Ո՞ւր է բուսաբանական այգու հնագույն խաչքարը

Երեւանի բուսաբանական այգում սկսված շինարարական աշխատանքների կապակցությամբ մեկ անգամ չէ, որ բարձրաձայնել ենք կանաչ տարածքների ոչնչացման, այգու տնկարանների եւ ծառապատ հատվածների հաշվին հսկայական ավտոկայանատեղի, միանգամայն անիմաստ ռեստորան-սրճարան կառուցելու խայտառակ ծրագրի մասին: Երեւանի քաղաքապետարանը, որ վերահսկում է այգու վերակառուցման եւ այնտեղ, այսպես կոչված, «Կյանքի պուրակ» հիմնելու այս մի քանի միլիոնանոց ծրագիրը, աշխատանքների մեկնարկից մինչ օրս ոչ մի հոդաբաշխ բացատրություն չի տվել այն մասին, թե ինչու է այդ ամենն արվում՝ այգին հիմնահատակ ոչնչացնելու եւ գիտական հիմքից վերջնականապես զրկելու մտայնությամբ:

Քաղաքապետարանը մի անկապ տեսանյութ էր միայն հրապարակել այն մասին, թե որքան գեղեցիկ է լինելու բուսաբանական այգին՝ կառուցվելիք նոր ծառուղիների, արհեստական լճերի, նոր կասկադի, նոր լուսավորության շնորհիվ: Չէին մոռացել նաեւ առանձնացված հեծանվային ուղիների մասին, եւ միայն այդքանը: Իսկ թե ինչով են զբաղվելու այգու գիտնականները, երբ այն վերածվի 44-օրյա պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված «Կյանքի պուրակի», հայտնի չէ: Հայտնի չէ նաեւ այն քաղաքացիների ճակատագիրը, որոնք այգու ամենօրյա այցելուներն են ու այստեղ իրենց առողջությունն են վերականգնում մարզական քայլքի, վազքի եւ ֆիզիկական վարժությունների շնորհիվ:
Համեցեք Երեւանի բուսաբանական այգի եւ տեսեք այս մեծ ավերմունքը: Մի քանի բորդյուր շարելու, գետնի տակով մի քանի էլեկտրական մալուխ ու խողովակ անցկացնելու համար արժե՞ր այսպես այլանդակել այգին: Միակ հանրային զուգարանն են անգամ քանդել եւ բոլոր այցելուներին դատապարտել իրենց բնական կարիքները ծառերի ու թփերի տակ հոգալու բախտին: Էլ չեմ խոսում այգում տասնյակ տարիներով ձեւավորված ֆաունայի մասին. աղվես, ոզնի, կրիա, փասիան եւ այլ թռչուններ, բնավեր դառնալով, կա՛մ ոչնչացել են, կա՛մ լքել այգու տարածքը: Մի քանի սկյուռ տակավին դիմադրում են, քանի դեռ չեն հատվել վերջին կաղնիներն ու ընկուզենիները: Իսկ ի՞նչ ենք ունենալու վերջում… Դեկորատիվ ծառեր ու թփեր, երբեմնի հաստաբուն ծառերի բներից կառուցված անհասկանալի «ճարտարապետական» կոթողնե՞ր: Խնդրեմ, դրանցից մեկի լուսանկարը, որ այս իշխանությունների պաշտամունքի առարկան է: Նմանեցրեք՝ ինչի ուզում եք, ինչի կհերիքի ձեր երեւակայությունը:

Ու քանի որ Երեւանի քաղաքապետարանին նման հարցերը չեն հետաքրքրում, որոշեցի դիմել կառուցապատող ընկերությանը, այսինքն՝ շինարարներին: Պարոնայք շինարարներ, լավ կլիներ, որ ձեր տեխնիկան դռդռացնելուց առաջ մի քիչ էլ հետաքրքրվեիք բուսաբանական այգու անցյալով ու պատմությամբ: Սա այն վայրը չէ, որտեղ կարող եք առանց որեւէ բան փչացնելու ինչ-որ բաներ կառուցել: Չեմ ասում՝ ձեր հետեւից ձեր թափածը հավաքեք, բայց վատ չէր լինի, օրինակ, դեպի այգու բարձունք տանող հնամենի կասկադը էքսկավատորի տակ տալուց առաջ իմանալ, որ այդտեղ են նկարահանվել «Սայաթ-Նովա» ֆիլմի շատ հայտնի տեսարաններ, որ այստեղ է Ավետ Ավետիսյանը (Ավետ աղա) Բաբկեն Ներսիսյանին (Սայաթ-Նովա) «բռնացրել» Մետաքսյա Սիմոնյանի (Աննա) հետ ու արտասանել իր անմահ ֆրազներից մեկը. «Վույ, Սայաթ-Նովեն որսի է դուս էկի…»: Իսկ ի՜նչ հանճարեղ էր Բաբկեն Ներսիսյանի պատասխանը. «Հա, աղա, եղնիկ էի որսում, ամա խոզ ռաստ էկավ»: Հիմա դրել, ամեն ինչ դզել եք բուլդոզերով, ձեր արեւին գործ եք անում, էլի:

Իսկ ո՞ւր է էն հին խաչքարը, սիրելի շինարարներ, որ դրված էր կասկադի հենց սկզբում: Այո, դուք այն հեռացրել էիք կասկադի բերանից եւ գցել անջուր ավազանի մեջ, որ «հանկարծ» չկոտրեք: Ես էլ տեսա եւ ուրախացա՝ էս ի՜նչ կարգին մարդիկ են մեր շինարարները: Բայց հետո անհետացավ նաեւ անջուր ջրավազանը՝ խաչքարի հետ միասին: Պատահաբար տեղյակ չե՞ք, թե ով եւ ուր տարավ դարավոր պատմություն ունեցող խաչքարը, որ հայտնաբերվել էր հենց այգու տարածքում՝ այգու հիմնադրման ժամանակներում: Չգիտեք, բնականաբար, եւ ոչ ոք չգիտի, ես էլ չգիտեմ, որ ամեն օր այցելում եմ այգի: Ո՛չ այգու ղեկավարություն ենք տեսնում, ո՛չ էլ Երեւանի քաղաքապետարանից են մեզ հետ «կապի դուրս գալիս», որ հարցուփորձ անենք:

Եվ հիմա ես այս հոդվածով ուզում եմ հարցնել՝ ո՞ւր է բուսաբանական այգու հնագույն խաչքարը, ո՞ւր եք տարել, ո՞ւմ վզից կամ ոտքից էր կախված այն, որ որոշեցիք կորցնել: Ավինյան Տիգրան, շեֆդ մի երկու օր առաջ ցնդաբանել էր խաչքարի թեմայով: Արդյոք սա այդ թեմայի մեջ չէ՞: Արդ, իմացիր՝ էն մի քանի ծառը, որ պիտի տնկեք, ու էն մի քանի ծառուղին, որ պետք է կառուցեք` այգուն այսքան վնաս տալով, նշածս խաչքարի կես բեկորն անգամ չարժեն: