Սերժ Սարգսյանն էլ ասաց՝ չեմ առաջադրվելու, հենց առաջադրվեց, փոցխը դխկաց ճակատին

ՄԱԿ նախագահ Գուրգեն Արսենյանը ով տեւական ժամանակ ակտիվ չէր քաղաքականության մեջ, վերջերս կրկին հայտնվեց ասպարեզում։ Մենք զրուցել ենք Գուրգեն Արսենյանի հետ երկրում ստեղծված իրավիճակի եւ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների թեմայով։ 

- Պարոն Արսենյան, Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքական ուժերին կոնսուլտացիաների հրավիրեց՝ արտահերթ ընտրությունների հարցի շուրջ։ Դուք նույնպես հանդիպեցիք նրա հետ, հետո Ձեր հարցազրույցներում ասացիք, որ կարծում եք, թե մայիսին է նպատակահարմար արտահերթ ընտրություն անցկացնել։ Մինչդեռ օրերս Փաշինյանը հայտարարեց ընտրությունների մտքից հրաժարվելու մասին, քանի որ, ըստ իրենց, չկա հանրային պահանջ, եւ խորհրդարանական ընդդիմությունն էլ առաջարկը չի ընդունել։ Ինչպե՞ս կգնահատեք «Իմ քայլի» այդ որոշումը՝ նկատի ունենալով, որ Դուք տեսնում էիք մայիսին ընտրություն անցկացնելու անհրաժեշտությունը։

- Եթե Դուք ուշադիր եք լսել իմ հարցազրույցը, ապա ես ասել եմ, որ իմ կարծիքն է ժամկետների մասով, եթե ընդհանրապես լինի արտահերթ ընտրություն, երբ է հարմար անցկացնել։ Ես նշել եմ մայիս ամիսը։ Ինչո՞ւ, որովհետեւ ես հարմար եմ համարում ընտրություններ անել այն ժամանակ, երբ գարուն է, տաք է, մարդկանց տրամադրությունը լավ է, վարդեր կան։

- Այսինքն, կարծում էիք՝ արտահերթ ընտրությունների պահանջ կա, չէ՞, որ ժամկետներից եք խոսել։

- Ճիշտն ասած, ժամկետներից խոսելու նախաձեռնությունն իմը չի եղել։

- Նիկոլ Փաշինյանի՞նն էր։

- Այո, հարց է հնչել՝ երբ է հարմար ժամկետը, ես պատասխանել եմ իմ կարծիքը։ Այսինքն, ես հանդիպմանը չեմ գնացել արտահերթ ընտրությունների օրակարգով։ Իմ առաջարկած մոդելն այլ է։ Ես կարծում եմ, որ ընտրությունները, ճիշտն ասած, ընդամենը գործիք են։ Մենք պետք է կարողանանք մեր երկրի համար փոխել կառավարման կարգը։ Իսկ դրա համար սահմանադրական հանրաքվե է հարկավոր։ Ես կողմնակիցն եմ կիսանախագահական համակարգի վերադարձին, որն արտահերթ ընտրություններով չի որոշվում։ Ես դրա ջատագովն եմ, որովհետեւ ստեղծված ֆորսմաժորային իրավիճակը ցույց տվեց, որ երկրում կառավարման ճգնաժամ է առաջանում, երբ որ ողջ ուժային գրավիտացիան մի կենտրոնում է, մինչդեռ այն պետք է բաժանված լինի։ Ճգնաժամային իրավիճակը, որ ես ասում եմ, նկատի ունեմ նաեւ համաճարակի դեմ պայքարը։

- Ուզում եք ասել, որ մոդե՞լն էր այս ամենի պատճառը, այն դեպքում, երբ պառլամենտական համակարգը, ճիշտ հակառակը՝ ինստիտուտների տարանջատման հստակ մեխանիզմներ է առաջարկում։

- Հիմա Դուք տարանջատված բա՞ն եք տեսնում այստեղ։

- Այլ հարց է, որ անձերն իրենց համար օրենքներով սուպերվարչապետական համակարգ են ձեւավորել, բայց դրանից շատ հանգիստ՝ առանց սահմանադրական փոփոխությունների էլ կարելի է ձերբազատվել։

- Սուպերվարչապետական մոդելը հենց Սահմանադրությամբ է ստեղծված, Սահմանադրությամբ տարանջատումը ոնց որ թե բացակայում է, որովհետեւ դա ոչ թե անձերի ցանկություններից է, այլ դա այն իրականությունն է, որին առնչվում ես, երբ իրականացնում ես այդ սուպերվարչապետական խորհրդարանական մոդելը, կայուն մեծամասնության պարագայում չկա որեւէ հակակշիռների մեխանիզմ, որը կփորձի խելագարության կանխավարկածի դեմ պայքարել։
Մենք, չգիտես ինչու, ելնելով նրանից, որ Սերժ Սարգսյանը որոշել էր իր հագով նոր պետական համազգեստ կարել, կարեց, ու տեսանք, որ մեր երկրի համար շատ անհաջող համազգեստ է։

- Ուզում եք ասել, որ այս պատերազմի, դժբախտությունների, այս մեծ աղետի պատճառը կառավարման մոդե՞լն է։

- Մոդելը, որը կա, պատերազմի ժամանակ, աղետի կանխարգելմանն ուղղված, աղետի հետեւանքների վերացմանն ուղղված գործընթացներ իրականացնելու համար ուղղակի  արդյունավետ չէ։ Ոչ թե դա է պատճառը, այլ հետեւանքների վերացման կառավարչական արդյունավետությունը շատ ցածր է՝ այդ մոդելի։ Պատերազմները չեն լինում կառավարման մոդելի հետեւանք, պատերազմները լինում են վատ քաղաքականության արդյունք, վատ դիվանագիտության, ռազմաշունչ հայտարարությունների, պրովոկացիաների՝ երկկողմանի, կամ անհաղթահարելի վեճերի լուծման գործիք։

- Բայց Ձեր եւ Փաշինյանի հանդիպումը ոչ թե հետպատերազմական հետեւանքները հաղթահարելու թեմայով էր, այլ՝ արտահերթ ընտրությունների։

- Այդ հանդիպման ժամանակ ես շարադրել եմ իմ մոտեցումները, թե ՄԱԿ-ը որտեղ է տեսնում հիմնական խնդիրները։ Հենց դրա համար էլ գնացել էի։ Լսել եմ իր տեսակետը եւ իր հարցը, հարցին պատասխանել եմ, մեր կարծիքը՝ եթե արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ, ապա՝ մայիս ամսին։ Անձամբ ես շատ ավելի հաճույքով եմ մասնակցում ընտրություններին, եթե մայիսին է եւ ոչ թե փետրվարին։

- Իսկ Դուք արտահերթ ընտրությունների պահանջ տեսնո՞ւմ եք, ի վերջո, երկրում իրավիճակ է փոխվել։

- Ես՝ որպես ՀՀ քաղաքական համակարգի երկարամյա գործունեություն ծավալած քաղաքական գործիչ, միշտ իմ տարբեր ելույթներում ասել եմ, որ ես արտահերթ բաներին դեմ եմ։ Ես միշտ կողմ եմ հերթականներին, որովհետեւ հերթականը հնարավորություն է ընձեռում հասարակությանը, ժողովրդին ինչ-որ մի ցիկլ ապրել հանգիստ, սովորական աշխատանքային առօրյա իր հոգսերով զբաղվելով։ Այսինքն՝ մի ցիկլ է, որը հնարավորություն է տալիս մարդկանց չզբաղվել իշխանությունների գործերով (որովհետեւ Հայաստանում սիրում են, չէ՞, միշտ զբաղվել իշխանության գործերով)։

- Դուք կարծում  եք, որ մարդիկ կարող են տեղի ունեցածից հետո հանգիստ ապրե՞լ, մարդիկ պահանջում են իշխանության հեռացում, նվազագույնը՝ արտահերթ ընտրություններ։ Չե՞ք կարծում, որ հենց իշխանությունը պետք է օր առաջ գնար արտահերթ ընտրությունների եւ թույլ տար, որ ժողովուրդն իր կամքն արտահայտի։

- Այս հարցին պատասխանելու համար կպահանջվի 25 րոպե։

- Հնարավորինս կարճ ձեւակերպեք։

- Հարցի էությունը նրանում է, որ մեր հասարակությունը պատրա՞ստ է գիտակցել իր առջեւ ծառացած խնդիրները, վերլուծել իր թույլ տված սխալները, վեր հանի ու վերացնի դրանք։ Դա ո՛չ հերթական, ո՛չ արտահերթ ընտրության հետ կապ չունի, կապ ունի մեր հասարակության ընտրած ճանապարհի հետ, թե որ ճանապարհով ենք մենք գնալու։ Որովհետեւ ընտրությունները ընդամենը, այսպես ասած, գոլորշի բաց թողնելու մեխանիզմ է, հերթական ընտրությունները՝ իշխանություն ձեւավորելու, արտահերթները՝ կուտակված գոլորշին բաց թողնելու։ Այդ կուտակված գոլորշին ո՞ւր է գնալու։

- Փաստացի Նիկոլ Փաշինյանն անգամ դրան պատրաստ չէ, ի վերջո, ինքն էր, չէ՞, կոնսուլտացիաներ հրավիրել խորհրդարանական եւ արտախորհրդարանական ուժերի հետ։

- Ասել էր՝ եկեք կոնսուլտացիաների, հրավիրել էր, ես էլ գնացել եմ, խոսել եմ, կարծիքս ասել եմ ու եկել եմ տուն։

- Գուցե ասել եք, որ պետք չէ՞ գնալ ընտրության, դա գոլորշի բաց թողնելու միջոց է։

- Ես շարադրել եմ այն, ինչ քիչ առաջ ասացի։ Երբ որ հարցրել է․․․ ի դեպ, հարցեր էլ է տվել, որ երբ անելու լինենք, Ընտրական օրենսգիրքը ինչ շեմով անենք։ Ես էլ  խորհուրդ եմ տվել, որ դաշինքների դեպքում թող լինի 6 տոկոս, կուսակցությունների պարագայում՝ 3։ Ինչու, որովհետեւ եթե կան քաղաքական միավորներ, որոնք այդ 3 տոկոս աջակցությունն ունեն, թող լինեն խորհրդարանում, ոչ թե փողոցում։ Եթե կա քաղաքական հոսանք, որը 40-50 հազար աջակից ունի, թող իր ներկայացուցիչները լինեն խորհրդարանում, այնտեղ խոսեն։ Սա է եղել իմ ու իր քննարկման օրակարգը՝ ժամկետ եւ ԸՕ-ի վերաբերյալ այս հարցերը, որոնք իրենց կողմից են եղել։

- Ձեր հանդիպումից հետո խոսակցություններ կային, որ Փաշինյանը համախոհների բլոկ է ձեւավորում, ցույց տալիս, որ ունի աջակիցներ, չէին բացառում, որ նրա հետ հանդիպածներդ մեկ դաշինքով մասնակցեք ընտրություններին։ Իսկ երբ հայտնի դարձավ, որ արտահերթ ընտրություն չի լինելու, լսեցինք, որ Դուք զայրացել եք, թե ինչու համաձայնեցիք հանդիպել․․․

- Համաձայնել հանդիպելը ո՞վ ասաց, որ ընդհանուր բլոկի մասին քննարկում կամ խոսակցություն կա։ Էդ տղերքի ենթադրությունները, որ տանը նստած կամ պատերի տակ, ընդամենը երեւակայության դրսեւորում է, կամ սառել են պալատկում եւ բան են որոշել մտածել։

- Այսինքն, Դուք հիմա վատ չե՞ք զգում, որ հանդիպել եք Փաշինյանի հետ, ում հետ քչերը համաձայնեցին հանդիպել։ Հուսախաբ չե՞ք եղել։

- Թող ինքը վատ զգա։

- Ո՞վ վատ զգա։

- Ով որոշում է՝ անեմ-չանեմ ընտրություն։ Ե՞ս եմ ընտրությունների վերաբերյալ բան ասել, առել ընկել մեյդան։ Իշխանություն է, որի ուսերին դրված է առաջին հերթին պարտությունը, երկրորդը՝ պարտության հետեւանքների վերացումը, երրորդը՝ պատմական իրենց դերի գիտակցումը, թե հայկական պատմության որ էջերում են իրենք հայտնվելու, եւ չորրորդ՝ որպեսզի կարողանան այնքան լավ բան անեն Հայաստանում, որ այդ էջերի ներքեւի մասում գրված լինի, բայց․․․ այս մարդիկ սա ու սա են արել։ Ես ի՞նչ կապ ունեմ իրենց բեռի հետ։

- Ձեր կարծիքով, իշխանությունները կձգե՞ն մինչեւ հերթական ընտրությունները։

- Ո՞վ է իրենց արգելելու, որ արտահերթի թեման նորից բացեն։ Իշխանությունը հենց դրա համար է, որ ասի՝ ինչ է լինելու, հետո բացատրի, թե ինչու չեղավ։

- Իսկ կգա՞ այդ թեման նորից բացելու անհրաժեշտության պահը։

- Հայաստանի գյուղատնտեսական գործունեության ոլորտում կա շատ օգտակար առարկա, որն օգտագործում են այգեգործները, դա ունի նաեւ քաղաքագիտական լուրջ պոտենցիալ, կոչվում է փոցխ։ Պոտենցիալն ինչում է․ որ հա կանգնում են փոցխի ոտին, պոչը տալիս է ճակատին... Սա քաղաքականության մեջ էլ է լուրջ գործիք։ Սերժ Սարգսյանն էլ ասեց՝ չեմ առաջադրվելու, հենց առաջադրվեց, փոցխը դխկաց ճակատին, ճի՞շտ է։

- Հիմա սպասենք, որ փոցխը Նիկոլ Փաշինյանի ճակատի՞ն էլ պիտի դխկա։

- Փոցխի հայտնվելը հայկական նորօրյա քաղաքական առօրյայում․․․