Մարգարետ Ասլանյան. Հավերժական հյուսիս
***
․․․ ինչպե՞ս ապրեմ այս անդառնալի
ձմեռը, սեր իմ,
ինչպե՞ս մարմնովս ծածկեմ մեռած հրեշտակի փոքրիկ մարմինը...
ո՞ր քարի տակ թաղեմ
ճանապարհի սիրտը,
եւ ասեմ սեւասքեմ հողին, որ թռչունները չվել են տուն,
իսկ դու` երկինք...
ինչպե՞ս ապրեմ այս կարոտի ձմեռը, սեր իմ,
ինչպե՞ս ափերովս ծածկեմ մեռած հրեշտակի փոքրիկ սիրտը...
ո՞ր փողոցում գտնեմ ինձ,
եւ համոզեմ, որ թռչունները
չվել են երկինք,
իսկ դու` տուն...
ինչպե՞ս, ինչպե՞ս ապրեմ այս
դավադիր ձմեռը, սեր իմ,
ո՞ր պատի տակ արգելեմ ինձ` քեզ,
ո՞ր կանգառում արգելեմ քեզ` ինձ,
եւ պատմեմ Աստծուն, որ թռչունները չվել են երկինք,
որ դու չվել ես երկինք,
որ մեռած փոքրիկ հրեշտակի
մարմինը չվել է երկինք,
իսկ ես` ավերված տուն...
***
Այս մարդիկ, որոնց քայլքից չի դողում հողը,
այս մարդիկ, որոնց կարոտից չեն փշրվում
շրջակա շենքերի ապակիները,
այս մարդիկ, որոնք դեռ չբաժանված`
չեն խեղդվում անձկության մոխրաջրերում,
երբեք չեն կարող հասկանալ`
քանի երկինք է ցնծում սրտում թռչունի,
երբ սիրում եմ քեզ...
Այս մարդիկ, որոնց թախիծներից
չեն փլվում քաղաքները,
այս մարդիկ, որոնց սպասումից
չեն վթարվում
աշխարհի բոլոր ինքնաթիռները,
մետրոները, գնացքները,
այս մարդիկ, որոնք չեն հաշվում աստղերը,
երբեք չեն կարող հասկանալ`
ինչ խռովքներով է գալարվում ՁԱՅՆԸ,
երբ սիրում եմ քեզ...
Այս մարդիկ, որոնց վհատությունից չի երկրաշարժվում մոլորակը,
այս մարդիկ, որոնց հայացքին չի փաթիլվում կարմիր ձյունը,
այս մարդիկ, որոնց ցավը չի բարձրանում տանիք,
երբեք չեն կարող հասկանալ`
քանի հրեշտակ է քայլում
պատարագված ջրերին,
երբ սիրում եմ քեզ...
Այս մարդիկ, որոնց սիրտը չի պայթել անկումներում դեղին,
այս մարդիկ, որոնց աղոթքներում չեն արտասվել հացենիները,
այս մարդիկ, որոնք կամուրջներից ցած չեն նետել իրենց հպարտությունը,
երբեք չեն կարող հասկանալ`
ինչ անկանխատեսելի են իմ ժայռերն ապրում քո եղանակը,
երբ սիրում ես ինձ...
***
Մենք դեկտեմբերի միջով
աշխարհին նայող
վիրավոր թռչուններ ենք:
Մեր ձայնն այլեւս չի արձագանքում
դաշտերի թավիշը
եւ չի օրորում հասկերի ոսկին:
Մեր ճանապարհներն այլեւս վերադարձ չեն,
այլ փախուստ իրականությունից,
որը մեզ ո՛չ սպանեց, ո՛չ ուժեղ դարձրեց,
որովհետեւ ես իրականությունն էի,
դու` ուժեղը:
Մենք անվերջ ձմեռների միջով աշխարհի կրկնությունն ապրող
պողպատե թռչուններ ենք:
Մեր լռությունն այլեւս չի հուզում հողի սեւացած սիրտը
եւ չի փոթորկում հիշողությունը
բոսոր դաշտերի:
Մեր տունն այլեւս չունի դուռ կամ պատուհան,
մեր տունն այլեւս չունի
ծխնելույզ կամ երդիկ,
որով ներս թափանցող իրականությունը կսպանի մեզ կամ կդարձնի ուժեղ,
որովհետեւ դու իրականությունն ես, որից ես ոչ մի կերպ չեմ մեռնում:
Մենք հավերժական ցրտի միջով
ժամանակի արցունքը կուլ տված
ուրվական թռչուններ ենք:
Մեր թռիչքն այլեւս հետհաշվարկ է եւ գալիք ձմեռների օրորոցային:
Մեր հայացքն այլեւս ուղղված չէ երկինք,
մեր աչքերն այլեւս
սիրահարված չեն արեւին:
Մենք այլեւս չենք կառուցում կրկես կամ աստղադիտարան,
որովհետեւ մեր ցավն արդեն չի
տեղավորվում ոչ մի իրականության մեջ,
որը կարող է մեզ սպանել...
***
Այս աշխարհը հավերժական
հյուսիս է, սեր իմ,
այս աշխարհը, ուր մենք կհանդիպենք
այլեւս միայն ոտնաթաթերին,
եւ կարտասվենք մեր խեղդած կարոտը ամուր կողպված դռների հետեւում...
Տարիները կտանեն քեզնից
ծիծաղիս արձագանքը, սեր իմ,
ու փողոցներում մարդիկ չեն ճանաչի աչքերդ.
տխուր, շատ տխուր բան է երեւի
արթնանալ կողքին նրա, որ ես չեմ...
Այս սուտ, անտանելի սուտ աշխարհը հավերժական հյուսիս է, սեր իմ,
ուր ջարդված են
վերադարձի բոլոր դռները,
ու քաղաքներն ինձ վրա փլված կարոտներ են,
ու քաղաքները կամուրջներ են` իմ մեջ փլված...
Ես կոտրված առավոտի ապակիների
մեջ մրսող քամի եմ, սեր իմ,
ես` իրականությամբ
հիվանդացած ծաղիկ,
ես` իրականությունից մեռած
ճերմակսիրտ ուրվական.
այս աշխարհում, ուր ամեն բան հավերժական հյուսիս է`
սիրիր ինձ, սիրիր ինձ,
սիրիր ինձ առաջին տողից...
***
Այս փոսերի վրա, որոնք
չկարողացանք թռչել,
մարդիկ կկառուցեն քաղաք ու կտնկեն ծաղիկներ:
Բեռնատարները կտանեն
լուսադեմի կսկիծը`
դեղնաթախիծ փողոցների
լռության միջով,
անծանոթ մեկը կավլի
տարաբախտ աշունը:
Հետո ձյուն կգա:
Շատ ձյուն կգա այս ձմեռ,
ու հարավ երազող թռչունը կուլ կտա արեւի մասին վերջին երգը,
ու հարավ երազող թռչունը կփնտրի օրերի հացը`
պատուհանում, որ անթափանց է:
Ու փոսերի վրա, որոնք
չկարողացանք թռչել,
կմրսի մարդկանց կառուցած քաղաքը,
ու հողի ցուրտ հիշողությունից կարտասվեն ծաղիկները,
բեռնատարները կդատարկեն լուսադեմի կսկիծը`
թանաքագույն իրիկնամուտի փեշին,
անծանոթ մեկը կլռի
հրեշտակացած աշունը:
Ու էլի ձյուն կգա:
Ու արդեն միշտ, միշտ ձյուն կգա,
եւ ոչինչ չերազող թռչունը բաց կթողնի արեւի մասին միակ երգը,
ու ոչինչ չերազող թռչունը կդառնա հաց`
օրերում, որ անթափանց պատուհան են...
«Մշակութային Հրապարակ» ամսաթերթ
Կարծիքներ