Մենք «Հարսնաքարը» առիթ ենք դարձնում ոչ համակրելի իշխանություններին կծու խոսք ասելու համար

Հարցազրույց դերասան Երվանդ Մանարյանի հետ.



- Պարոն Մանարյան, այսօր լրանում է Վահե Ավետյանի սպանության 40 օրը, որի կապակցությամբ երեկոյան մոմավառություն է տեղի ունենալու «Հարսնաքարում», ինչքանո՞վ է ապահով նորից գնալ այնտեղ, որտեղ վերջին մոմավառության ժամանակ դեռ բախումներ եղան ոստիկանների ու ցուցարարների միջեւ:



- Գիտեք ինչ, ցանկացած դեպքում, երբ դա ցույց ենք դարձնում, իհարկե հաճելի երեւույթ չէ, դա յուրաքանչյուրիս անկեղծ ցավն է, որ մենք էլի այս վիճակում ենք: Իսկ դրա հետեւանքը լինում է այն, որ նրանք, ովքեր այդ հանցանքի հեղինակն են, ինչ-որ տեղ կարծես արդարանալու տեղ են գտնում, որ տեսեք՝ ցուցամոլություն են անում, ու չես կարողանում գոնե ինքդ քեզ ապացուցես, որ անպարկեշտ իշխանություն ունեցող երկիր ես, մանավանդ որ այդ տղան իր կեցվածքով, իր դիրքով, իր աշխատանքով երեւի առանձնապես ընդդիմության հետ էլ կապ չուներ, ի վերջո իր գործի բերումով իշխանական թեւի աշխատող էր…, բայց տեր չենք կանգնում, եւ երբ մենք շատ ենք ընկնում դրա հետեւից, կարծես առիթ ենք տալիս թեթեւանալու, եւ այդ հանցագործներն իրենց ավելի թեթեւ են զգում, որ տեսեք՝ ցույցի են վերածում ամեն ինչ:



- Այսինքն՝ մոմավառությունն ավելո՞րդ եք համարում:



- Բացարձակապես, հակառակը՝ մոմավառությունը պետք է լինի, բայց մի քիչ ցուցադրական բաներ են անում… կազմակերպել, հանել եւ այլն… դա պետք չէ… այդ կազմակերպելը պետք չէ, չգիտեմ, գուցե սխալվում եմ, գուցե ճիշտ բան չեմ ասում…



- Կազմակերպելը՝ նկատի ունեք ակցիանե՞րը, մասնավորապես մոմավառությունը կազմակերպե՞լը:



- Այո, էդ տեսակ պահեր կան, որ չպետք է լինեն… մենք ուրիշ կորուստներ էլ ենք ունեցել, չէ՞, բա նրանք ընտանիքի զավակ չէի՞ն, գուցե թե ավելի ամո՞ւր էին կանգնած իրենց համոզմունքների վրա, ուղղակի սա առիթ էր, եւ հանցագործներին հնարավորություն ենք տալիս արդարանալու, որ տեսեք, թե ինչ ցուցադրական բաներ են անում:



- Նկատի ունեք, որ ցույցերով մենք խաղաքա՞րտ ենք տալիս նրանց ձեռքը:



- Կարծում եմ՝ այո, բայց բախումներն այդքան կարեւոր չեն, կարեւորն այն է, որ հանրապետության գլխավոր հրամանատարի համար ոնց որ թե հեչ իր հետ կապ չունեցող բան էր, իսկ դրա մասին քիչ խոսվեց, եւ ստից բաներ հորինել, որ այն մարդը, ում զոռով բերել էին խորհրդարան, հրաժարական է տալիս եւ այլեւս չի ուզում պատգամավոր դառնալ…., իշխանությունների հանցավոր բաժինը շատ ավելի մեծ է այս ամեն ինչի մեջ, քան մենք փորձում ենք հիմա ներկայացնել, ժողովուրդն ինքը դրա գնահատականը կտա, որ սա իշխանություն չէ, ո՞ր մի իշխանությունն է իր սպայի նկատմամբ այսպիսի վերաբերմունք ցույց տալիս:



- Չե՞ք կարծում, որ եթե այս ցույցերն ու ակցիաներն էլ դադարեն, ժամանակի ընթացքում գործն ավելի հեշտ կկոծկեն:



- Ես չեմ ասում՝ դադարեն, պետք է թողնել, որ մեր ժողովրդի գիտակցությանը հասնի, որ հանցանք է տեղի ունեցել, իսկ մենք պարզապես այդ հանցանքն առիթ ենք դարձնում իշխանությունների դեմ խոսելու, բայց դրա հանցանքը խորապես չենք զգում. դրանք տարբեր բաներ են: Մեր հեռուստատեսությունների, թատրոնների կողմից ի՞նչ վերաբերմունք եղավ, այսօր քառասունքն է, չէ՞. տեսեք այսօր հեռուստատեսություններով ինչ կլինի՝ նույն տափակ հումորները, հռհռոցները, ամեն ինչը նույնն է լինելու:



- Իսկ ինչպե՞ս եք պատկերացնում հետագա պայքարը:



- Չգիտեմ, ճիշտն ասած, ես պարզապես կարծում եմ, որ մենք ոչ ճիշտ պատկերացումներ ունենք պատմական այս դեպքերի, իրադարձությունների ընթացքի մասին: Իմ համոզմամբ, մեզանով սկսում է ձեւավորվել դասակարգային հասարակություն, ժողովուրդ ասվածը դասակարգեր են, էն մի դասակարգը իշխանությունը վերցրել է իր ձեռքը եւ անամոթաբար մյուսին խեղճացնում է, իսկ մեջտեղում էլ հսկայական մի զանգված կա, որ առիթից օգտվում է երկրից փախուստ տալու համար: Մեր երկրի, պետության, ժողովրդի վիճակը շատ ավելի վատ է, քան այդ ցուցադրական բողոքները, որ մենք ուզում ենք ներկայացնել, մենք դա խորապես չենք գիտակցում:



- Ճի՞շտ եմ հասկանում՝ մոմավառության ակցիաները, ըստ Ձեզ, ցուցադրական են, եւ մարդիկ դեռ չե՞ն գիտակցել այդ ողբերգությունը:



- Դրանք բացարձակապես ցուցադրական չպետք է լինեին, իսկ այդ երեւույթը, ցավալի է, բայց կա:



- Այդ դեպքում մարդիկ իրենց բողոքն ինչպե՞ս դրսեւորեն, ի՞նչ քայլերով:



- Բողոքը գիտեք… մեր մտավորականությունը շատ հանցավոր է այս հարցում, էլ չասեմ եկեղեցու մասին, եթե վրաց եկեղեցին ազգային հարցեր է բարձրացնում, եւ իշխանությունը նրանց հաշվի է առնում, մեզ մոտ այդպես չէ, մեզ մոտ սովորական կառույցներ են, որոնց վրա հենվում է իշխանական թեւը, դրանցից մեկն էլ եկեղեցին է: Ցավոք սրտի, մեր եկեղեցին այդ բարձրության վրա չէ, մեր մտավորականությունը նույնպես իր բարձրության վրա չէ, մենք այդ վիշտը, այդ ցավը խորը չենք զգում, եւ մեզ համար առիթ է եւս մի անգամ ոչ համակրելի իշխանություններին կծու խոսք ասել: Մենք ազգովի դեգրադացիայի ենք ենթարկվում եւ դա չենք զգում:



Թող Աստված ինձ հազար անգամ ների, բայց այդ մոմավառությունը եւ այլն, ոչ թե նպաստում են, որ մեր ժողովուրդը հասնի իր իրավունքների գիտակցությանը, այլ ճիշտ հակառակն են անում՝ քնեցնում են կարծես, որ դե մոմավառությունն էլ արեցինք, վերջացավ: Այս իշխանությունները մերը չեն, եւ մենք դա դեռ խորապես չենք զգում, որովհետեւ ինքն իրեն հայհոյել չի կարողանում, որովհետեւ ինքը սուտ ասելով է զբաղված, որովհետեւ ամենաբարձր իշխանությունը մեկ անգամ ցավակցություն չհայտնեց այդ դեպքի առիթով: Այս անջրպետը, որ գոյություն ունի իշխանության եւ ժողովրդի միջեւ, դրա խորությունը մենք լավ չենք պատկերացնում, երեւի մենք լավ կպատկերացնենք, երբ վերջնականապես կընկղմվենք, կխորտակվենք, հետո նոր կիմանանք, թե ինչքան հեռու է եղել իշխանությունն իր ժողովրդից: