար, մենք պետք է հասկանանք, թե որ մոդելն է մեր երկրի համար ավելի էֆեկտիվ։ Իմ համար շատ ավելի կարևոր է, թե մեր լատենտ պատերազմող երկրում այդ կառույցը ինչ-որ մի ամորֆ մարմի՞ն է լինելու, թե՞ օպերատիվ, լուրջ կառույց, որն ի վիճակի է լուրջ խնդիրներ լուծել, այդ թվում՝ պատերազմի պայմաններում՝ այլ։ 

Տեսեք․ Հայաստանում հիմա կա որոշումների ընդունման ճգնաժամ։ Ամենագլխավոր խնդիրը որոշումների կրիզիսն է՝ չեն կարողանում որոշումներ ընդունել շատ արագ։ Առավել ևս՝ հետո դրանք կյանքի կոչել։ Որովհետև չկա էդ համակարգը։

Որովհետև իշխանությունը մեզ մոտ մինչև որոշում ընդունելը ուզում է այն մի հատ Ֆեյսբուքով անցկացնի, արդյոք որևէ Պողոս հանկարծ չի դժգոհի։  Կամ սկզբից որոշում է մի հատ Պողոսին «մշակի», բացատրի, և դա տևում է ամիսներ։

-Պարոն Հակոբյան, շրջանառում են լուրեր Արամ Զավենի Սարգսյանին փոխվարչապետ նշանակելու մասին, և հիմա մի տեսակ օդում կախված է, սկսել են խոսել Ազգային համաձայնության կառավարության մասին այն ուժերի հետ, որոնք մինչև վերջին շրջանը աջակցություն են հայտնել Նիկոլ Փաշինյանի թիմին։ Նման սցենար քաղաքագիտորեն հնարավոր համարո՞ւմ եք` թուլացող վարկանիշի դեպքում։

- Սկզբունքորեն՝ այո, որպես տակտիկական քայլ։ Այո, հնարավոր է, երբ ինչ-որ մի փուլում, երբ նաև իշխանության ներսում որոշակի ճգնաժամեր լինեն, իսկ ներսում ինչ-որ պրոբլեմներ երևում է, որ այնուամենայնիվ, կան։ Հաշվի առնելով, որ ըստ Նիկոլ Փաշինյանի, հիասթափվածների մեջ կան յուրայիններ, որոնք փայ են ուզում։ Չեմ բացառում, որ եթե ծանր կացություն լինի, իսկ դա լինելու է, մանավանդ՝ սոցիալական, ապա իշխանությունները կվարվեն այնպես, ինչպես վարվում են նման դեպքերում նախագահական կամ կիսանախագահական համակարգերում։ Նախագահական համակարգի պարագայում սովորաբար զոհաբերվում է վարչապետը, իսկ վարչապետական համակարգի պարագայում՝ փոխվարչապետը, կառավարության մի մասը։ Չեմ բացառում նաև իշխանության կառուցվածքի փոփոխության տեսարանները։ Հիմա դա կկոչվի համազգային համաձայնության կառավարություն, թե ինչ, դա այլ հարց է։ Բայց կարծում եմ, որ նման կոսմետիկ փոփոխություններով ինչ-որ բան դժվար թե փոխվի, որովհետև այդ իշխանության գլխավոր խնդիրներից մեկն այն է, որ տուրք չի տրվում պրոֆեսիոնալիզմին։ Ես, օրինակ, այսօրվա ճգնաժամային պայմաններում շատ կարևոր դեր կտայի բոլոր նախկին նախագահների ու վարչապետների մարմնին։ Լիներ մի խորհուրդ, մի մարմին, ինչ ֆորմատով ուզում է լինի, որտեղ կնստեին, գլուխ-գլխի կտային, որովհետև այդ մարդիկ լավ են կառավարել, թե վատ, բայց կառավարել են, ու գրեթե բոլորը ճգնաժամային իրավիճակներով անցել են։ Հայաստանում միշտ էլ եղել են արտակարգ իրավիճակի պայմաններ՝ տարբեր թեմաներով։ Ըստ իս՝ նման բաների պահանջ կա, ոչ թե էքսպերիմենտների։