Այդ նույն ընդդիմությունը գլխավոր ընտրակեղծարար Մուկուչյանին եւ նրա թիմին կողմ քվեարկեց

«Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Զարուհի Փոստանջյանը կառավարության ծրագրին դեմ քվեարկած 7 պատգամավորներից մեկն է: Նրա հետ զրուցեցինք նաեւ ծրագրի շուրջ: 

- Ոչ մի լավ բան չգտա՞ք կառավարության ծրագրում:

- Էհ, մնացած ծրագրե՞րն ինչով էին վատը: Այսօրվա քվեարկությունը, որին 7 հոգի են ընդամենը դեմ քվեարկել, նշանակում է, որ իրենք ուզում են պահպանել համակարգը:

- Գտնում եք, որ ոչ մի ծրագիր պե՞տք չէ:

- Իրենք, ըստ իրենց պատկերացումների, ունեն ընդամենը 6 ամիս ժամանակ եւ ուզում են, որ այդ 6 ամսում երկիրը փոխվի, մենք կարողանանք դիմանանք մարտահրավերներին: Իրենց սցենարով՝ այդ ապրիլի ընտրությունը, որպես համապետական միջոցառում, մարտահրավեր է: Բայց, որպեսզի մենք կարողանանք այն ընդունենք ու բոլորիս համար նպաստավոր ձեւով դուրս գանք դրանից, պետք է նախապատրաստվել: Առաջին նախապատրաստումն Ընտրական նոր օրենսգիրքն էր, որը չկա: Մենք տեսանք Գյումրու, Վանաձորի ընտրությունները, որոնք դեռ չենք էլ մարսել:

- Կոլապսային ընտրություններ եղան Գյումրիում եւ Վանաձորում: Ձեր ամփոփումը՝ կարճ:

- Դրանք ընտրություններ չէին: Գործող համակարգը չի ցանկանում անցկացնել ընտրություն: Իրենց միակ ցանկությունը՝ որ նորից համակարգը մնա: Եվ այսօր բերում են կառավարության ծրագիր, նախարարներ են փոխում, մարզպետներ են փոխում, արդիականացնում են իրենց համակարգը, մոդեռնիզացնում են: Իրենք հասկացան ապստամբությունից հետո, որ համակարգը խափանումներ է տալիս, եւ հիմա ուղղակի արդիականացնում են այն, բայց նորը չեն ուզում:

- Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն առաջարկեց իշխանություններին երկու կետ` վերացնել արտաբյուջետային հաշիվները եւ վավերացնել միջազգային կոնվենցիան ապօրինի հարստացման դեմ, որն ունի հետադարձ ուժ: Սրանք առաջարկներ են, իսկ Դուք ի՞նչ եք առաջարկում:

- Նա այդ համակարգի ակունքներում կանգնած անձ է, որն ուզում է, որ այն պահպանվի: Երբ խորհրդային համակարգը քանդվեց, Կոմկուսը բերեց այնպիսի լիդերների, որոնք կամ կոմունիստ էին, կամ հատուկ ծառայությունների աշխատակիցներ, նրանք իրենց հռչակեցին ռեֆորմատորներ: Մեր այս ղեկավարների օրոք Սերժ Սարգսյանը եւ Քոչարյանը Կոմկուսի, կոմերիտմիության աշխատակիցներ էին: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, եթե լյուստրացիա անցկացնենք, կբացահայտենք, որ ԿԳԲ-ի հետ կապեր ուներ: Այս մարդիկ եկան, ու իրենց միջոցով հին համակարգը մի փոքր արդիականացավ, բայց էությունը չփոխեց: Կոմունիստներին փոխարինեց ՀՀՇ-ն, ՀՀՇ-ին՝ Հանրապետականը: Հիմա ՀՀԿ-ն ասում է` ես պահելու եմ մենաշնորհն իմ ձեռքում: Մեր խնդիրը ոչ թե տնտեսական է, այլ քաղաքական է: Որպեսզի քաղաքական մենաշնորհը վերանա, պետք է ունենաս համապատասխան սահմանադրական օրենք, որն ստիպի բոլորին դառնալ մասնակից պրոցեսին: Բայց կա 13 ընտրատարածք, կայուն մեծամասնություն, 5 մլն. քաղաքացիներ՝ օտար երկրներում գտնվող, որոնք զրկված են ընտրելու իրավունքից, որովհետեւ չկան ընտրատեղամասեր, էստեղից էլ կլանային ընտրություններն են գալիս՝ խոցելի ընտրազանգվածով, որին կարելի է ճնշել, գնել:

- Դրա համա՞ր «Ժառանգությունը» չմասնակցեց վերջին ՏԻՄ ընտրություններին:

- Ոչ միայն դրա համար: Առաջինն այն է, որ մեր ընկերները գտնվում էին բանտախցերում: Մի քանի հիմքեր կային: Կարեւոր հիմք էր նաեւ այն, որ մեր մասնակցությունն արդյունավետ չէր լինելու, փոփոխության չէր հանգեցնելու, եթե նույնիսկ մերոնց՝ բանտում գտնվելու պայմաններում էլ մենք դա դիտարկեինք որպես արդյունավետ միջոց, մասնակցեինք:

- Իսկ ձեր տեղերը հանձնաժողովներում անտե՞ր էին մնացել:

- Մենք հանձնաժողովներում պահել ենք ձայները:

- Հիմա ի՞նչ է կատարվում «Ժառանգությունում»: Տպավորություն է, որ միակ ակտիվը Դուք եք` հասարակական քննարկումներ եք անցկացնում՝ «Սասնա ծռերից» մինչեւ ՊՊԾ: Իսկ մյուսնե՞րը:

- Ինձ թվում է՝ ես երբեք էլ պասիվ չեմ եղել: Հիմա կանանց խորհրդի նիստն է, եկեք-տեսեք, ժողով ենք անցկացնում այսօր:

- Իսկ Րաֆֆի Հովհաննիսյանն ո՞ւր է: Նրանից լուր չունենք:

- Պարոն Հովհաննիսյանն այս պահին գտնվում է ԱՄՆ-ում՝ ընդհանուր գործերի հետ կապված, նաեւ իր ընտանեկան գործերով:

- Ձեր դերն այս կուսակցությունում ո՞րն է: Կարծես կուսակցական կյանքը պտտվում է Ձեր անձի շուրջ: Կարո՞ղ է մի օր «Ժառանգության» նախագահ դառնաք:

- Չէ, «Ժառանգությունն» իր նախագահն ունի, նա իր գործառույթների մեջ է, կատարում է դրանք, մենք թիմ ենք:

- Բայց նա բացարձակ չի երեւում: Դա ի՞նչ է, տակտիկա՞ է:

- Ի՞նչ անի, որ երեւա:

- Օրինակ՝ գա-մասնակցի պրոցեսներին, ելույթներ ունենա, իր գնահատականները լսենք, ծրագրերի մասին ասի:

- Վերջերս նա ելույթ ունեցավ «Արդարություն Հայաստանում» արշավին: Ի՞նչ պիտի անի, որ մարդը չի անում:

- Մենք կոնկրետ անձանցից ենք քայլեր սպասում, ոչ այնքան կուսակցություններից, այլ մարդկանցից: 

- Դա շատ սխալ է: Մենք մտածում ենք, որ պետք է անձանց շուրջ համախմբվել, անձն անփոխարինելի է, անձով է ամեն ինչ պայմանավորված: Հիմա տեսեք, ես նայել եմ բոլոր կառավարությունների ծրագրերը, դրանք բոլորը կարդացել եմ, եթե այդ ծրագրերից ամեն մեկից գոնե 10 տոկոսն իրականացնեին, այլ վիճակ կլիներ: Բայց ոչինչ չեն արել մարդիկ եւ դեռ այդ ծրագրերի հակառակն են արել: Հիմա ոչ ծրագիրը կապ ունի, ոչ էլ անձ են փոխել: Ես երեկ ասացի, որ տրամվայը գնում է, Բրեժնեւն է, Անդրոպովը, Չեռնենկոն մեջն են, ինչ էլ լինի, նույն ուղղությամբ ես գնում: Էն ժամանակ էլ Սովետական Միության սահմանադրությունն ամենալավն էր, կոմունիզմի ստերն էին հնչում, մի բան ասում էին, այլ բան էր կատարվում:

- Չե՞ք գտնում, որ ընդդիմությունից էլ հիասթափություն կա:

- Ընդդիմությունը կապ չունի: Դրա խնդիրը չէ, համակարգի ընտրության խնդիրն է: Այդ նույն ընդդիմությունը, եթե դրանք ընդդիմություն են, գլխավոր ընտրակեղծարար Մուկուչյանին եւ նրա թիմին կողմ քվեարկեց, ԿԸՀ-ին նույն կազմով ընտրեց: Հիմա սա ընդդիմությո՞ւն է: Մեր խնդիրը հետխորհրդային համակարգի փոփոխությունն է, բայց բոլորն ուզում են, որ համակարգը մնա, իրենք գան, ուղղակի մի քիչ ավելի լավը լինեն, բայց այդ համակարգը պահեն։ Իսկ եթե դու դա պահում ես, դա մարդուն պիտանի չէ, նրան ստեղծագործելու, իրեն բացահայտելու հնարավորություններ չի տալիս:

- Շարմազանովը Ձեզ, փաստորեն, չկարողացավ իր լավատեսությամբ վարակել:

- Լավատեսության հարց չէ: Բիոլոգիական ժամկետներ կան, այն սերունդը, որը դրա կրողն էր, վերանում է: Երկրորդը․ ուզենք, թե չուզենք, այդ նույն կայսրությունները քանդվում են, ապրում են իրենց վերջնաժամկետը: Հիմա մի ուրիշ հարց է առաջ գալիս, մենք, որպես հայ ժողովուրդ, պատրա՞ստ ենք դիմակայելու այդ մարտահրավերին: Վաղը, մյուս օրը ռուսը, միեւնույն է, գնալու է այստեղից: Մենք կարո՞ղ ենք, ունա՞կ ենք մեր հարցերն ինքնուրույն լուծել: Ռուսը մեզ չի պաշտպանելու, ինչը տեղի ունեցավ քառօրյա պատերազմի ժամանակ: Մեր երեխեքը մեզ պաշտպանեցին: Մեր խնդիրն այն է, որ կանգնենք ասենք՝ վերջ, սա նվազագույն շեմն էր, որին իջել ենք:

Սյուզան ՍԻՄՈՆՅԱՆ