Մարուքյանը՝ Եսայանին. «Ես կուզեի, որ Ձեր տեսակը լիներ խորհրդարանում»

Այսօր «Մեդիակենտրոնում» կազմակերպվել էր քննարկում Սահմանադրության օրվան ընդառաջ։ Թեման, բնականաբար, Սահմանադրությունն էր, որը մենք անցյալ տարի փոխեցինք։ Դրանով մենք շուտով անցում կկատարենք կառավարման խորհրդարանական մոդելին՝ հրաժեշտ տալով նախագահականին։ Բանախոսներն էին ՀՀԿ-ական պատգամավոր Մարգարիտ Եսայանը, «Լուսավոր Հայաստան» կուսկացության ղեկավար, ԱԺ անկախ պատգամավոր Էդմոն Մարուքյանը, «Համախմբում» կուսակցության վարչության անդամ, ԱԺ պատգամավոր Էլինար Վարդանյանը և «Թրանսփերենսի ինթերնեյշնլ» հակակոռուպցիոն ՀԿ-ի անդամ Հերիքնազ Տիգրանյանը։ Նրանք հիմնականում իրենց խոսքը կառուցեցին ավելի շատ կառավարման մոդելի և ընտրական մեխանիզմների փոփոխության շուրջ։

Մարգարիտ Եսայանը նախ մի տեխնիկական խնդիր մատնանշեց, որ խանութներում նոր Սահմանադրությունը՝ փոփոխություններով, չկա վաճառքում, և ինքը դժվարությամբ է գտել այն գրախանությում, որ բերեր և նվիրեր մեզ։ Հետո, թվարկելով նոր Սահմանադրության դրական կողմերը, ասաց, որ նոր Սահմանադրությունը թույլ կտա գաղափարական կուսակցություններին մուտք գործել խորհրդարան։ «Ապագան գաղափարական քաղաքական ուժերինն է, և որևէ մեկի մտքով չի անցնի, նույնիսկ եթե շատ փող ունի, սեփական կարիքների համար կուսակցություն ստեղծել»,-ասաց նա։

Էլինար Վարդանյանն էլ նախ ցավով նկատեց, որ մեր հասարակությունը երբեք չի զգացել, որ Սահմանադրությունն իրենն է։ Հետո նա նշեց՝ խնդիրն այն չէր, որ Սահմանադրությունը լավն էր կամ վատն էր և այն պետք էր փոփոխել, այլ խնդիրն այն է, թե որքանով էին պահպանվում Սահմանադրության դրույթները։ Անդրադառնալով նոր Սահամանդրության փոփոխություններին՝ տիկին Վարդանյանն ասաց, որ նոր Սահամանդրությունն ու դրա հիման վրա ընդունված նոր Ընտրական օրնսգիրքը հնարավորություն չեն տալիս, որ կուսակցություններն ունենան հավասար հնարավորությոսններ քաղաքական դաշտում՝ իրենց գործունեությունը ծավալելու։

«Ընտրական այն մեխանիզմը, որը դրվել է ԸՕ-ում, դա, այսպես կոչված, ռեյտինգային ցուցակներն են։ Բայց, հաշվի առելով այն հանգամանքը, որ այդ տարածքային ցուցակներում ընդգրկվելու են միանշանակ որոշակի ազդեցություն ունեցող մարդիկ, որոնք կարող են լինել տարբեր տեսակի թաղային հեղինակություններ, որոշակի ֆինանսական ազդեցություն ունեցող մարդիկ, արդյոք սա հնարավորություն տալու՞ է մյուս կուսակցություններին և իշխող կուսակցությանը՝ ունենալ հավասար հնարավորություններ, գործել հավասար դիրքերից։ Իհարկե՝ ոչ»- ասաց նա։

Էդմոն Մարուքյանն էլ կարծում է, որ նորաստեղծ քաղաքական ուժերն ավելի լայն հնարավորություններ ունեն մրցակցելու իշխանությունների հետ, քան հները։ Բայց նա ևս խնդիրներ է տեսնում ռեյտինգային կամ բաց ցուցկաներով ընտրակարգի մեջ։

«Բաշխել ՀՀ տարածքը տասներեք զոնաների, որտեղ անհատներն են պայքար մղելու, այսինքն՝ քաղաքական բրենդերը հետ են մղվելու։ Մենք, իրականում, այլ ճանապարհով ենք գնում, հակառակն ենք անում, քան ինչ- որ ասվել է նոր Սահմանադրությամբ։ Եթե մենք ընդունում ենք նման փաստաթուղթ և հետո կամք չենք ցուցաբերում դրա կիրառման համար»,-ասաց նա՝ նշելով, որ խնդիրը հիմնականում քաղաքական համակարգի մեջ է, ոչ թե բուն Սահմանադրության։

Հետո նա, անդրադառնալով Մարգարիտ Եսայանին, որը պաշտպանում էր նոր Սահմանադրության այս դրույթը, նկատեց. «Ես շատ եմ հարգում տիկին Եսայանին, ես շատ կուզեի, որ Դուք հաջորդ խորհրդարանում լինեիք, Ձեր տեսակը լիներ, բայց եթե այդ տասներեք զոնաներում Դուք առաջադրվեք ռեյտինգային ցուցակով, Դուք լուրջ խնդիր կունենաք»։

Հերիքնազ Տիգրանյանի խոսքով էլ՝ Սահմանադրության օրը մեզ մոտ տոն է, բայց չկա տոնի զգացողությունը։ Այն չի վերածվում համաժողովրդական տոնի։

Hraparak.am-ը նկատեց, որ հիմնականում բանախոսները խոսեցին Սահմանադրության այն գլխից, որով խորհրդարանական մոդելին ենք անցում կատարում։ Ուստի, արդյոք միայն դա՞ է նոր Սահմանադրության առանցքային փոփոխությունը և արդյոք այդ ամբողջ փաստաթուղթը հենց ա՞յդ փոփոխության վրա է կառուցված, թե՞ այլ առանցքային դրույթներ էլ կան՝ արժանի ուշադրության։

Բանախոսներն ասացին, որ միայն ընտրություններն ու կառավարման մոդելի փոփոխության հարցը չէ կարևոր, պակաս առանցքային չէ նաև մարդու իրավունքներին վերաբերող գլուխը, որտեղ խնդիրներ մատնանշեցին Էդմոն Մարուքյանը, Էլինար Վարդանյանն ու Հերիքնազ Տիգրանյանը՝ նշելով, որ դրանց մասին ժամանակին մանրամասն խոսել են իրենք։

Վահե ՄԱԿԱՐՅԱՆ