Մենք` պարապ, սփյուռքահայերն ու վարչապետը` թունդ զբաղված
Վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի լոնդոնյան այցի վրա այսչափ կենտրանացումը, որ դրսեւորվեց հատկապես էլեկտրոնային լրատվամիջոցներում, եւ սպասելի էր, եւ զարմանալի:
Սպասելի, որովհետեւ նույնիսկ ընտանիքի հետ տիկնիկային թատրոն գնալուց շքեղ հաղորդագրություն սարքող վարչապետից այլ բան չէինք էլ ակնկալում բրիտանական արքայազնի հետ հանկարծ «նույն հարթակի վրա հայտնվելու» պարագայում:
Նաեւ զարմանալի, որովհետեւ նույն CNN-ին տված հարցազրույցն իրականում այնպիսի խայտառակություն էր, որ վարչապետը դրա «ռասկրուտկայի պատվավոր գործն» ուղղակի պարտավոր էր թողնել իր թշնամիներին:
Բա էլ ինչպե՞ս այլ կերպ. արդեն 13 տարի «հայրենասերները գլուխ են արդուկում», թե կովկասյան վագրի ցատկերով է զարգացել (նում) երկնիշ աճ արձանագրած մեր տնտեսությունը, վերջին երեք տարին էլ վարչապետն է հոգնեցնում «գիտելիքահենք տնտեսության» ու Հայկական աշխարհի հրաշքի մասին իր դասախոսություններով, եւ հանկարծ օտար լրագրողը վրա է բերում մի պարզ ճշմարտություն, թե էդ ո՞նց եք սկսել ավելի լավ ապրել, այսինքն նաեւ կառավարել, եթե 2000-ին ձեր երկրի արտահանումը ՀՆԱ-ի 20%-ն էր, իսկ այս տարի` 12%-ը:
Ինչ է պատասխանում վարչապետը` լսել եք, չկրկնենք: Մանավանդ որ ավելի «համով պատառ կա առջեւում», որ վերաբերում է Սփյուռքի մեր հայրենակիցների ներդրումներին (ի դեպ, Լոնդոնում վարչապետը կրկին հանդիպեց նաեւ տարբեր երկրներից ժամանած սփյուռքահայ գործարարների` նրանց խնդրելով ժամանել Հայաստան եւ գլուխ գլխի տալ նոր ծրագրեր կյանքի կոչելու գործում):
Ա՜յ դա էր իրական խայտառակությունը. խոստովանել, որ ցանկացած պահի կառավարությունը կարող է «կանտորան փակել ու գնալ տուն»` միանալու 60-70% այն հայաստանցիներին, ովքեր պարապ-սարած նստել են տանը` ոչինչ չանելով (տեսնես ո՞ւմ մեղքով): Բան չի փոխվի այսինքն. միեւնույն է` նրանց փոխարեն ՀՆԱ-ի 60-70%-ը ապահովել ու կապահովեն սփյուռքահայերը:
Ինչ վերաբերում է «տակը մնացած» 40%-ին, դա էլ մխիթարություն չէ. եթե մեջտեղից հանենք բյուջեից սնվողներին, երեխաներին, ուսանողներին, ստացվում է, որ Հայաստանում գործ անող չկա. բոլորը պարապ նստած են, եւ միայն սփյուռքահայերն են աշխատում, առավել եւս` ներդրում անում...
Հիմա մենք ինչ պիտի անե՞նք: Ասենք` ստո՞ւմ եք, ասենք` եթե անգամ ճիշտ եք, չթողեցիք, որ մարդիկ գո՞րծ անեն, թե՞ ասենք` ձեր դարդից հայաստանցիները դրսում են աշխատում` փողը ներս բերում, էդքան էլ պարապ չեն: Բայց ինչ էլ ասենք` ավելորդ է: Մանավանդ, որ վարչապետի «օգտին» ապացույցներ էլ կան:
Հրեն` դեռ կարգին «չէր իջել ինքնաթիռից», ժամեր անց արդեն սփյուռքահայ հնչակ Սեդրակ Աճեմյանի կառուցած «Անի Ռեզորթ» հյուրանոցի բացման ժապավենն էր կտրում Հանքավանում: «Լոնդոնում հանդիպումներ ունեցա տարբեր ներդրողների հետ. թեման Հայաստանի տնտեսական զարգացումն էր:
Ուրախ եմ, որ վերադառնալով` մասնակցում եմ այսպիսի գեղեցիկ նախաձեռնության: Հուսով եմ` սա վարակիչ կլինի նաեւ այլ սփյուռքահայերի համար... Այսպիսի հիասքանչ հյուրանոցային համալիրը մեծացնում է նաեւ մեր տուրիստական գրավչությունը»,- Հանքավանում ասել է վարչապետը:
Հիմա սա, անշուշտ, ուրախալի բան է, որովհետեւ խորհրդային տարիների «Էրեբունի» առողջարանական համալիրի տեղում 7 մլն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ժամանակակից համալիր է կառուցվել 40 սենյակներով ու 12 քոթեջներով, որոնց շնորհիվ կարելի է մոտ 140 հյուր ընդունել: Լավ է եւ այն, որ շինարարության ընթացքում մոտ 2 հազար հոգի աշխատանք է ունեցել` ստիպված չլինելով մյուսների պես բռնել «խոպանի ուղին»:
Արտակարգ է, որ շուտով նաեւ ագարակ է կառուցվելու համալիրին կից, որում սեփական գյուղմթերքն են աճեցնելու: Ուրախ ենք նաեւ այն բանի համար, որ դահուկային ճանապարհներ են կառուցվելու, գործելու են սահադաշտ, լողավազան, խաղադաշտ: Կա նաեւ ուրիշ կարեւոր հանգամանք. Սեդրակ Աճեմյանի որդին` Հարութ Աճեմյանը, հայտարարել է, թե իրենց ընտանիքում սերնդափոխություն է տեղի ունեցել, եւ այժմ էլ ինքն է կապվել հայրենիքին` ստանձնելով շինարարության, իսկ առաջիկայում` հանգստի գոտու ղեկավարությունը: Բայց:
Արդյո՞ք բոլոր սփյուռքահայերն են իրենց հայրենիքում հաջողում` Սեդրակ Աճեմյանի ընտանիքի նմանությամբ: Քի՞չ են արդյոք այն սփյուռքահայերը, ովքեր Հայաստանում «քցվել» ու հեռացել են անդարձ` այլեւս երբեք չվերադառնալու պայմանով: Նրանք, ովքեր աշխատում են` քի՞չ խնդիրներ ունեն Հայաստանում, կախված չե՞ն վարչախմբի «բարեհաճությունից»: Այ եթե վարչապետն այս հարցերին էլ պատասխաներ, շնորհակալ կլինեինք:
Ի վերջո, հայաստանյան հնչակները Սեդրակ Աճեմյանի հաջողությունները կապում են սոսկ վերջինիս` «վարչապետի մարդը լինելու», նախկինում ՀԱԿ-ում «ներդրված ական լինելու» եւ ընդհանրապես` 124-ամյա ՍԴՀԿ-ն «քանդելու հետ»:
Ուղիղն ասած, իհարկե, տարօրինակ է, երբ նախավերջին 19-րդ համագումարում ընդունված որոշման համաձայն` «անհաշտ ընդդիմադիր պայքար ծավալելու պատրաստ» մեկը հանկարծ դառնում է իր «պայքարի սուբյեկտների» սիրելին, երբ սփյուռքահայ լինելով` ՀՀ կուսակցությունների մասին օրենքի խախտմամբ Հնչակյան անունով նոր կուսակցություն է գրանցում Հայաստանում` ի հակակշիռ իրական-հայաստանյան հնչակների, եւ երբ հանկարծ Փարիզում դեսպան Վիգեն Չիթեջյանի հետ հանդիպման ժամանակ հանդես է գալիս Համահայկական խորհուրդ ձեւավորելու առաջարկով, «որուն գլուխ կկանգնի սիրելի եւ հարգելի նախագահ Սերժ Սարգսյանը»:
Դրանից հետո էլ գալիս՝ ավանդական կուսակցությունների պարագլուխների հետ փակ-գաղտնի ժողով անում` լրագրողների առաջ հրաժարվելով «փացել փագագձերը»: Դե ոչինչ. մխիթարվենք նրանով, որ այս տարիներին շատերը «չեն բացել փակագծերը», բայց նաեւ քչերն են հյուրանոցի դռներ բացել...
Սպասելի, որովհետեւ նույնիսկ ընտանիքի հետ տիկնիկային թատրոն գնալուց շքեղ հաղորդագրություն սարքող վարչապետից այլ բան չէինք էլ ակնկալում բրիտանական արքայազնի հետ հանկարծ «նույն հարթակի վրա հայտնվելու» պարագայում:
Նաեւ զարմանալի, որովհետեւ նույն CNN-ին տված հարցազրույցն իրականում այնպիսի խայտառակություն էր, որ վարչապետը դրա «ռասկրուտկայի պատվավոր գործն» ուղղակի պարտավոր էր թողնել իր թշնամիներին:
Բա էլ ինչպե՞ս այլ կերպ. արդեն 13 տարի «հայրենասերները գլուխ են արդուկում», թե կովկասյան վագրի ցատկերով է զարգացել (նում) երկնիշ աճ արձանագրած մեր տնտեսությունը, վերջին երեք տարին էլ վարչապետն է հոգնեցնում «գիտելիքահենք տնտեսության» ու Հայկական աշխարհի հրաշքի մասին իր դասախոսություններով, եւ հանկարծ օտար լրագրողը վրա է բերում մի պարզ ճշմարտություն, թե էդ ո՞նց եք սկսել ավելի լավ ապրել, այսինքն նաեւ կառավարել, եթե 2000-ին ձեր երկրի արտահանումը ՀՆԱ-ի 20%-ն էր, իսկ այս տարի` 12%-ը:
Ինչ է պատասխանում վարչապետը` լսել եք, չկրկնենք: Մանավանդ որ ավելի «համով պատառ կա առջեւում», որ վերաբերում է Սփյուռքի մեր հայրենակիցների ներդրումներին (ի դեպ, Լոնդոնում վարչապետը կրկին հանդիպեց նաեւ տարբեր երկրներից ժամանած սփյուռքահայ գործարարների` նրանց խնդրելով ժամանել Հայաստան եւ գլուխ գլխի տալ նոր ծրագրեր կյանքի կոչելու գործում):
Ա՜յ դա էր իրական խայտառակությունը. խոստովանել, որ ցանկացած պահի կառավարությունը կարող է «կանտորան փակել ու գնալ տուն»` միանալու 60-70% այն հայաստանցիներին, ովքեր պարապ-սարած նստել են տանը` ոչինչ չանելով (տեսնես ո՞ւմ մեղքով): Բան չի փոխվի այսինքն. միեւնույն է` նրանց փոխարեն ՀՆԱ-ի 60-70%-ը ապահովել ու կապահովեն սփյուռքահայերը:
Ինչ վերաբերում է «տակը մնացած» 40%-ին, դա էլ մխիթարություն չէ. եթե մեջտեղից հանենք բյուջեից սնվողներին, երեխաներին, ուսանողներին, ստացվում է, որ Հայաստանում գործ անող չկա. բոլորը պարապ նստած են, եւ միայն սփյուռքահայերն են աշխատում, առավել եւս` ներդրում անում...
Հիմա մենք ինչ պիտի անե՞նք: Ասենք` ստո՞ւմ եք, ասենք` եթե անգամ ճիշտ եք, չթողեցիք, որ մարդիկ գո՞րծ անեն, թե՞ ասենք` ձեր դարդից հայաստանցիները դրսում են աշխատում` փողը ներս բերում, էդքան էլ պարապ չեն: Բայց ինչ էլ ասենք` ավելորդ է: Մանավանդ, որ վարչապետի «օգտին» ապացույցներ էլ կան:
Հրեն` դեռ կարգին «չէր իջել ինքնաթիռից», ժամեր անց արդեն սփյուռքահայ հնչակ Սեդրակ Աճեմյանի կառուցած «Անի Ռեզորթ» հյուրանոցի բացման ժապավենն էր կտրում Հանքավանում: «Լոնդոնում հանդիպումներ ունեցա տարբեր ներդրողների հետ. թեման Հայաստանի տնտեսական զարգացումն էր:
Ուրախ եմ, որ վերադառնալով` մասնակցում եմ այսպիսի գեղեցիկ նախաձեռնության: Հուսով եմ` սա վարակիչ կլինի նաեւ այլ սփյուռքահայերի համար... Այսպիսի հիասքանչ հյուրանոցային համալիրը մեծացնում է նաեւ մեր տուրիստական գրավչությունը»,- Հանքավանում ասել է վարչապետը:
Հիմա սա, անշուշտ, ուրախալի բան է, որովհետեւ խորհրդային տարիների «Էրեբունի» առողջարանական համալիրի տեղում 7 մլն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ժամանակակից համալիր է կառուցվել 40 սենյակներով ու 12 քոթեջներով, որոնց շնորհիվ կարելի է մոտ 140 հյուր ընդունել: Լավ է եւ այն, որ շինարարության ընթացքում մոտ 2 հազար հոգի աշխատանք է ունեցել` ստիպված չլինելով մյուսների պես բռնել «խոպանի ուղին»:
Արտակարգ է, որ շուտով նաեւ ագարակ է կառուցվելու համալիրին կից, որում սեփական գյուղմթերքն են աճեցնելու: Ուրախ ենք նաեւ այն բանի համար, որ դահուկային ճանապարհներ են կառուցվելու, գործելու են սահադաշտ, լողավազան, խաղադաշտ: Կա նաեւ ուրիշ կարեւոր հանգամանք. Սեդրակ Աճեմյանի որդին` Հարութ Աճեմյանը, հայտարարել է, թե իրենց ընտանիքում սերնդափոխություն է տեղի ունեցել, եւ այժմ էլ ինքն է կապվել հայրենիքին` ստանձնելով շինարարության, իսկ առաջիկայում` հանգստի գոտու ղեկավարությունը: Բայց:
Արդյո՞ք բոլոր սփյուռքահայերն են իրենց հայրենիքում հաջողում` Սեդրակ Աճեմյանի ընտանիքի նմանությամբ: Քի՞չ են արդյոք այն սփյուռքահայերը, ովքեր Հայաստանում «քցվել» ու հեռացել են անդարձ` այլեւս երբեք չվերադառնալու պայմանով: Նրանք, ովքեր աշխատում են` քի՞չ խնդիրներ ունեն Հայաստանում, կախված չե՞ն վարչախմբի «բարեհաճությունից»: Այ եթե վարչապետն այս հարցերին էլ պատասխաներ, շնորհակալ կլինեինք:
Ի վերջո, հայաստանյան հնչակները Սեդրակ Աճեմյանի հաջողությունները կապում են սոսկ վերջինիս` «վարչապետի մարդը լինելու», նախկինում ՀԱԿ-ում «ներդրված ական լինելու» եւ ընդհանրապես` 124-ամյա ՍԴՀԿ-ն «քանդելու հետ»:
Ուղիղն ասած, իհարկե, տարօրինակ է, երբ նախավերջին 19-րդ համագումարում ընդունված որոշման համաձայն` «անհաշտ ընդդիմադիր պայքար ծավալելու պատրաստ» մեկը հանկարծ դառնում է իր «պայքարի սուբյեկտների» սիրելին, երբ սփյուռքահայ լինելով` ՀՀ կուսակցությունների մասին օրենքի խախտմամբ Հնչակյան անունով նոր կուսակցություն է գրանցում Հայաստանում` ի հակակշիռ իրական-հայաստանյան հնչակների, եւ երբ հանկարծ Փարիզում դեսպան Վիգեն Չիթեջյանի հետ հանդիպման ժամանակ հանդես է գալիս Համահայկական խորհուրդ ձեւավորելու առաջարկով, «որուն գլուխ կկանգնի սիրելի եւ հարգելի նախագահ Սերժ Սարգսյանը»:
Դրանից հետո էլ գալիս՝ ավանդական կուսակցությունների պարագլուխների հետ փակ-գաղտնի ժողով անում` լրագրողների առաջ հրաժարվելով «փացել փագագձերը»: Դե ոչինչ. մխիթարվենք նրանով, որ այս տարիներին շատերը «չեն բացել փակագծերը», բայց նաեւ քչերն են հյուրանոցի դռներ բացել...
Կարծիքներ