Նորայր Գրիգորյան. Եռահայրենիք

ՁԻՆ ԽՄՈՒՄ Է ՋՐԻՑ ՆԱՅՈՂ ՊԱՏԿԵՐՍ

Ձին խմում է ջրից նայող պատկերս,
ես նայում եմ ձիու ցնցվող ռունգերին.
ահա, խմեց նա իմ կանաչ աչքերը
ու մոտեցավ ձայնահալած ունկերիս:

Ի՜նչ հրաշք է ապրել արյան մեջ ձիու,
եռալ ամեն զառիթափը անցնելիս,
չերազել հաջորդ կյանքը էն մյուս,
անէանալ կանաչ հողին կառչելիս:

Վարգե՜լ, վարգե՜լ ու սլանալ ակամա,
հավերժական լեռների մեջ մաքառել,
կյանքը սա է՝ գունաշաղախ ու ցմահ՝
հողից երկինք, երկնքից հող թափառել:

Ձին խմում է ջրից նայող պատկերս
ու սեւեռվում աչքերին իմ զարմացած,
- Կյանքը սա՛ է,- խրխնջում է ունկերիս
եւ սուզվում է պատկերիս հետ դեպի ցած:

ՏԵՂԵԿԱՆՔ ԲԺՇԿԻՑ

Գիժ չէ,
բայց ծաղկամանի մեջ,
երեք բուռ հողի վրա
հայրենիք է աճեցնում:

Գիժ չէ,
բայց ծաղկամանի շուրջ
կաղնու, ծիրանի, թթի փայտից
բանակներ ու զինանոցներ է շարել,
որ ծաղկամանում հողը ծիլ տա
Նավասարդյան առավոտվա
ռազմերթ ազդարարող նվագարանների
խրոխտ եւ երկնածոր հնչյունների սլացքից:

Գիժ չէ,
բայց աչքերի դեմ նախշուն տարազներով
սլացիկ պարմանուհիներ են հայտնվում,
որոնք ձեռքերը խաչաձեւ պարզած՝
կավե գավերով գինի են մատուցում
խրոխտ զորականներին:

Գիժ չէ,
բայց ծաղկամանի հողի եզրերին
մանուշակի թերթերից ծով է ալեկոծել,
Մայրի անտառներից ռազմանավեր հանել
մակընթացությունների եւ տեղատվությունների վրա:

Գիժ չէ,
բայց տղեկների հետ
զինավարժանքներ է անում,
կռիվ-կռիվ խաղում, զոհվում ու հառնում
եւ ասպետաց կարգով շքերթներ անում
Նավասարդյան օրերի մեջ:

Գիժ չէ,
բայց ամեն գիշեր արտասվում է ու ծիծաղում
ծաղկամանին նայելիս, լողում
մանուշակաջրերի ալիքներին,
գինի խմում աստվածների հետ
եւ վայելքից ընկղմվում երեք բուռ հողի
պտղավորվող սլացքներում:

Գիժ չէ,
բայց ծոցից, աչքերից, մազերից
արեւներ է հանում ու կախում ծաղկամանի
ծլարձակող հողին...
Ու մտքում երեք անգամ արտասանում՝
Հայրենիք:

ԵՌԱՀԱՅՐԵՆԻՔ

Մի քիչ Վահան Տերյան,
մի քիչ Համո,
ծանոթ կարուսելի թափանիվը բռնած.
մի քիչ համբերատար, մի քիչ ցավոտ
մանուկ առավոտի մեջքը գրկած.

մի քիչ դարձի ճամփով, մի քիչ
արեւադարձ ամռան օրվա,
ձմռան շեմին տեսնես ո՞վ կհաղթի,
երբ մեզ կարոտում է մի հի՜ն օրրան:

Մի քիչ համբերատար, մի քիչ մահոտ.
մեկը գաղթեց արդեն երեք անգամ-
ո՞վ է տեսել հայրենիք տան ժամով
եւ հայրենիք առնեն երեք անգամ:

Մի քիչ Վահան Տերյան, 
մի քիչ Համո,
Նաիրյան լույսերին սիրահարված,
վերից նախանշված երրորդ ժամով
Եռահայրենիքն է ասես գծված…

***
Կրակում են հողի վրա.
աչքս չկա:
Կրակում են հողի վրա.
ձեռքս չկա:
Կրակում են հողի վրա.
զենքս չկա:
Կրակում են կրծքիս վրա.
տեղս չկա:

ՎԵՐՔԻ ՊԵՍ  

Չավերակված տաճարներ էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, տաճարները ո՞ւմ են պետք,
երբ գետնամած զնդանները անհունի
խլրտում են, քչփչում են մահվան հետ:

Գետնատարած թավիշներն էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, թավիշները ո՞ւմ են պետք,
երբ մամուռը սգատարած զնդանի
տարածում է մահվան սարսուռ, մահվան հետք:

Ծիրանավառ արքաներ էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, արքաները ո՞ւմ են պետք,
երբ տաճարի արծաթափայլ բանալին
մութն է բացում, հույսն է փակում այս ու հետ:

Անհետացած քաղաքներ էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, քաղաքները ո՞ւմ են պետք,
երբ ջրերը պղտորվում են ավելի,
զնդաններից տարածում են մահվան հեւք:
Անհետացած անհայտներ էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, անհայտները ո՞ւմ են պետք,
շատրվանեց երկնածավալ սեւ գինի
այս հողերին, այս տողերին՝ ինչպես վերք:

Չավերակված տաճարներ էլ չե՛ն լինի,
առհասարակ, տաճարները ո՞ւմ են պետք,
երբ գետնամած զնդանները անհունի
խլրտում են, քչփչում են մահվան հետ:

ԱՄԵՆՕՐՅԱ 

Վերջին սյունն եմ ես ավերվող տաճարի.
եւ չեմ ուզում, որ Տերյանը նեղանա,
ու նայում եմ աչքերի մեջ հանճարի՝
երեկ էլ՝ նա, այսօր էլ՝ նա, վաղն էլ՝ նա,

որ թափառեց, որ մաքառեց, որ մնաց.
Պոետները լույս են տալիս ճահիճում,
բայց երկինքը ամեն անգամ զրնգաց՝
մեռի՛ր երկրիդ քարածավալ մահիճում:

Ե՛վ ապրելը, ե՛ւ մեռները, ե՛ւ ներկան
բան չեն ասում լուսնահալած իմ ցեղին,
չե՞ն հեռացել, չե՞ն մոռացել, մի՞թե կան
ավերակներն ու մացառներն այն դեղին:

Հիմա ձմռան նախաշեմի մահիճում,
խեղկատակ են քամի՜ն, ձյո՜ւնը, անձրե՜ւը,
իսկ քո երկրի ապականված ճահիճում
թափառում է երկնակործան Անձեւը:

Ե՛վ աշուն է, ե՛ւ կատակ է Նաիրին,
դառն է, ինչպես անուշ բույրը նվաղող,
եւ երկնքի զարմանալի հայելին
աչք է՝ կապույտ, աչք է՝ կանաչ նկատող,

որ տեսնում է վերջին լույսը տաճարի
եւ չի ուզում, որ Տերյանը նեղանա,
ու նայում է աչքերի մեջ հանճարի.
երեկ էլ՝ նա, այսօր էլ՝ նա, վաղն էլ՝ նա:

ՇՔԱՀԱՆԴԵՍ  

Սավառնում է տեսիլքի պես
այս քաղաքը դեպի անկում.
ո՞վ է տեսել նման հանդես,
ուր աչքերի լույսն են բանտում։

Ո՞վ է տեսել, որ արարեն
տուն, երազանք ու այգեստան,
հետո այդ նույն ձեռքով այրեն
ու Անտունի երգեն անգամ։

Տարօրինակ այս քաղաքում
մարդիկ կորան տեսիլքի պես,
ագռավներն են աղաղակում 
ճոխ ու խավար շքահանդես։

«Մշակութային Հրապարակ» ամսաթերթ