Վերջին ու առաջին անգամ

Գարուն է: Ավարտվում է «մեր հոգսերի» ձմեռը: Ամեն տարի գարունն ուրիշ է եւ երբեք չի կրկնվում: Մարդը, այդ ապրողն ու մեռնողն էլ ցրտից գլուխը պատեպատ չի տա, չի մտածի, թե երեխային ձմեռային կոշիկներ գնելու համար վիզը ում ծռի, պարտք վերցնի:



 



Արդեն ուշ է: Անցել են օրերը:



 



Մի բան արած կլինի: Հայ մարդը մի ճար կտեսնի: Միշտ է տեսնում: Միշտ մի տեղից հացը գտնում է: Երեխան էլ հին կոշիկներով կթռվռա, ոտքերը ձյան մեջ կթրջվեն, կչորացնի ու կվազի դասի: Կհաղթենք ձմռանը, ե՞րբ չենք հաղթել որ: Ծաղիկների հոտը, երկինքը պատռող ու հողը տաքացնող արեւի ցոլքերը, կանաչ սեզը, բողբոջները, թռչունների վերադարձը ուրիշ աշխարհ արարելու, ուրիշ աշխարհում ապրելու սահմաններ են գծում: Գիտեն, որ մեզնից շատերը գնացել են, մյուսները՝ մահացել: Նրանք գալիս են, առանց գլուխներն օրորելու, գալիս են կյանքի համար, փոփոխության համար, գալիս են նոր աշխարհը լցնելու ու մյուսներին կտակելու հույսով: Եթե կարող ես՝ բաց թոքերդ, սիրտդ, եթե կարող ես՝ ներծծվիր ու քայլիր նոր տարածության, բույրերի, զմայլանքների, գույների միջով, եթե կարող ես:



 



«Շուրջս ողբերգություն է, իսկ իմ ներսում՝ հրաշք»: Սալման Ռուշդիի հերոսներից մեկն է ասում:



 



Հիմա ես չեմ վախենում խոստովանել, որ վախենում եմ իմ ներսի հրաշքի թույլ զարկից, վախենում եմ, բերանը փակում եմ, աչքերը դուրս հանում, հայացքը աղավաղում, բայց  չեմ համարձակվում սպանել, ձգանի վրա մատս թուլանում է, կոկորդը սեղմում եմ շան ձագի կաթնատամների զորությամբ: Ի՞նչ անեմ, ո՞նց սպանեմ, ո՞նց բահով ծածկեմ ինքս ինձ, մենակ թողնեմ ատելի ու նողկալի ուղղանկյան մեջ, որի տակ պիտի փոշիանա հանկարծակի հույսը, հանկարծակի ուրախությունը, հանկարծակի կարեկցանքը, հանկարծակի երեխան, որ ստվերի մեջ մռայլ դեմքով խաղալիքներ է կոտրում: Առանց այդ էլ հարավից հյուսիս, արեւելքից արեւմուտք խորը փոսեր են, քայլդ որ ուղղությամբ դնես` առատ անկում է:



 



«Շուրջս ողբերգություն է, իսկ իմ ներսում՝ հրաշք»:



 



Հիմա չես հասկանում՝ ով է ավելի ազնիվ, ով դավաճան ու խաբեբա` ողբերգությո՞ւնը, թե՞ հրաշքը: Ողբերգությո՞ւնը, որ ամեն օր, ամեն ակնթարթ ականջիդ շշնջում է քո վերջերգը, քո անկատարությունը, փոփոխման չենթարկվող քո հոգու միջավայրը, ղեկը կորցրածի քո թուլակամությունը, թե՞ հրաշքը, որ խելառի պես հանկարծ ծիծաղել է սկսում, որ ուզում է ծաղիկ հավաքել, մենակության ու անձրեւաջրով սուրճ խմելու կարիք ունի, հրա՞շքը, ում մանկամիտի տեղ են դնում, ասում են՝ կանցնի, դեռ պատանեկան տարիքից դուրս չի եկել, ժամերով թռչունների խաղին է հետեւում, նոր մայրցամաքներ չկան, որ հայտնաբերի, ինքն էլ մաքուր ձյան վրա է ոտնահետք թողնում ու համոզված է, որ իր կողմից նոր աշխարհ է բացահայտվել:



 



Երկար ժամանակ էսքան անհույս չեմ սպասել գարնանը: Երեւի դա է պատճառը, որ սկսել եմ քնել մինչեւ կեսօր ու արթնանալուց հետո հաշմանդամի պես փորձում եմ ժամերով ուշքի գալ:



 



Եվ փողոցով քայլելիս հայացքս փախցնում եմ սեւ բներով ծառերի անտերեւ ճյուղերից, որովհետեւ նրանք այնքան տխուր են, այնքան փակ, որ թվում է ոչ մի արեւ, ոչ մի թռչուն, ոչ մի կանաչ ի զորու չէ արթնացնել հրաշքը: Իսկ ես հավատում էի ծառերին, հավատում էի կյանքը սիրելու նրանց բերկրանքին, գիտեի, որ ինքնամփոփ են, լուռ, բայց ոչ անզոր, ոչ ցավի մեջ գալարվող սաղմի տրտմությամբ անվերջ, անդադար խռխռող տառապյալներ:



 



Հիմա չգիտեմ: