Գործ ունենք մի մարդու հետ, ով ուզում է իշխանությունը վայելել ցմահ

Հարցազրույց Մնջախաղի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ժիրայր Դադասյանի հետ

- Պարոն Դադասյան, «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումն արդեն մեկ ամսից ավելի է` կառավարության եւ կոնկրետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով, իր գործունեությունն է ծավալում Երեւանում: Լինելով շարժման կողքին եւ շարքերում, ներսից ինչպե՞ս եք գնահատում այս ողջ ընթացքը, սրբազանն ասում է, որ մտել ենք վճռական փուլ, ո՞րն է Ձեր տպավորությունը:

- Իմ տպավորությունն այն է, որ եթե հիմա շարժումը մարեց, ուրեմն մենք պետք է մեզ շնորհավորենք, որովհետեւ դա արդեն կլինի այս իշխանության վերջը... 

- Իշխանությա՞ն, թե՞ ժողովրդի...

- Իշխանության, որովհետեւ դա կփաստի, որ հնարավոր չեղավ եւ ոչ մի ճանապարհով` լինի դա քաղաքական, թե հոգեւոր, երկխոսել: Իսկ դրանից հետո թե ինչ անկանխատեսելի բաներ տեղի կունենան, չեմ կարող ասել, բայց որ դրանք տեղի կունենան, ակնհայտ է, ու դա մեր պատմությունն է ասում: Այսինքն՝ իրենց շահերից էր բխում, որպեսզի գնային այդ քայլին գոնե այս անգամ, բայց իմ տպավորությունն այն է, որ իրենք չուզեցին: Հաջորդ քայլը, իմ կարծիքով, անկանխատեսելի կլինի, հաշվի առնելով պատմության ընթացքը, որովհետեւ նման դեպքերում միշտ այդպես է լինում:

- Այսինքն՝ նկատի ունեք, որ եթե հանկարծ շարժումը մարի, ապա հաջորդ քայլերը լինելու են անկանխատեսելի եւ կտրուկ գործողությունների տեսքո՞վ:

- Այո, դա այնքան օրինաչափ է, որովհետեւ ուրիշ ձեւով հնարավոր չէ, ավելին` ոչ մի ձեւով հնարավոր չեղավ մարդուն բացատրել, որ պատերազմը պարտված, այսքան աղետ բերած մարդն ընդհանրապես չպետք է զբաղվի քաղաքականությամբ, ուր մնաց թե՝ իշխանության մնա ու շարունակի նույն գործով զբաղվել: Այսինքն՝ դա նշանակում է մի բան, որ հաջորդիվ լինելու է անկանխատեսելի, ենթադրում եմ` իրենց համար նաեւ անցանկալի եւ շատ ցավոտ:

- Ձեզ համար զարմանալի չէ՞, որ հենց այս ընթացքում ՔՊ-ականների, նրանց առաջնորդի խոսույթը շատ անլուրջ ու ցինիկ է դարձել, վարչապետն առավոտները հեծանիվ է վարում, հետո՝ երեկոյան գնում, ԱԺ-ի ամբիոնից հայտարարում է, թե դեռ 2018-ին պետք է ասեր, որ Արցախը պետք է լինի Ադրբեջանի կազմում, ու դա իր ձախողումն է, որ չի ասել: Ինչպե՞ս եք ընկալում այս տեսակ խոսքը:

- Որպես սադրանք, որովհետեւ ինչքան ագրեսիա ես ցուցաբերում, այնքան փորձում ես քո կարծիքով պահպանել իշխանությունդ, բայց, այնուամենայնիվ, դա խոսում է նրա մասին, որ գործ ունենք մի մարդու հետ, ով ուզում է իշխանությունը վայելել ցմահ, քանի որ շատ լավ գիտակցում է, որ եթե ցմահ իշխանություն չունենա, ենթադրաբար՝ շատ ողբերգական ավարտ կունենա: Իմիջիայլոց, սա շատ թույլ ագրեսիա է, որովհետեւ, ըստ էության, մարդը պատրաստ է շատ ավելի ագրեսիվ գործողությունների, հակառակ դեպքում` ցավոտ է լինելու իր համար, դրա համար ինքն ամեն ինչ պետք է անի՝ իշխանությունը պահելու համար:

- Հիմա, օրինակ, հունիսի 12-ին ԱԺ-ի մոտ ոստիկանների եւ ցուցարարների միջեւ տեղի ունեցած բախումը թո՞ւյլ ագրեսիայի դրսեւորում էր, երբ 100-ից ավելի մարդ հիվանդանոց տեղափոխվեց, լուսաձայնային նռնակների կիրառման հետեւանքով նրանց մեծ մասը բեկորային վնասվածքներ ստացավ։

- Իհարկե, այդպես է, բայց դա այն պոտենցիալը չէ, որ դեռ կարող է կիրառվել: Այսինքն՝ պետք է հասկանանք, որ գործ ունենք մի մարդու հետ, ով պարզապես չի թողնելու այս իշխանությունը, հիմա թե ինչ եւ ինչպես է լինելու, ես չգիտեմ, բայց պարզ է, որ ինքն օրինական, սահմանադրական ճանապարհով կամ մի պահ տրամաբանությանը տրվելով չի հեռանա, թեպետ ճիշտ կլիներ, որ ընդառաջ գնար այդ առաջարկին, որոշակի երաշխիքներ ստանար թե՛ իր, թե՛ իր թիմի համար, որովհետեւ այսպես հնարավոր չի լինելու երկար մնալ, ինչ-որ մի անսպասելի բան է տեղի ունենալու: Թե կոնկրետ ինչ` չեմ կարող ասել, բայց որ դժգոհության հսկայական ալիք կա, որը պետք է արտահայտվի ինչ-որ ձեւով՝ փաստ է: Իհարկե, այս միտինգներով որոշակիորեն արդեն պարպվեց դա, բայց դժգոհությունը մնաց եւ ավելի խտացված ձեւով: Ու մի օր ամպրոպ է, չէ՞, լինելու: Պետք է մի քիչ հեռատես լինել եւ մտածել նաեւ կողքիններիդ մասին, կարելի էր, չէ՞, այս պահին գնալ ինչ-որ պայմանավորվածությունների եւ փորձել ստեղծված իրավիճակից ինչ-որ ելքեր փնտրել: Ի դեպ, այդ դժգոհությունը կապված չէ նախկինների հետ, այլ հենց առկա իրավիճակով է պայմանավորված, շատ են այն մարդիկ, ովքեր ատում են նախկիններին, բայց այս վիճակից սարսափելի դժգոհ են, այնպես չէ, որ ովքեր դժգոհ են, ուրեմն նախկինների վերադարձն են ուզում: Ոչ, նրանք անգամ չգիտեն, թե ում են ուզում, բայց կոնկրետ դժգոհություն ունեն այս իշխանությունից, եւ դա արտահայտվում է տարբեր ձեւերով:

- Ինչպե՞ս եք այս իրավիճակի հանգուցալուծումը տեսնում, հատկապես որ ոստիկանական ուժերն իրենց գործողություններում գնալով ավելի բիրտ են դառնում...

- Եվ դեռ լինելու է ավելին... ես այդպես եմ զգում, որովհետեւ սա իր համար դեռ խաղուպար է, որովհետեւ սա բավարար չէ աչք վախեցնելու համար...

- Իսկ մի քանի անգամ լեփ-լեցուն Հանրապետության հրապարակը բավարար չէ՞ր՝ հասկանալու համար, որ այլեւս իշխանությունը չունի ժողովրդի աջակցությունը:

- Հրապարակ լցվելով հարցեր չեն լուծվում, եւ 2018-ին էլ այդպես չի լուծվել, հարցերը լուծվում են ուրիշ ձեւով եւ ձեւաչափով, ուղղակի անհրաժեշտ է լինում որոշակի զանգված (մասսովկա) ապահովել, որն էլ ապահովվում է։ Բայց այս տեսակ հարցերն ուրիշ կերպ են լուծվում, եւ տվյալ դեպքում էլ պետք է ուրիշ կերպ լուծվեր: Սակայն այս մարդիկ չեն ուզում ընդունել դա, մինչդեռ շատ լավ առիթ էր մայիսի 9-ը, հետո՝ հունիսի 9-ը, որովհետեւ բավարար չափով մարդ կար, եւ իրենք կարող էին արդարանալ, որ իշխանությունը հանձնում են, քանի որ ժողովուրդն այլեւս իրենց չի ուզում, ինչպես 2018-ին էին հայտարարել: Այսինքն՝ իրենք կարող էին գոնե այդ միջանցքը, այս հնարավորությունն օգտագործել, որովհետեւ հիմա վերջացավ, ու էլ չի լինելու նման հնարավորություն, թե դա երբ կլինի, քանի տարուց կամ քանի շաբաթից,  չեմ կարող ասել, որովհետեւ սա, մի կողմից, իմ ենթադրությունն է, մյուս կողմից` արդեն փաստ:

- Ժողովուրդը կունենա՞ այդ համբերությունն ու հետեւողականությունը, որպեսզի շաբաթներ, ամիսներ շարունակ հետամուտ լինի իշխանափոխության պահանջին: 

- Ես նորից եմ ուզում ընդգծել, որ երբեք ժողովրդով չի որոշվում եւ երբեք էլ ժողովրդով չի լինում: Այսինքն՝ այդ հեղաշրջումները, հեղափոխությունները պլանավորված բաներ են, տեխնոլոգիաներ, պայմանավորվածություններ, որոնք հստակ ծրագրված են, աշխատված, քննարկված, ու դա՝ երկուստեք: Այսինքն՝ այնպես չէ, որ իշխանության հետ քննարկում չի գնում, լավ էլ գնում է` ինչպես արվի կամ՝ արվի՞, թե՞ չարվի եւ այլն: Այնպես չէ, որ թողնես ժողովրդի կամքին, հետո՝ 2018-ին թողեցինք ժողովրդի կամքին եւ տեսանք, թե ինչ եղավ, ու ես այդ ամեն ինչի տակ ավելի շատ պայմանավորվածություններ էի տեսնում, քան թե, այսպես կոչված, ժողովուրդ: Ինձ համար ժողովրդի հանգամանքն այդքան էական չէ, որքան էական է ճիշտ վերլուծել իրավիճակը եւ հասկանալ՝ ինչի մեջ ենք գտնվում: Այդ քննարկումը երկուստեք պետք է գնա, այդ մանկապարտեզը պետք է դադարեցնեն ու նստեն հասկանան, որ այսպես այլեւս անհնար է, եւ այս քաղաքական ուժն ի վիճակի չէ երկիր առաջնորդել, այն էլ՝ վեկտոր փոխելով: Ավելին` շատ ավելի մեծ վտանգ ու արհավիրք կախելով երկրի վրա, որովհետեւ հակառուսականությունը հասել է այնպիսի մեծ աստիճանի մեր երկրում, որը չեմ կարծում, թե շատ դուրեկան է Ռուսաստանի համար, որն անմիջապես քո կողքին է: Այդքան խելք չունենալ, չգիտակցել, չհաշվարկել` ինչպե՞ս կարելի է: Ցավում եմ, բայց վերջում նորից կորուստների գնով լինելու է նույնը, էլի նորից ռուսական ազդեցությունը գալու է, բայց արդեն մենք լինելու ենք բավականին կորուստներով, հատկապես որ արդեն Արցախն էլ չկա, ու ակնհայտ է, որ էլի կուրուստ է լինելու, եւ դա լինելու է Սյունիքը: Ու էլի ենթադրում եմ՝ խնդրելու ենք, որ գան, ինչպես 1920-ին էինք խնդրում, որ գան փրկեն մեզ: Հատուկ վերլուծություն պետք չէ, որ հասկանաս այս ակնհայտ բաները, երբ Արեւմուտքը հազար անգամ հասկացրել է քեզ, որ չի կարող քո անվտանգությունն ապահովել, ինչքան ուզում է թուղթ ստորագրեն: Այս խաղը Ռուսաստանի դեմ է, եւ այս իշխանությունն էլ պատրաստ է գնալ թուրքական ճանապարհով, միայն թե ռուսական ճանապարհով չգնա, տրվել թուրքերին, միայն թե ռուսներն այստեղից դուրս գան։ Բայց, միեւնույն է՝ դուրս չեն գալու, գեոպոլիտիկայից հասկացող մարդիկ դա արդեն պիտի հասկանան, որ դա անհնար է ուղղակի, եւ եթե ոչ այսօր, ապա վաղը կլինի: Մի քիչ կսպասեն, մի քիչ էլ դու կորուստներ կունենաս եւ հետո խելոք ընդառաջ կգնաս: Չլինելով քաղաքագետ, միջազգայնագետ, բայց պատմություն, միջազգային մամուլ ուսումնասիրելով եւ կառավարության քայլերը տեսնելով հասկանում ես, թե ինչ է մեզ սպասվում: