Ես էն ժամանակ քաղաքագետ էի, ես ասում էի, որ ձևն է սխալ, որով մենք մտանք ԵԱՏՄ

ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, քաղաքագետ Միքայել Զոլյանից հետաքրքրվեցինք, թե երբ կվավերացվի ԵՄ անդամ երկրների կողմից CEPA-ի՝ ՀՀ-ԵՄ համապարփակ եւ ընդլայնված համագործակցության համաձայնագիրը։ Այս պահին, հիշեցնենք, ԵՄ անդամ երկրներից միայն մի քանիսն են վավերացրել այն։

«Դե, տեսեք, էդ պրոցեսը բավականին երկար է, որովհետեւ 28 անդամ երկրներ կան, եթե Մեծ Բրիտանիան դուրս գա, կմնան 27 երկրներ։ Էդ պրոցեսը, ասեմ, որ հեղափոխությունից հետո արագացավ, երբ մի քանի երկրներ վավերացրին։ Սա նորմալ գործընթաց է, որովհետեւ Եվրամիության հետ կապված՝ ընդհանրապես որեւէ գործընթաց շատ արագ տեղի չի ունենում»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Միքայել Զոլյանը՝ նշելով, որ որոշ ժամանակ անց այս գործընթացը կհասնի իր տրամաբանական ավարտին։

- Արարատ Միրզոյանը հայտարարեց, որ իրատեսական չի համարում այս տարվա ընթացքում բոլոր երկրների կողմից վավերացումը։ Ումի՞ց է կախված դա, ո՞վ պետք է ջանք գործադրի, որ հնարավորինս շուտ ավարտվի այս պրոցեսը։

- Մենք էդ ջանքերը գործադրում ենք, բայց դա կապված է նաեւ օբյեկտիվ խնդիրների հետ, օրինակ՝ ընտրությունների հետ, հիմա կան Եվրախորհրդարանի ընտրություններ, եւ քաղաքական գործիչներն այդ երկրներում զբաղված են դրանով։ Կա brexit-ի գործընթացը, որ այսօր Եվրամիության համար առաջնային է։ Այսինքն՝ պարզ է, որ Եվրամիության համար Հայաստանի հետ հարաբերությունները շատ կարեւոր են, բայց դա միակ եւ գլխավոր խնդիրը չէ, որով մարդիկ զբաղվում են Եվրոպայի երկրներում։ Մենք, իհարկե, ամեն ինչ անելու ենք, որ էդ գործընթացն արագացվի։

- Որո՞նք են լինելու հիմնական օգուտները այս համաձայնագրից, երբ վերջնական վավերացվի, հատկապես, որ նախորդ ձախողված խորը եւ համապարփակ համաձայնագիրը չէ, ԵԱՏՄ-ին անդամակցումից հետո սա շատ ավելի թույլ համաձայնագիր է, հատկապես՝ տնտեսական մասով։

- Դե, բնական է, հասկանում եմ Ձեր հարցի ենթատեքստը, որ նախորդ համաձայնագիրը, որ այն ժամանակ բանակցվում էր, բնականաբար, հիմա նույն բովանդակության համաձայնագիր հնարավոր չէր պարզապես ունենալ, նույնիսկ կողմերի մեծագույն ցանկության պայմաններում։ Բայց, ամեն դեպքում, մենք էստեղ ունենալու ենք Եվրամիության հետ հարաբերությունների սերտացում, ունենալու ենք աջակցություն ամենատարբեր հարցերում, ինչ-որ չափով՝ նաեւ տնտեսական հարցերում, ունենալու ենք ժողովրդավարական բարեփոխումների համար։ Այսինքն՝ ամեն դեպքում այս համաձայնագիրը մեզ համար օգտակար է, եւ դա նաեւ մեր ռազմավարության մի մասն է։

- Մենք այս պահին Եվրամիությունից որեւէ ֆինանսական աջակցություն ակնկալո՞ւմ ենք եւ արդյոք այս 8-9 ամիսներին ստացե՞լ ենք ինչ-որ շոշափելի աջակցություն։

- Դե, գիտե՞ք, ավելի ճիշտ կլինի կոնկրետ թվերի վերաբերյալ գործադիրին հարցեր տաք, բայց, այո, բազմաթիվ ծրագրեր կան, վերջերս հայտարարվեց մոտ 100 միլիոնանոց ծրագրի մասին, վերջերս ԵՄ դեսպան Սվիտալսկին հայտարարեց ուրիշ ծրագրերի մասին, բազմաթիվ ծրագրեր կան, որոնք առանձին ԵՄ անդամ երկրների հետ են իրականացվում, բազմաթիվ ծրագրեր կան, որոնք իրականացվում են քաղաքացիական հասարակության հետ՝ դրամաշնորհների տեսքով, այսինքն՝ Եվրամիության հետ մենք ակտիվ աշխատում ենք, եւ կարծում եմ՝ հետագայում այդ ծավալներն ավելանալու են։

- Պարզապես Նիկոլ Փաշինյանը Բրյուսել կատարած այցի ժամանակ հասկացրել էր, որ մեզ Եվրամիության տված փողերը պետք չեն, մեր օլիգարխների գրպանները թափ տանք, ավելի շատ գումար կունենանք։

- Չէ, չէ, եկեք բան չանենք, հա՞, ճիշտ ներկայացնենք էն ժամանակ ինչ որ եղավ։ Էն ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանն ասում էր, որ մինչեւ հեղափոխությունը իքս ծավալով օգնություն էիք տրամադրում, որը շատ լավ է, շնորհակալ ենք։ Բայց հեղափոխությունից հետո տեղի է ունեցել որակական փոփոխություն, եւ համապատասխանաբար նաեւ Եվրամիության աջակցությունը պետք է որակական աջակցություն կրի, եւ մենք այս ուղղությամբ աշխատում ենք։ Եվրամիությունը մեծ կառույց է, եւ էնտեղ շատ ինստանցիաներով պետք է անցնեն, մինչեւ որոշում կայացվի։ Բայց ես համոզված եմ, որ Հայաստանում տեղի ունեցած իրավիճակի փոփոխությունը նաեւ կհանգեցնի Եվրամիության կողմից որակապես ավելի նոր մոտեցումների։

- Նախկինում շատ էին քննադատում, այդ թվում՝ Ձեր թիմակիցները, որ Սերժ Սարգսյանի իշխանությունը վարում է միակողմանի, ոչ բալանսավորված, հիմնականում պրոռուսական քաղաքականություն՝ նկատի ունենալով հատկապես ԵԱՏՄ-ին մեր անդամակցումը։ Հիմա Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունն ինչպիսի՞ արտաքին քաղաքականություն է վարում։

- Ես մյուսների փոխարեն չեմ կարող ասել, ես՝ որպես փորձագետ, ժամանակին եւս քննադատում էի Սերժ Սարգսյանի արտաքին քաղաքականությունը, բայց ես նրան ոչ թե քննադատում էի, որ նա պրոռուսական, պրոարեւմտյան կամ պրոինչական քաղաքականություն է վարում, այլ ես քննադատում էի, որ լեգիտիմության պաշար չունենալով՝ նա չի կարողանում պաշտպանել Հայաստանի շահերը։ Եվ այս խնդիրն այսօր նոր կառավարությունը չունի։ Իհարկե, կան դժվարություններ, որոնք օբյեկտիվ են եւ որոնք եղել են Լեւոն Տեր-Պետրոսյանից սկսած ու մինչ օրս կան՝ կապված հակամարտությունների հետ, մեր աշխարհաքաղաքական իրավիճակի հետ եւ այլն։ Բայց ամենակարեւոր որակական փոփոխությունն այն է, որ այսօր Հայաստանի իշխանությունը նախ լեգիտիմության մեծ պաշար ունի եւ կախված չէր դրսից։ Նախկին իշխանությունը կախված էր դրսի ուժերից, եւ երկրորդը՝ այսօր նոր իշխանությունը չունի ինչ-որ բիզնես շահեր արտերկրում։

- Հիմա մեր վարած քաղաքականությունը բալանսավորվա՞ծ է։

- Մենք վարում ենք այնպիսի քաղաքականություն, որի հիմքում ընկած է Հայաստանի շահը։ Եվ կարծում եմ՝ մենք ամեն ինչ անում ենք, որ հավասարակշռված լինի այդ քաղաքականությունը։

- Ինչպե՞ս է երեւում այդ հավասարակշռումը, այն, որ մենք ԵԱՏՄ անդամ պետություն ենք շարունակում լինել, մյուս կողմից՝ ստորագրել ենք Եվրամիության հետ այդ համաձայնագիրը, դա բալանսավորմա՞ն նշան է։

- Բալանսավորման նշան է այնքանով, որ էսօր, ըստ էության, բացի Ադրբեջանից եւ Թուրքիայից, մենք բոլոր գործընկերների հետ ունենք գործընկերային հարաբերություններ։

- Նախկինում էլ ունեինք այդ հարաբերություններն Իրանի, Արեւելքի, Արեւմուտքի հետ, ԵԱՏՄ-ին անդամակցեցինք, Եվրամիության հետ էլ համաձայնագիր ստորագրեցինք։

- Դե, դա Ձեր գնահատականն է նախկին իշխանության արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ, ես էն ժամանակ իմ գնահատականները տվել եմ։

- Իմ գնահատականը չէ, իրողությունն եմ արձանագրում։ Այսինքն, եթե քննադատում էին, որ նախորդը բալանսավորված չէր, հիմա ինչո՞վ է բալանսավորված, եթե աշխարհաքաղաքական դասավորությունը մեզ համար նույնն է մնացել։

- Գիտե՞ք, հիմա մեզ միշտ մեղադրում են, որ մենք նախկինների քաղաքականությունն ենք քննադատում, փոխանակ մերը վարենք, Դուք կարող եք իմ նյութերը վերցնել, որոնք ես նախկինում գրում էի, ես շատ հարցերում քննադատում էի նախկին իշխանություններին, իսկ էն հարցերում, որ ճիշտ էին անում, ես ասում էի, որ իրենք ճիշտ են անում։

- Մենք քննադատում էինք, որ ԵԱՏՄ-ին անդամակցումը սխալ է, բայց մենք հիմա շարունակում ենք անդամակցել ԵԱՏՄ-ին։

- Ո՞վ է քննադատել։ Ես էն ժամանակ քաղաքագետ էի, ես ասում էի, որ ձեւն է սխալ, որով մենք մտանք ԵԱՏՄ, քանի որ էդ ժամանակ Հայաստանի շահերը հաշվի չէին առնվում, եւ էսօր մենք տեսնում ենք, որ դա իրոք էդպես է։ Էսօր մենք ամեն ինչ անելու ենք՝ ելնելով Հայաստանի շահերից։