Երբեք մի ասա՝ երբեք, եւ միշտ սպասիր նախագահի գաղտնի քայլին

Լրատվամիջոցները հեղեղված են կառավարության հրաժարականի, նոր վարչապետ նշանակելու մասին լուրերով: Մեկնաբանությունների պակաս չկա: Թե ինչու են Հովիկ Աբրահամյանին փոխարինում Կարեն Կարապետյանով, բոլորն ավելի լավ գիտեն, քան իրենք՝ Հովիկ Աբրահամյանն ու Կարեն Կարապետյանը:

«Հրապարակը» նկատել է, որ Կարեն Կարապետյանը, եթե նշանակվի էլ վարչապետ, միեւնույն է, լինելու է միջանկյալ, որովհետեւ նոր Սահմանադրությամբ խորհրդարանական ընտրություններում հաղթող կուսակցությունը ներկայացնելու է վարչապետի իր թեկնածուին:

Կարեն Կարապետյանի արժանիքների, Ռուսաստանում ունեցած կապերի, «Գազպրոմի», հետեւաբար՝ նաեւ Կրեմլի հետ անմիջական տուրեւառությունների մասին երկար կարելի է խոսել: Անշուշտ, վատ թեկնածու չէ: Բայց մենք տեղեկություններ չունենք, որ նա ՀՀԿ-ական է, իսկ ՀՀԿ-ում վարչապետի պաշտոնը թերեւս ամենամրցակցայինն է, եթե մանավանդ հաշվի առնենք, որ մենք այլեւս ներկա իրավասություններով նախագահ չենք ունենալու: Այդուհանդերձ ասենք, որ Կարեն Կարապետյանն ուժեղ մրցակից է, նաեւ՝ ընդունելի թե քաղաքական եւ թե բիզնես շրջանակների համար:

Գլխավոր հարցերից մեկը Հովիկ Աբրահամյանի հետագա ճակատագրի հարցն է: Լրատվամիջոցներն արդեն հասցրել են նրան նշանակել ՀՀԿ շտաբի պետ, նախագահի աշխատակազմի ղեկավար, հետ բերել ԱԺ նախագահի պաշտոնին, նշանակել ԲՀԿ ղեկավար եւ բազում այլ տեղաշարժերի ենթարկել:

Չգիտես ինչու, սակայն, չեն խոսում այն մասին, որ, հրաժարական տալով, Հովիկ Աբրահամյանը կարող է գլխավորել ՀՀԿ ցուցակն առաջիկա ԱԺ ընտրություններում, այնուհետեւ կրկին ստանձնել վարչապետի պաշտոնը կամ դառնալ ՀՀ նախագահ:
Հիշենք Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունները պաշտոնավարման ավարտից հետո նախագահի կամ վարչապետի պաշտոններ չզբաղեցնելու մասին: Հետեւաբար, եկեք չբացառենք Սերժ Սարգսյանի կողմից իշխանությունը սահուն կերպով այլ մարդկանց փոխանցելու միտումը եւ իր քաղաքական ապագայի դասավորման ձգտումը: Իսկ դրա առաջին գործնական քայլն ԱԺ ընտրություններն են, որոնց նախագահը պատրաստվում է ամենայն լրջությամբ:

Այո, մեծ է հավանականությունը, որ Սերժ Սարգսյանը շարունակաբար կվերընտրվի ՀՀԿ ղեկավարի պաշտոնում եւ այդկերպ կմնա քաղաքական պրոցեսների կիզակետում: Այս քայլով նա կգերազանցի իր նախորդներին, որոնք, չգիտես ինչից նեղացած, ջահել-ջահել գնացին թոշակի՝ չպահելով, վարկաբեկելով իրենց քաղաքական հենարանները, անգամ հրաժարվելով նրանցից: Պահելով կուսակցությունը՝ Սերժ Սարգսյանը կշարունակի վճռական ազդեցություն պահպանել իշխանության բոլոր օղակների վրա, եթե, իհարկե, մինչ այդ կարողանա հաղթել ԱԺ ընտրություններում: Այդ հաղթանակի համար է նա այսօր կատարում այս մեծ փոփոխությունները՝ իր մարդկանց աստիճանաբար հարմարեցնելով ապագա պաշտոններում:

Մինչ սահմանադրական հանրաքվեն, ընդդիմադիր մամուլը հաճախ էր անդրադառնում Սերժ Սարգսյանի ժառանգորդի խնդրին եւ նշում, որ նախագահը ժառանգորդ չի աճեցրել: Գրում էին, որ եթե Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը բերեց Ռոբերտ Քոչարյանին, իսկ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ Սերժ Սարգսյանին, ապա հայտնի չէ, թե ում է բերելու Սերժ Սարգսյանը: Սերժ Սարգսյանն իր ասուլիսներից մեկի ժամանակ, անդրադառնալով այդ հարցին, հայտարարեց՝ կարող եմ առնվազն 5 անուն նշել, որ պատրաստ են նախագահի պաշտոն զբաղեցնել, սակայն չեմ անի դա, որ այդ մարդկանց չսկսեն բզկտել: Դժվար է ասել՝ Սերժ Սարգսյանը երբեւէ կասի՞, թե ովքեր էին իր մտքում եղած այդ հինգ մարդիկ, թե՞ ոչ: Բայց դա սահմանադրական փոփոխություններից հետո արդեն էական չէ։ Պարզապես պետք է ընդունել, որ ժառանգորդի, ավելի ճիշտ՝ իր քաղաքական ապագայի մասին Սերժ Սարգսյանը, այնուամենայնիվ, մտածել է: Եվ հիմա արդեն, դեռեւս նախագահի պաշտոնում, նա իր մարդկանց սահուն կերպով տեղաբաշխում է իշխանության բարձունքներում՝ ակնկալելով նրանց հետագա նվիրվածությունն այն քաղաքական ուժին, որի ղեկավարն է ինքը:

Իհարկե, կարելի է ասել՝ աստիճանաբար իրականություն է դառնում Շարմազանովի հայտարարությունն այն մասին, որ բոլորն անցնելու են Մելիք-Ադամյան փողոցի գրասենյակով: Սերժ Սարգսյանը չի շտապում շատ ցցուն կերպով դա ցուցադրել: Առայժմ բոլորն անցնում են նախագահի նստավայրով:

Կուսակցապետությո՞ւն է ստեղծում Սերժ Սարգսյանը: Այս մտավախությունն էլ կա, անշուշտ: Սակայն, եթե հաշվի առնենք այն հանգամանքը, որ Սերժ Սարգսյանը երկխոսելու եւ երկխոսացնելու մեծ վարպետ է, կարելի է հույս ունենալ, որ դա այն կուսակցապետությունը չի լինելու, որն այնքան տագնապեցնող է: Մեր աչքի առջեւ այնպիսի հրաշքներ են կատարվել, որ մենք այլեւս ոչնչից չենք զարմանում: Սերժ Սարգսյանն արտաքին եւ ներքին քաղաքականության մեջ այնպիսի «կտրուկ շրջադարձեր» է իրականացնում, որ ՀՅԴ-ն, օրինակ, լքում է կոալիցիան եւ կրկին վերադառնում, ՀԱԿ-ի նման սրսուռ ընդդիմությունը, մի լավ երկխոսացվելուց հետո, տուն է գնում, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ոտքի ելած ժողովրդին տանում է մոմ վառելու, ամենքին ու ամեն ինչ իր հետեւից տանող ԲՀԿ առաջնորդը հեռանում է քաղաքականությունից ու բարեկամություն անում նրա հետ, Արթուր Բաղդասարյանի նման «խոստումնալից» գործիչը գնում է ընդդիմադիր դաշտ եւ կորչում այնտեղ՝ վերածնվելու հույսով: Փաստ է նաեւ, որ Սերժ Սարգսյանը կարողացավ «Սասնա ծռերի» հարուցած խնդիրն այնպես կարգավորել, որ բանը չհասներ արյունահեղության: Նրա նախորդներից ո՞ր մեկն էր ընդունակ այսպիսի մանեւրների: «Կգռսեին, կեթար»՝ ով մեզ հետ չէ, մեր դեմ է հայտնի սկզբունքով:

Այսօր Հայաստանում նոր ընդդիմություն է ի հայտ գալիս: Այս ընդդիմությանն արդեն երկխոսեցնելու ոչ մի պատճառ չկա: Ի դեմս «Քաղաքացիական պայմանագիր», «Համախմբում» եւ «Լուսավոր Հայաստան» կուսակցությունների, մենք առնվազն չհայհոյող, քաղաքական պայքարը նախընտրող ուժերի ենք տեսնում: Եվ սա նույնպես Սերժ Սարգսյանի նախագահության տարիների երեւույթ է, ինչն անպատկերացնելի կլիներ սրանից 10, 15, 20 տարի առաջ, երբ կուսակցություններ ու թերթեր էին փակվում, կուսակցական գրասենյակներ ու խմբագրություններ ավերվում: Կասեք՝ կյանք է, առաջ է գնում: Դա էլ կա, իհարկե, բայց եւ չմոռանանք, թե ինչերի ընդունակ կլիներ էությամբ բռնակալը, եթե ունենար այն բոլոր հնարավորությունները, որ նախկին սահմանադրություններով ունեին ՀՀ նախագահները:

Պետք է նաեւ ընդունել, որ Սերժ Սարգսյանին շատ քիչ, համարյա ոչինչ չի հաջողվել անել տնտեսության զարգացման ուղղությամբ: Արտագաղթը մեծացել է, գործատեղերը կրճատվել են, մարդկանց սոցիալական վիճակը՝ վատթարացել: Մի կողմ թողնելով օբյեկտիվ պատճառները՝ նշենք, որ այս ամենը հաղթահարելու համար մեկ կուսակցության ներուժը բավարար չէ: Ինչքա՞ն կարող մարդիկ ունենք, որ կուսակցական պատնեշներով մեկուսացված են երկրի ղեկավարմանը մասնակցելու հնարավորություններից: Այս երեւույթը պետք է վերցնել, իսկ դրա համար խորհրդարանական կառավարման մոդելը, թերեւս, լավագույն նախապայման է: Ուստի բոլոր կուսակցությունների դռները պետք է բաց լինեն՝ միմյանց հետ խոսելու, բանավիճելու, միմյանց տեսակետ քննադատելու եւ այդ ամենի արդյունքում մնայուն որոշումներ կայացնելու համար: Սա վերաբերում է նաեւ ՀՀԿ-ին, որ դադարել է քաղաքական մարտիկ լինել եւ վերածվել է մոնստրի՝ իրենից վանելով ամենքին ու ամեն ինչ: Կանգնել նման կուսակցության գլխին ու շարունակել հին ձեւով, այսինքն՝ սեփական ձեռքերում կենտրոնացնել ամեն ինչ, այլեւս հնարավոր չէ եւ չի լինելու: Նաեւ այս ֆրոնտում է, որ Սերժ Սարգսյանը պետք է դասավորի իր քաղաքական ապագան, ինչքան էլ իր մարդիկ լինեն իշխանության բարձրագույն պաշտոններում: Հակառակ պարագայում հետագա ձախողումների ողջ թուքումուրը դարձյալ իր կողմն է ուղղվելու:

Էդիկ ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ