Տիպիկ ամերիկյան պահվածք կամ՝ հեռակա զրույց Ջո Բայդենի հետ

ԱՄՆ նախագահի դեմոկրատ թեկնածու Ջո Բայդենը թվիթերյան իր գրառումով հայտարարել է, որ Միացյալ Նահանգները պետք է աջակցի Բելառուսի նախագահի նախկին թեկնածու Սվետլանա Տիխանովսկայային: Նա նաեւ նշել է, որ պետք է ռուսներին ասել՝ չխառնվեն բելառուսական գործերին: Մենք շատ էլ չփորփրեցինք, թե Բայդենը երբ է կատարել այս գրառումը, բայց հասկանալի է, որ դա եղել է բողոքի ակցիաների ամենաթունդ պահին, երբ Լուկաշենկոյից պահանջում էին վերընտրություն կազմակերպել: Այսօր, երբ Բելառուսում արդեն կառավարություն է ձեւավորվում, երբ Եվրամիությունը քննարկում է Լուկաշենկոյի հետ իր հետագա համագործակցության տարբերակները, որ առաջիկա ձմռանը չմրսի, դեմոկրատ Բայդենի հայտարարությունը բավականին ուշացած է թվում: Այդուհանդերձ, նրա գրառման մեջ կա մի բան, որ կարող է գրավել ողջ աշխարհի ուշադրությունը: Բայդենն ըստ էության ասել է՝ մենք խառնվենք Բելառուսի ներքին գործերին եւ ռուսներին թույլ չտանք մեզնից շուտ խառնվել: Սա տիպիկ ամերիկյան պահվածք է՝ իրենց կարելի է ամեն ինչ, մյուսներին՝ ոչինչ:

Մենք, իհարկե, հակառակը չենք պնդում, որ ռուսներին կարելի է խառնվել մյուսների գործերին, իսկ ԱՄՆ-ին՝ ոչ: Պարզապես հետաքրքիր է, թե ինչու պետք է ԱՄՆ-ն օվկիանոսի մյուս կողմից խառնվի Բելառուսի կյանքին, իսկ Ռուսաստանը, որ Բելառուսի հետ սահմանակից է, որ Բելառուսի հետ ՀԱՊԿ-ի եւ ԵԱՏՄ անդամ է, չպետք է մտահոգվի այնտեղ ստեղծված իրավիճակով: Ուրեմն՝ ԱՄՆ-ին, այդ երկրի ձեւավորած կոալիցիային, ՆԱՏՕ-ում նրա դաշնակից Թուրքիային կարելի է ահաբեկչության դեմ պայքարի պատրվակով մտնել ՄԱԿ-ի անդամ ինքնիշխան Սիրիայի տարածք, իսկ Ռուսաստանն իրավունք չունի Սիրիա զորք եւ սպառազինություն ուղարկել՝ ահաբեկչությունն այնտեղ ճնշելու համար: Եվ դա այն դեպքում, Երբ Սիրիայի լեգիտիմ իշխանություններն օգնության խնդրանքով դիմել էին բացառապես Ռուսաստանին: ԱՄՆ-ի կողմից տարատեսակ ներխուժումների եւ միջամտությունների օրինակները շատ են: Հիշենք Հարավսլավիան, Ուկրաինան, Հյուսիսային Կորեան… Իսկ այն մասին, թե ուժերի ինչպիսի գերլարումով Ռուսաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիային թույլ չտվեց մտնել Լիբիա (սպառնալիքը մինչ այս պահն էլ կա), գրեցին ոչ միայն ռուսական, այլեւ համաշխարհային թերթերը: Հիմա հերթը հասել է Բելառուսին՝ փակում են Ռուսաստանի վերջին ցամաքային ճանապարհը դեպի Եվրոպա, եւ Մոսկվան, այդպես է մտածում Բայդենը, իրավունք չունի միջամտելու «Բելառուսի գործերին»: Այ քեզ արդարություն, այ քեզ տիպիկ ամերիկյան պահվածք:

Լսե՞լ է, արդյոք, պարոն Բայդենը Սեւրի պայմանագրի եւ ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճռի մասին: Կարծում եմ՝ այո: Նա, վստահ եմ, ոչ միայն լսել է, այլեւ տեղյակ է բոլոր մանրամասներին, ընդհուպ այն իրողությանը, որ ԱՄՆ նախագահի Մեծ կնիքով կնքված հայ-թուրքական խաղաղության սահմանի քարտեզ-փաստաթուղթը վերջին 100 տարում դեռ ոչ ոք չեղյալ չի հայտարարել: Ո՛վ արդարամիտ Ջո Բայդեն, կարո՞ղ եք մեկնաբանել, թե ինչու Թուրքիան չկատարեց Սեւրի դաշնագրի՝ հայկական հարցի հետ կապված որեւէ կետ, իսկ այնուհետեւ էլ արհամարհեց ԱՄՆ նախագահի իրավարար վճիռը, ըստ որի՝ պետք է ապառազմականացներ հայ-թուրքական սահմանն իր ողջ երկայնքով:

Դուք, պարոն Բայդեն, որ անհանգստացել եք բելառուս ընդդիմադիր գործչի հարցով, ինչո՞ւ չեք գրում, որ ԱՄՆ-ն պետք է պաշտպանի խայտառակ անարդարության զոհ դարձած հայ ժողովրդի շահերը, ինչո՞ւ չեք պահանջում, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիան առանց նախապայմանների բացի Հայաստանի հետ սահմանը, որ ՆԱՏՕ-ի զենքերով չսպառնա Հայաստանին եւ չփորձի ուժի ցուցադրումով քաղաքականություն թելադրել իր հարեւան երկրին: Դուք նման բան չեք անի, պարոն Բայդեն:

Բայց եթե հանկարծ բանը հասնի ռուսական 102-րդ զորակայանը գործի դնելուն, վստահ եմ, հայտարարելու եք, որ պետք է պաշտպանել ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիային, իսկ Ռուսաստանին թույլ չտալ «միջամտել» Հայաստանի գործերին:

Կուզենայի խոսել տիպիկ ամերիկյան պահվածքի եւս մի առանձնահատկության մասին: Բայդենն ու նրա նախագահ դառնալուն անհամբեր սպասող ԱՄՆ-ն չգիտեն ներողություն խնդրել այն երկրներից եւ ժողովուրդներից, որոնք վերջնահաշվում տուժում են այդ գերտերության գործողություններից: Ներողություն խնդրելու մշակույթ համաշխարհային տիրակալության ձգտող ԱՄՆ-ում կարծես չկա: Դիցուք՝ ո՞վ պետք է ներողություն խնդրի բելառուս ժողովրդից, որին խաբելով, թե ընդդիմությունն է հաղթել նախագահական ընտրություններում, Բայդենն ու նրա էմիսարները հանեցին փողոց՝ սեփական քաղաքական հաշվարկներն առաջ տանելու համար: Եղան նաեւ զոհեր:

Ո՞վ է, օրինակ, պատասխան տալու 2008-ին Հայաստանում գեներացված հետընտրական զարգացումների համար, որ նույնպես հանգեցրին զոհերի, եւ կամ ո՞վ է պատասխան տալու Հայաստանում այս խայտառակ մանկապարտեզն իշխանության բերելու համար, որ ընդամենը երկու տարում պառակտեց ազգային պետությունն ու վերածվեց լրջագույն սպառնալիքի սեփական երկրի համար: Ես, իհարկե, ունեմ այս հարցի պատասխանը, պարոն Բայդեն, բայց կուզենայի Ձեզնից լսել: Մանավանդ կուզենայի, որ ասեիք, թե ինչպես եք վարվում այն ժողովուրդների եւ ազգերի հետ, որոնք ոտքի վրա կամ կարճ ժամանակ անց մերժում են տիպիկ ամերիկյան կեցվածքներն ու հեռահար ծրագրերը: