Փրկել Գրաֆ Տոլստոյին

Սեպտեմբերի 9-ին աշխարհում դեռ հիշում են ռուս արձակագիր Լև Տոլստոյի ծննդյան օրը:

Կյանքի առաջին շրջանում Գրաֆը զինվոր էր, խաղամոլ, սկսնակ գրող եւ նրան դուր էր գալիս գրողական փառքը, բոլոր տեսակի դափնիները:

Կյանքի առաջին շրջանում նա մեղսագործ էր, իսկ երկրորդում` անբաստանյալ:

Տոլստոյին ոչինչ չէր բավարարում, ասես հանցանք էր փնտրում, որ կանգներ դատարանի առջև: Իսկ նրա փնտրած դատարանն այլևս գրականությունը չէր: Իր կերտած հերոսների` Աննայի, Լևինի, Իվան Իլիչի հոգիները իրենը չէին. նրանք անվերադարձ լքել էին խեղճ Գրաֆին:

Փրկելու զորություն արվեստը չունի, բայց Տոլստոյը ամեն գնով փրկվել է ուզում:

Փրկվել գոյության անիմաստությունից, փրկվել` անձնականությունից:

Հաջորդ ատյանը Աստծո դուռն է:

Գրաֆի թակոցը մոլեգին է հնչում: Գրականությունից դեպի քարոզչություն… Սա ամենակարճ ու մատչելի ճանապարհն է, որից դավադրաբար օգտվում է Տոլստոյը ու լույս աշխարհ բերում իր կրոնական տեքստերը, սկզբնադրում այսպես ասած տոլստոյականությունը:

Նա գրողից վերածվում է առաքյալի:

Շուտով ռուս եկեղեցին իր գործիչներով հանդերձ փշրում են Տոլստոյի փրկության վերջին հույսը: Նա կտրում է բոլոր կապեր և’ եկեղեցու և’ Աստծո հետ:

Վերջ. դատարանի հնարավորություն Գրաֆն այլևս չունի, նրան մի բան է մնում՝ փախչել:

Տոլստոյի վերջին հանգրվանը Աստապովոյի կայարանն է, որտեղ նա կմեռնի եւ մահվան մեջ կվերադարձնի փրկության հույսը:

Արամ ՊԱՉՅԱՆ