Մի քանի էսպիսի ընտրություն պետք է անցնի, որ քաղաքացին գնահատի իր քվեի արժեքը

ԱԺ նախկին պատգամավոր **Էլինար Վարդանյանը**, ով 2017 թվականին ՕՐՕ դաշինքով խորհրդարան չանցնելուց հետո զբաղված է «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի աշխատանքներով, մեզ հետ զրույցում խոսելով հետհեղափոխական Հայաստանի մասին, նախ առանձնացրեց Երեւանի ավագանու ընտրությունները։



«Մենք առաջին անգամ ունեցանք ընտրություններ, երբ քաղաքացին չի կաշառվել, քաղաքացին չի վախեցել, եւ քաղաքացու նկատմամբ ճնշումներ չեն եղել։ Արդյոք այս ընտրությունը նշանակո՞ւմ է, որ մենք արդեն ունենք էնպիսի քաղաքացիական հասարակություն եւ էնպիսի քաղաքացի, ինչպիսին պետք է, ես դժվարանում եմ ասել։ Բայց նույնիսկ էս պարագայում, ես նշում եմ, որ ով էլ ընտրվեր եւ հավաքեր ձայների մեծամասնությունը, ինձ համար դա լուրջ ձեռքբերում է, որովհետեւ ես տարիներ շարունակ խոսել եմ հենց ազատ ընտրությունների մասին»,- ասաց Էլինար Վարդանյանը։



**-Դրանք իսկապե՞ս ազատ էին, արդար, Ձեր պատկերացումներին համահո՞ւնչ էին։**



-Իմ պատկերացումներին, կարծում եմ, համապատասխան կլինեն մի քանի էսպիսի ընտրական փուլ անցնելուց հետո, երբ նաեւ ձեւավորված քաղաքացին կմասնակցի էդպիսի ընտրության։ Այսօր քաղաքացին ընտրել է՝ պարզապես օգտվելով այդ ազատության հնարավորությունից։ Դրսեւորե՞լ է իրեն որպես քաղաքացի, թե ոչ, դա կերեւա առաջիկայում։ Բայց մի քանի էսպիսի ընտրական փուլ պետք է անցնի, որ քաղաքացին ոչ միայն գնահատի իր քվեի ազատությունը, այլ նաեւ գնահատի իր քվեի արժեքը։



**-Ոչ դրական է գնահատվում այն փաստը, որ մեկ կուսակցությունը՝ կոնկրետ հեղափոխություն կատարած ուժը, հավաքեց ձայների ճնշող մեծամասնությունը՝ 80 տոկոսից ավելին, իսկ մյուսներին շատ քիչ ձայն բաժին հասավ։ Այս ֆոնին խոսում ենք քաղաքական մի նոր մոնոպոլիայի կամ դաշտի բեւեռացվածության մասին։ Արդյոք սա ժողովրդի քվեի իրակա՞ն արտահայտումն էր։**



-Ես վստահ եմ, որ էստեղ իրականում ընտրությունը կատարվել է ազատության սկզբունքի հիման վրա, որեւէ մեկի վրա բռնություն կամ որեւէ մեկի նկատմամբ կաշառք կամ այլ մեթոդներ չեն կիրառվել։ Բայց յուրաքանչյուր իշխանության գործունեության արդյունավետությունը պայմանավորված է նրանով, թե ինչպիսի հակակշիռներ կան։ Այսինքն, երբ իշխանությունը չունի հակակշիռ՝ ընդդիմության տեսքով, որը կբարձրացնի բոլոր էն խնդիրները, որ նկատում է իշխանության գործունեության ընթացքում, աստիճանաբար իշխանությունը կորցնում է զգոնությունը։ Հետեւաբար, մենք իրականում Հայաստանում ուժեղ իշխանության պարագայում նաեւ ուժեղ ընդդիմության խնդիր ունենք։



**-Հեղափոխության օրերին Դուք եւ Ձեր թիմակիցները կարծես այնքան էլ ակտիվ չէիք, ակտիվ չեք նաեւ հետհեղափոխական շրջանում։ Կո՞ղմ էիք հեղափոխությանը եւ սպասո՞ւմ էիք նրան, ինչ եղավ։**



-Ես, անկեղծ ասած, չէի սպասում, որ հասարակությունն այդքան ակտիվ կլինի։ Բայց ես կարծում եմ, որ երիտասարդությունը, քանի որ սա ավելի շատ երիտասարդության հեղափոխությունն էր, ցույց տվեց, որ երբեք չպետք է կասկածել, որ հասարակությունը կարող է ակտիվություն դրսեւորել։ Ինչ վերաբերում է հետհեղափոխական ակտիվությանը, ապա «Այլընտրանքային նախագծեր» խմբի կողմից տարբեր վերլուծություններ են կատարվել, եւ դրանք պարբերաբար ներկայացվում են հասարակությանը՝ կախված ե՛ւ հետհեղափոխական գործընթացների հետ, ե՛ւ քաղաքական որոշումների հետ։



**-Եթե այդ խնդիրները կարճ ձեւակերպենք, ինչպե՞ս եք գնահատում այսօր երկրում ստեղծված մթնոլորտը, քաղաքական վիճակը, եւ արդյոք հետհեղափոխական այս վիճակն արդարացրե՞լ է հեղափոխությունից Ձեր սպասելիքները։**



Ես, անկեղծ ասած, չեմ շտապի դրա վերաբերալ պատասխանել, որովհետեւ կարճ ժամանակահատված է անցել, որպեսզի հնարավոր լինի ռեալ գնահատականներ հնչեցնել։ Սակայն ես կարծում եմ, որ զգոնություն, բնականաբար, պետք է լինի, եւ հակակշիռներ, բնականաբար, պետք է ձեւավորվեն, որպեսզի տարբեր խնդիրների վերաբերյալ տարբեր տեսակետներ լինեն։



**- Նիկոլ Փաշինյանը մտադիր է Ազգային ժողովը լուծարելու գործընթաց սկսել՝ նախ սահմանադրական փոփոխություններ կատարելով, որ ոչ թե վարչապետը հրաժարական տա, այլ ԱԺ-ն ինքնալուծարվի։ Ինչպե՞ս եք սա գնահատում թե՛ իրավական, թե՛ քաղաքական առումով։**



-Տեսեք, Սահմանադրությունը հստակ նշում է ԱԺ արտահերթ ընտրության մեխանիզմները, եւ իրավունքի ուժով կարող է Ազգային ժողովը ցրվել։ Եվ այն մեխանիզմները, որոնք այս պահին Սահմանադրության մեջ ֆիքսված են, այս պահին կարծես թե կիրառելի չեն։ Ես՝ ինքս էլ կարող եմ ասել, որ տարբերակներից մեկը կարող են լինել սահմանադրական փոփոխությունները, բայց այդ փոփոխությունը չպետք է ինքնանպատակ լինի։ Դա պետք է նաեւ ապագայի համար նախատեսվի եւ րոպեական լուծումներ չպետք է իր մեջ պարունակի։ Ինքս չեմ պատկերացնում՝ դա կլինի հե՞շտ գործընթաց, թե՞ ոչ, որովհետեւ, վերջին հաշվով, խորհրդարանում մեծամասնության խնդիր կա եւ որոշումը կայացնելու հարցում խնդիր կա։ Բայց որ պետք է գնալ արտահերթ ընտրությունների, ես կարծում եմ՝ էստեղ երկու տեսակետ լինել չի կարող, որովհետեւ այս պահին քաղաքագիտության տեսակետից էլ անհասկանալի իրավիճակ է, երբ կառավարությունը ներկայացնում է մի ուժ, որն Ազգային ժողովում չունի սատարող մեծամասնություն։



**-Կմասնակցե՞ք ընտրություններին եւ ի՞նչ թիմով։**



-Այդ հարցին ես կպատասխանեմ այն ժամանակ, երբ որ արդեն նշանակված կլինեն արտահերթ ընտրություններ։



**Վահե ՄԱԿԱՐՅԱՆ**