Չարլզ Բուկովսկի. Դեմ տված պատին

բանաստեղծություն սվինգերների համար, բանաստեղծություն տիեզերաբաղձ 
պչրուհիների համար

սիրում եմ էն կանանց, որ չափից դուրս շատ տղամարդկանց հետ չեն եղել:
կուսություն չէ ուզածս, 
պարզապես նախընտրում եմ
կանանց,
որ չեն քրքրվել 
փորձառությունից:
էն կանայք, որ տղամարդկանց խոհեմաբար են ընտրում,
մի առանձնահատկություն ունեն,
եւ դա տեսանելի է նրանց քայլվածքում
աչքերում
զգայուն սրտերում ու
ծիծաղում:

էն կանայք, որ չափից դուրս շատ տղամարդկանց հետ են եղել,
հաջորդին ասես
ոչ թե զգացմունքով ընտրեն, այլ
վրեժից դրդված:

երբ եսասիրաբար ես խաղում, ամեն բան
շրջվում է քո դեմ.
չես կարող պահանջել ո՛չ սեր,
ո՛չ կապվածություն:
ի վերջո, քեզ մնում է միայն
էն, ինչ ինքդ ես ուզեցել տալ,
ինչը հաճախ
ոչինչն է:
որոշ կանայք քնքշանքի մարմնացում են
որոշ կանայք սքանչելի են ու
դյութիչ:
եթե ուզում ես միզել արեւի վրա,
հարց չկա,
մենակ թե հանգիստ թող
նրանց:

տերեւների ողբերգությունը

զարթնեցի էս դառնության մեջ ու տեսա թոշնած ձարխոտեր,
սիմինդրի պես դեղին էին ու բծավոր.
հետիս կինը պոչը քաշել էր,
ու շշերը, ասես 
արյունաքամ դիեր,
իրենց սինությամբ օղակել էին ինձ.

Իսկ արեւը սիրուն էր դեռ,
ու դռան տակից իր ջինջ, անպաճույճ դեղնությամբ
տանտիրուհուս ծանուցագիրը 
սողոսկեց. ու հիմա
մի մեծ դերասան է մեզ անհրաժեշտ՝ հնաոճ, արտիստիկ ծաղրածու
էս անհեթեթ ցավին հակընդդեմ. ցավն անհեթեթ է, որովհետեւ
գոյություն ունի, էդքան բան.

հին ածելիով զգուշությամբ
սափրեցի էն մարդուն, որ ժամանակին
ջահել էր ու համարվում էր հանճարեղ. 
հենց սա է տերեւների 
ողբերգությունը,
մեռած ձարխոտերինն 
ու բույսերինը:

դուրս եկա մշուշոտ միջանցք,
ուր տանտիրուհիս կանգնել ու ինձ
անիծում էր շարունակ`
վճռականորեն ուղարկելով 
դժոխք:
թափ էր տալիս ճարպոտ, քրտնած թեւերը,
գոռում ու
վարձն էր ուզում,
որովհետեւ աշխարհը քաշել էր
երկուսիս էլ:

շոու բիզ

ես դա չեմ ստանա
եւ դու դա չես ստանա
ու մենք դա
չենք ունենա

ուրեմն կտրիր հույսդ
ոչ էլ նույնիսկ
մտածիր

վեր կաց տեղիցդ
ամեն առավոտ

լվացվիր
սափրվիր
շորերդ
հագիր ու
դրա մեջ
մտիր

որովհետեւ
դրանից դուրս
մնում է միայն
ինքնասպանությունն ու
խելագարությունը

էնպես որ, չես կարող
շատ բաներ
հուսալ

չես կարող նույնիսկ
որեւէ բան հուսալ
ուրեմն
ստիպված ես
սկսել քո համեստ
նվազագույն
կետից

երբ դուրս ես գալիս,
ուրախացիր, 
եթե մեքենադ
դեռ չեն գողացել

ու թե տեղում է`
որ անիվները
չեն
ծանծաղեցրել

հետո
նստելիս
շարժիչը միացրու,
ու թե միացավ, դու էլ
միացիր

ու սա
ամենաոռի
կինոն է,
որ երբեւիցե
տեսել ես,
որովհետեւ
դու
մեջն ես -

ցածրաբյուջե
ու
4 միլիարդ
քննադատ

ու
էկրաններից
չիջնելուդ
ամենաերկար պահը
տեւում է

մեկ
օր։

Դոստոեւսկի

դեմ տված պատին, կրակող բրիգադը՝ զգաստ։
հետո՝ պատժի մեղմացում։
պատկերացրեք՝ Դոստոեւսկուն գնդակահարեին
էդ ամենը գրելուց առաջ։
կարծում եմ՝ հետեւանքներն
էնքան էլ
նկատելի չէին լինի։
միլիարդավոր մարդիկ կան, որ երբեք
չեն կարդացել նրան ու երբեք էլ
չեն կարդա։
բայց ես հո գիտե՞մ, որ իմ պես ջահելին
նա անցկացրեց 
գործարանների միջով,
պոռնիկներից փրկեց,
վեր հանեց խավար 
գիշերվա միջից
ու վայր իջեցրեց
մի ավելի լավ տեղում։
նույնիսկ բարերում
մյուս լքյալների հետ
կոնծաբանելիս
շատ ուրախ էի ես, որ Դոստոեւսկուն
ներում շնորհեցին։
դա ի՛նձ ներեցին
ու թույլ տվեցին, որ ուղիղ նայեմ
հոտած դեմքերին
իմ էս աշխարհում,
ուր մահը, ահա՛, տնկել է մատը:
ու ես դիմացա,
ջինջ կոնծաբանս,
որ գարշահոտող 
խավարն եմ կիսում
ախպերներիս
հետ։

համար 6

մի անձրեւոտ օր
թղթե բաժակով սուրճը ձեռքիս
ես խաղադրույք կանեմ
6-րդ համարի ձիու օգտին
այլընտրանք չկա,
քամին փոքրիկ
ցախսարեկներ է նետում
տրիբունայի տակից,
ժոկեյները մտնում են
կենտրոնական վազքուղի
անձայն
ու մեղմ անձրեւը
ամեն ինչ
միանգամից
սարքում է միանման,
ձիերն իրար հետ
անդորրի մեջ են
պատերազմից առաջ,
ես տրիբունայի տակ եմ
սիգարետներով
տարված
սուրճով բավարարված,
հետո ձիերն եկան
տանելով պուճուր
մարդկանց -
սա ողբալի է, նրբագեղ
ու բերկրանքով լցված
ծաղիկների
բողբոջելու պես:

Հիմա
նստած եմ էստեղ` երկրորդ հարկում
դեղին պիժամայի մեջ
կուչ եկած
ձեւացնելով, թե դեռ
գրող եմ:
մի անպետք լեղապարկ,
71 տարեկան,
էս կյանքը
ուղեղիս
բջիջները կերավ:
հետեւումս
գրքերի շարքեր,
նոսրացող
մազերս եմ քորում
ու ճիշտ բառը
փնտրում:
տասնամյակներ շարունակ
կատաղեցրել եմ
կանանց,
քննադատներին,
համալսարանական
ծծան դոդոշներին:
բոլորը շուտով
նշելու բան
կունենան:
«ահավոր գերագնահատված...»
«անտաշ...»
«շեղված...»
մատներս
սուզվում են
Մակինտոշիս
ստեղնաշարի մեջ.
նույն հին ու բարի
հնարքն է, 
որ պոկել է ինձ
փողոցներից
ու
պուրակներից,
նույն պարզագույն
տողը`
էժանագին
սենյակներում սերտած,
չեմ կարող
թարգել,
նստած էստեղ
էս երկրորդ հարկում
դեղին պիժամայի մեջ
կուչ եկած
ձեւացնելով, թե դեռ
գրող եմ:
աստվածները խնդում են վրաս,
աստվածները խնդում են վրաս,
աստվածները խնդում են վրաս:

կախարդանքի սահմանումը

լավ բանաստեղծությունը պաղ գարեջրի պես է,
երբ դրա կարիքն ունես,
լավ բանաստեղծությունը հնդկահավով սենդվիչ է
տաք, մինչ դու սոված ես,
լավ բանաստեղծությունը ատրճանակ է, երբ խուժանը քեզ
պատին է դեմ տվել,
լավ բանաստեղծությունը մի բան է, որ քեզ
թույլ է տալիս քայլել
մահվան ճեմուղիով,
լավ բանաստեղծությունը 
կարող է ստիպել մահին հալվել
կարագի նման,
լավ բանաստեղծությունը 
կարող է հոգեվարքիդ ձեւ տալու
պատից կախել,
լավ բանաստեղծությունը կարող է տանել քեզ մինչեւ
Չինաստան,
լավ բանաստեղծությունը 
կարող է ստիպել հիվանդ 
մտքին
ճախրել,
լավ բանաստեղծությունը կարող է թույլ տալ
Մոցարտի ձեռքը սեղմել,
Լավ բանաստեղծությունը կարող է թույլ տալ
սատանայի հետ զառ գցել
ու հաղթել,
լավ բանաստեղծությունը 
կարող է անել գրեթե ամեն բան,
ու ամենակարեւորը
լավ բանաստեղծությունը գիտի` երբ է պետք
կանգ առնել:

չմոռանաս

միշտ էլ կա մեկը կամ մի բան,
որ քեզ է սպասում.
ավելի ուժեղ, ավելի խելոք,
ավելի չար, ավելի բարի, 
ավելի դիմացկուն,
ավելի մեծ, ավելի լավ,
ավելի վատ մի բան, վագրի
աչքերով, շնաձկան ռեխով,
գժերից էլ գիժ,
նորմալից նորմալ,
միշտ էլ կա մեկը կամ մի բան,
որ քեզ է սպասում,
մինչ դու կոշիկներդ ես հագնում
կամ երազ տեսնում
կամ աղբն ես թափում
կամ կատվիդ կերակրում
կամ քեֆ ես անում
կամ ատամներդ լվանում
միշտ էլ կա մեկը կամ մի բան,
որ քեզ է սպասում:

չմոռանաս հանկարծ,
որպեսզի երբ գա
պատրաստ լինես հաստատ:

իսկ մինչ այդ, քեզ լավ օր եմ
մաղթում,
եթե դեռ էդտեղ ես:
ե՞ս: ոնց որ թե դեռ կամ -
հենց նոր
վառեցի մատներս
էս սիգարետով:

Անգլերենից թարգմանությունը` Արամ Մ. ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ
«Մշակութային Հրապարակ» ամսաթերթ