Իգոր Ելիսեեւ. Ոդիսեւսի վերադարձը

Բանաստեղծ, թարգմանիչ, գիտնական: Ծնվել է 1952 թ., Դոնի Ռոստովում: Ավարտել է Պյատիգորսկի օտար լեզուների պետական մանկավարժական ինստիտուտի Իսպաներեն եւ անգլերեն լեզուների ֆակուլտետը: Հեղինակ է բանաստեղծական եւ թարգմանական 15 ժողովածուների: Թարգմանվել է տարբեր լեզուներով: Արժանացել է մի շարք միջազգային մրցանակների: «Рукопись» ալմանախի գլխավոր խմբագիրն է: 

Ոդիսեւսի վերադարձը

Իթակեն - ահա՛:
Իսկ այդ դո՞ւ ես, Պենելոպե՛:
Օ, Աստվածներ, ինչո՞ւ այստեղ
Ձգտեցի ես այսքան տարի:
Արդ ինձ այստեղ ողջն օտար է:
Եվ անգամ նե, ով ինձ փայել
Է մի ժամանակ ու սպասել
Այսքան տարի՝ հավատարիմ
Ինձ մնալով միշտ,- օտար է:
Ժամանակի հետ ամեն բան
Անցնում է - հավատ, հույս, սեր: Ու
Տխրությունն է միայն մնում,
Ինչպես մոխիրը օջախի՝
Տան մեջ, ուր ջարդուխուրդ են դուռ ու պատուհան
Եվ ուր զբոսնում է սոսկ քամին միջանցիկ:

Հիշողություն

Հիշողությունները ճնճղուկի երամների պես
մի վայրից մյուսն են գաղթում՝
աղմկելով
մեկ զվարթ, մեկ տագնապած…
Գնչուներ, որ տեղից տեղ են թափառում
Անընդհատ բախտիս ճանապարհներին:
Բայց նրանք չեն դառնա երբեք
Կոլումբոս կամ Վասկո դա Գամա,
քանզի ամեն ինչ արդեն
հայտնաբերված է վաղուց,
իսկ այն, ինչ մոռացված է,
ծանր նստել է խորքերում հոգուս,
ինչպես Ատլանտիդան՝
օվկիանոսի հատակին:

Արեւելյան մոտիվ

Անապատում աշնանային պուրակների՝
քամին բռերով տերեւների փոշին է
երեսիդ շփում:
Ես՝ մենավոր մի անցորդ,
դեգերում եմ ժամանակի ավազուտներով,
տապը՝  հոգուս մեջ: 

Գարնան ծնունդը

Ծառերը տերեւների ուռած այտերը
արեւին են դեմ տվել՝ համբուրելու: 
Երկնակամարի գլխին,
ինչպես նորածնի մոտ,
ամպի մազիկներ են ցցվել հատուկենտ:
Աչուկները դեռ չբացած եղրեւանին
Կույր շրթներով մխրճվել է
արեւի՝ կաթով լեցուն կրծքի մեջ:
Իսկ ճյուղերին խնձորենու՝
դողում են վարդագույն ծաղիկները,
ինչպես առաջին ճիչը մանուկի:

* * *
Փայլատակող կյանքն անցնում է
շրջանն արեւի,-
եւ չկա կանգառ, եւ նա վերջ չունի:
Մահը նման է
դեղնադալուկ լուսնին՝
հավերժո՛ղ իր պես,
որ գիշերային թանձր խավարի միջով
արեւի ճառագայթներն է
հղում առ Երկիր:
Լուսինը շարունակությունն է Արեւի,
Մահը կյանքի՛ շարունակությունն է:
Եվ մեռնելով՝
մենք մնում ենք ապրելու:

* * *
Թռան-անցան ամպերս,
մշուշներս ցրվեցին:
Եվ աստղերս է՛լ
չեն ընկնում երկրին
մութ գիշերներով:
Եվ կայծակներն էլ այլեւս ինձ չեն խփում
կածանի վրա
սպիտակ կարկտահատերով:
Եվ հորդ անձրեւներն արդեն չեն թրջում ճանապարհին:
Դե իսկ ճանապարհնե՛ր էլ արդեն չկան:
Բայց չէ՞ որ կար ժամանակ, երբ ես
բանաստեղծություններ էի սիրում,
աստղերն էի թռչում դեպի,
նայում էի երկրին՝ կողքից,
եւ ցանկանում գրկե՜լ անգրկելին:

Նա

Նա նույնպես գրում էր ինձ բանաստեղծություններ՝
տխուր, ինչպես աշնանային մայրամուտ:
Սիրո մասին չկար ասված
ոչ մի խոսք:
Շնորհակալ եմ նրան այդ առթիվ:
Գիտեր, որ ոչինչ չի ստացվի,
որ մենք երկուսս էլ հոգնել ենք,
ու որ մեզ համար կյանքն իր հմայքն է կորցրել՝
գաղտնի՛քը,
ու որ միայնակ հոգիները չեն
հանդիպում երբեք:
Ու սիրո մասին չէր ասված
մի խոսք:
Բանաստեղծները խաբել կարող են,
Բանաստեղծությունները՝  երբեք: 

Ճշմարտությունը

Ես ճանաչում եմ ճշմարտությունը:
Անորսալի շարժումն է նա
առաջին հայացքից խաղաղ
սառցադաշտերի
ու հազվադեպ ճողփյունը
գամմա-ճառագայթների,
որոնք ճեղքում-թափանցում են
անսահմանությունը:
Բռնել այն մտքով՝
հնարավոր է,
բայց ոչ մի վայրկյան
պահել չե՛ս կարող:

* * *
Մենք թիթեռների պես
թռչկոտում ենք կանաչ մարգագետինների
վրայով կյանքի,
բայց առաջին իսկ սուրացող քամին
մեզ փչում է՝
չգիտես ուր:

Թարգմանությունը ռուսերենից` Էդուարդ ՀԱՐԵՆՑԻ

«Մշակութային Հրապարակ» ամսաթերթ