Ակնոցը

Երկինք: Երկնային շտեմարաններն իմ աչքերի խնամակալներն են: Աշխարհի ութերորդ հրաշալիքը իմ աչքերն են: Եթե ոչ իմ աչքերը, ապա մեր գյուղի հողածածկ տանիքներով երդիկներն են, որ կախված են հորիզոնից` երկնքից: Երբ երդիկով սրընթաց անցնում է ուրուն, իմ աչքերով է անցնում նա:



 



Ուրեմն իմ աչքերն են ութերորդ հրաշալիքը:



 



Պատերազմներից էր, որ մեր կողմերում բորենիներ էին հայտնվել, նաեւ` մրջնակերներ: Գյուղի գամփռները, որ հորթ ու նախիր էին հանդ տանում-բերում, նրանց դեմ անզոր էին: Բորենին մարդկանց ուշ ժամի էր մոտենում, մրջնակերը` երբ պատահի, երբ մրջյուն շարժվեր:



 



Պատերազմը երկգլխանի գազան էր, մեկ գլուխը՝ բորենին, մյուսը` մրջնակերը: Գլուխները հարեւաններ չէին, աճել էին հակառակ բեւեռներում, տարբեր ճակատներում իրար հոշոտելու ցանկության դեպքում պիտի հոշոտեին ողջ պատերազմ-մարմինը, ապա նոր՝ մեկ-երկու:



 



Ժամանակներն ապաքինվեցին, գյուղի գամփռները քշեցին երկուսին էլ: Երկրի վրա չկար պատերազմ, չկար մրջյուն: Մրջնակեր մնար, որ ի՞նչ:



 



Իսկ ինձ մնաց երկու ակնոց: Մեկը մինչեւ ամուսնությունս, որ հետո ջահելությունս գրպանը դրեց ու գնաց: Իմ աչքերը մնացին կկոցված, շղարշի տակ, վարագուրված: Մյուս ակնոցս սեւ էր թե վարդագույն, այս կյանքի համար է, իմ աչքերը թաքցնելու համար է, որ ասեն. տես` կյանքին վարդագույն ակնոցով է նայում: Գուցե ավելացնեն` «Վարդագույն նայողիս տես, էէէ…»:



 



Ժամանակը բուժել գիտի, հուշել, գոտեպնդել, հուզել, ոգեւորել: Ժամանակն ի՞նչ չգիտի որ: Եվ սպիանալ գիտի ժամանակը:



 



Աշխարհի մրջյունների վերջը լինելուց հետո մնաց մեն-միակ մրջյուն, բայց արդեն մրջնակեր չկար: Հասկանալի պատճառներով: Մրջյունը հայտնվել էր ավանդապաշտ, մեծահոգի, լուսահոգի պոետի պատուհանի գոգին: Խեղճը հոգեվարքի մեջ էր, շունչն էր փչում: Պոետն էլ տարավ ու բերեց, ինքն իրեն չզսպեց, գրեց. «Պատուհանի գոգին, պատուհանի գոգին, մրջյունն ավանդեց իր հոգին»:



 



Պոետը տպավորված էր իր տողերով: Տպագրեց, ֆեյսբուքյան էջին դրեց: Ոգեւորությունը թեւ առած ճախրում էր: Գրականության նոր էջ, մարդասիրական ինչ վեհ զգացում: Տողեր չեն, է, մահախոսական է իսկ եւ իսկ:



 



Մրջյունին ուսն առավ ու սկսեց ֆռֆռալ ականջից ականջ:



 



Դիմացից եկողը Եվրոպան էր: Պոետն անկենդան մրջյունին նրա աչքն էլ խոթեց: Եվրոպան թե՝ հա, հասկացանք, տեսնում եմ, բայց մինչեւ հանձն չառնեք ինտեգրվելը` չեմ վստահում: Մեր ուզած ի՞նչ է, այ մարդ, ապրենք միասին, մարդավարի, ձեռք ձեռքի: Հետո՞ ինչ, որ մաշկի գույների տարբերություն կա: Մեր երկրում արեւն ուղտի սապատների միջով է շողերն արձակում, ձեր կողմերում արեւը սարի ուսից է ընկնում երկրի վրա:



 



Ժամանակի անվրեպ աչքը` պոետը համաձայնեց: Դիմեցին վերին ատյաններ:



 



Բժիշկներ, հոգեբաններ, մարդաբաններ ու մարդակերներ, իմաստուններ ու պատմիչներ, նաեւ հավաքարարներ, հավաքվեցին օրենք մշակելու: Օրենք առաջին:



 



Ոչ Ա ու Բ ծնողների: Մեկնաբանություն: Սերունդ ունենալու համար թվերը խուճապի մատնվեցին, եւ խանգարում էին ժամանակն ու տեղերը: Բայց գործը գլուխ եկավ: Խմբագրեցին ու հռչակագիր կազմեցին:



 



Իսկ իմ աչքերը, երկրի ութերորդ հրաշալիքը, վարդագույն ակնոցի տակից արտասվում էին, թե ժպտում, ո՞վ տեսավ:



 



Արզուման ԱՅՎԱԶՅԱՆ