Վրացական պոեզիա. Դիանա Անփիմիադի

**Օրորոցային մահվանից առաջ**



​



Ցավ չեմ զգում,



եւ քունն էլ աղավնի է վախլուկ:



Երգում եմ: Ձայնս կտրվում է:



Հուզմունքից չի, ավելի շուտ՝ սովորություն:



Ես զգուշորեն տեղավորվում եմ տաք անկողնուդ մոտ,



որ պահպանեմ քո քունը, լինեմ զգոն,



պահակություն անեմ. ահա իմ նոր հատկանիշը ձեռք բերած…,



​



եւ գայլերը՝ արյան հոտից գազազող,



կաթի հոտն են առել, գալիս են,



ինչ-որ մեկն ասում է՝



եթե սիրում էիր, չէիր թողնի,



ինչ-որ մեկը չի, ձայնն է կաթիս:



Դավաճա՛ն:



​



Ես մարմինս փաթաթեցի տոգայով,



հավաքեցի վերնաշապիկներդ բոլոր



(դրանց առաջ իմ մայրության իրավունքն եմ պաշտպանում ես)



եւ նա, ով ծնունդ է տալիս, միջնորդն է կյանքի ու մահվան,



ու սա չէի կարողանա առանց քեզ



հասկանալ,



եւ արյունը՝ կիսատ,



չորանում է դանդաղ, ու շատանում են



արյան սպիտակ գնդիկները



երակներում,



​



մեծացավ, չի մայրանա, ասում են



չվախենաս, ասում են, չես վարակվի,



մայրությունը գեներով չի ժառանգվում,



աչքերս



կարճում են հեռավորությունները բոլոր,



ինքս ինձ ստիպում եմ տեսնել,



ու թեկուզ ամենակարճատեսը լինեմ,



կարևորը քեզ տեսնելն է, պնդում եմ,



մնացածը



մի կերպ



կհիշեմ:



​



Ոսկորները՝ փխրուն կավիճ,



չորչորուկ ու բարակ,



պահեցի իմ ներսում ինն ամիս,



ու կոտրվող ես դու, թանկարժեք ճենապակի,



ու մի օր էլ կփշրվես, կգնաս,



ու ձեռքերը, որ քեզ կրեցին,



հիմա պիտի ճանապարհ ընկնեն,



ետ մի նայիր,



գնա:



Գնա:



​



Ես թողնում եմ ցավացող թոքերս,



երբեմն՝ ջրով լիքը, երբեմն էլ՝ օդով,



ես քայլեցի տարբեր ջրերի ափերով



ու եթե հիմա դնդնեմ այդ մասին,



լուսնի պես զգուշորեն ու հոգնած կնստեմ տաքուկ անկողնուդ մոտ



ու կսովորեցնեմ քեզ, թե ոնց պաշտպանվել հայրենիքից,



որ էլ հանկարծ չուզես անձնապուրծ լինել:



Ու այս բեռը դնում եմ ուսերին քո



մինչ դու քնած ես խաղաղ ու լուռ,



դու՝ տերը նորածին ու տարօրինակ մի գանձի…



​



հ.գ. եւ հետո քնիդ մեջ՝ բազկաթոռում, եւ ապա խաղաղության մեջ



եւ ապա դղյակում քնի ու նորից լռության մեջ



ես տեղավորվում եմ կամացուկ



ու ցավ չեմ զգում,



ու քունն էլ աղավնի է վախլուկ:



​



**Աղոթք լոգանքից առաջ**



​



Իմ վեց զավակի



երեսունվեց թոռան



հազար երկու հարյուր ծոռը



շնորհակալություն են ասում քեզ:



Քեզ, ում մաշկն ավելի շատ է, քան այս երկրի բոլոր թղթերը,



քեզ, ում մարմինն ավելի լայն է, քան այս երկրի շիրիմները բոլոր,



Եվ քեզ, ում ձեռքերի ողորկ մաշկին



թռչունների ձվերի հնագույն գրությունն է:



​



Շնորհակալություն տաք հոսանքի համար,



տաք քարերի,



գոլորշու կաթնաթույր ամպերի



եւ լոգասենյակի վարագույրներից այն կողմ



սպիտակ փրփուրների համար:



Լոգասենյակի սպիտակ ափերի մոտ



քարերը դարձրիր լորի ձու,



ցորենի տաք արտում բույն դրեցիր



փրփուր ճուտիկների գուլպաների համար:



Մանեցի ու կրկին գզգզվեց:



​



Քանի որ ամեն առավոտ ես կույս եմ,



եւ քանի որ ես մայր եմ ամեն առավոտ…



Մաշկի վրա ծիածանը՝ արտացոլք,



հետքը՝ հպումների - համաձայնեցումի համար ուժ է պետք,



ամեն երեխա բանաստեղծություն է,



ամեն բանաստեղծություն՝ երեխա,



եւ ուրեմն ես հրաժարվում եմ երեխայից,



գոլորշու մեջ ծաղկի նման բացված



օճառի նրբագույն բողբոջ:



​



Պարտք տալու պես ասացի ներողություն,



որովհետեւ սաղմնավորեցի կրկին,



տաք ջրով ցողեցի մարմինս



ու հիմա ավելի լավ եմ։



Ահա եւ ամենը: Վերջ:



​



**Առասպելաբանություն**



​



Ես սպանեցի մարդուն,



երբ ինքն ինձ պիտի սպաներ:



Մեռնել չստացվեց: Սպանեցի:



Բայց ուզում էի հողոտ աչքերով լիզել փոշին



եւ արաբական դաշույնի նման



լեզուս անել կեռ:



​



Երբ աստված մարդ դարձավ,



Մարդն՝ աստված,



էլ իմաստ չկար մարդկային լինել նորից ու նորից:



Այստեղից ու այնտեղից եկածներն իրար արցունք խմեցին,



Այնկողմից ու այսկողմից եկածներն իրար արյուն թափեցին,



ու ես կերա խնձորը,



խնձորն էլ ինձ կերավ,



Եվ խնձորի սրտում ես որդ էի՝ փակի տակ,



Ձեռքերդ՝ սպի՝ ճյուղի պես մարմնիս վրա,



Հիմա կանգնած ես ու ծղանաձև



Քո ձեռքերն ես կլպում վրայիցս:



​



Երբ գինին քացախ դարձավ,



ջուրը՝ գինի,



…իննամսական փորիս վրա



տաք կաթիլներով մոմ են կաթացնում,



իմ փորի մեջ պառկում է երեխան



մոմի պատրույգի պես…



​



Սուզվում եմ ալիքներում,



ալիքները սուզվում են իմ մեջ:



Փակում եմ աչքերս: Բացում: Ինչ կույր եմ ես:



​



Երազները ծանրանում են, իրականությունը՝ նույնպես,



երազներն ու իրականությունը ծանրանում են վրաս,



ինչպես յոթ տարվա առատ բերքը



եւ յոթ տարվա երաշտը միաժամանակ:



​



Ես սիրեցի քեզ, երբ այլեւս չէի սիրում,



ոսկին պղինձ էր աչքիս, արծաթը՝ երկաթ,



ծեծում եմ երկաթը կատաղած,



Դու դեռ կենդանի ես, դու կաս,



Դու հասել եմ բանաստեղծության վերջին տողին



Ու մի քիչ հետո կհասկանաս՝



Մինչեւ դու ինձ սպանես, ես արդեն կլինեմ քեզ սպանած:



​



_Դիանա Անփիմիադին ծնվել է 1982թ-ին Թբիլիսիում, ավարտել է Իվանե Ջավախիշվիլու անվան Թբիլիսիի պետական համալսարանի քարթվելական լեզուների բաժինը, մագիստրատուրան՝ ընդհանուր լեզվաբանության ուղղությամբ։ Սույն համալսարանում աշխատում է իր դոկտորական աշխատանքի վրա կոմպարատիվիստիկայի եւ կորպուսի լեզվաբանությունում: Ակտիվորեն համագործակցում է կրթական եւ գրականագիտական պարբերականների հետ: 8 գրքի հեղինակ է, արժանացել է տարբեր գրական մրցանակների։ Թարգմանվել է ռուսերեն, անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն, չեխերեն, լեհերեն, լիտվերեն, ուկրաիներեն, հունարեն եւ հայերեն լեզուներով: Նրա բանաստեղծությունները տպված են պոեզիայի բազմաթիվ անթոլոգիաներում:_



​



**Թարգմանությունը՝ Ասյա Դարբինյանի, Հասմիկ Սիմոնյանի**



**Հրապարակ մշակութային հավելված**