Ճգնաժամը հենց ընդդիմության մոտ է

Ապրիլի 12-ի հանրահավաքի ժամանակ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, առանց անուններ նշելու, կշտամբեց եւ ամոթանք տվեց նրան, ով, «իր մեկ ժամվա բացակայությունից օգտվելով, ուզում էր քաղաքական ղեկավար ձեւանալ»:



 



Հիշեցնենք, որ ապրիլի 9-ին, երբ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը զորավար Վլադիմիր Գասպարյանի հետ բարձրացել էր Ծիծեռնակաբերդ՝ մոմավառության, ՀՀ նախագահի նախկին թեկնածու Անդրիաս Ղուկասյանը տեր կանգնեց Րաֆֆու մոմավառությանը չմիացած ժողովրդին եւ առաջարկեց Բաղրամյան 26-ում նստացույց անել: Ընդունո՞ւմ է Րաֆֆի Հովհաննիսյանի ամոթանքը, մնալո՞ւ է նրա կողքին. այս եւ այլ հարցերի շուրջ զրուցեցինք Անդրիաս Ղուկասյանի հետ:



 



- Պարոն Ղուկասյան, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ոչ անվանական, բայց, ըստ էության, Ձեզ ամոթանք տվեց, համաձա՞յն եք այդ գնահատականին: Հեռանո՞ւմ եք պայքարից, այլեւս չե՞ք կանգնելու Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կողքին:



 



- Ապրիլի 9-ին Բաղրամյան պողոտայում իմ գործողությունները թելադրված էին տվյալ իրողությունից, տվյալ պահի անհրաժեշտությունից, որովհետեւ ոչ բոլոր քաղաքացիները լսեցին Րաֆֆի Հովհաննիսյանի կոչը՝ շարժվել դեպի Ծիծեռնակաբերդ այլ փողոցով, եւ շարունակեցին մնալ Բաղրամյան պողոտայում: Երթի կազմակերպիչները, փաստորեն, այդ պահին այնտեղ չէին, պատասխանատու Արմեն Մարտիրոսյանը ձերբակալված էր, եւ այդ իրադրության մեջ ես գործել եմ ըստ անհրաժեշտության, համարել եմ, որ իմ վրա պետք է վերցնել պատասխանատվությունը: Առաջարկել եմ քաղաքացիներին նստացույց հայտարարել, որովհետեւ նստացույցն այն ակնհայտ խաղաղ պայքարի ձեւն է, երբ քաղաքացիներն իրավունք ունեին իրականացնել, եւ ոստիկանությունը չէր կարող այդ պարագայում ուժ գործադրել խաղաղ ցուցարարների դեմ: Եվ միաժամանակ պահանջ ներկայացնել, որ այդ նստացույցն իրականացվի Բաղրամյան 26-ում:



 



- Ձեր հասցեին մեղադրանքներ են հնչել, որ ի սկզբանե Ձեր կողմնակիցները սադրանքների են գնացել, հրահրել թեժ գործողություններ եւ այլն:



 



- Եթե դա լիներ այդպես, Ձեր մատնանշածները հանցագործություն են, ինձ ձերբակալելու ժամանակ  կներկայացնեին բոլոր մեղադրանքները, մինչդեռ ձերբակալել էին ոստիկանի օրինական հրամանին չենթարկվելու համար: Իսկ քանի որ այն մարդիկ, ովքեր ինձ մեղադրում էին սադրիչ գործողությունների մեջ, կրկին ազատության մեջ են, ենթադրում եմ, որ իշխանության հովանու ներքո ինֆորմացիոն աղբյուրներն են նման լուրեր տարածում:



 



- Բայց հենց ինքը՝ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, ամոթանք տվեց եւ ակնարկեց, որ որոշներն օգտվել են իր բացակայությունից եւ շարժումն այլ ուղղությամբ փորձել տանել:



 



- Ակնհայտ է, որ դա ինձ չի կարող վերաբերել, որովհետեւ փորձել շարժումը գլխավորել…. (ծիծաղում է՝ Լ. Շ.): Ես ընդամենը փորձում էի կարգավորել մարդկանց գործողությունները՝ ապահովելով նրանց անվտանգությունը, միաժամանակ այդ մարդկանց պահանջը փորձելով լսելի դարձնել իշխանություններին: Այսինքն այն, ինչ որ պետք է անի քաղաքացին նման իրադրության մեջ: Իսկ շարժումը քաղաքական կատեգորիա է, եւ երբեք նույնը չեն դրա ղեկավարումը եւ ինչ-որ միջադեպի կամ միջոցառման ժամանակ կազմակերպչական աշխատանքները: Ցավում եմ նման գնահատականի համար, եւ, ինձ թվում է՝ արձագանքելու իմաստ չկա: Այսօր ավելի կարեւոր բաներ կան հանրության համար: Ես գտնում եմ, որ ապրիլի 9-ին ամենակարեւոր հանգամանքն այն է, որ հայտարարվեց  քաղաքացիական անհնազանդություն, եւ քաղաքացիները երդվեցին, որ չեն ենթարկվելու անօրինական իշխանություններին: Սա այն լուրջ իրադրությունն է Հայաստանում ստեղծված, որն անհրաժեշտ է զարգացնել եւ սպասարկել կառավարման եւ քաղաքական իմաստով: Իմ կարծիքով, առողջ ուժերը պետք է միավորվեն այս գործի շուրջ:



 



- Այսինքն՝ չե՞ք խզելու կապերը շարժման ղեկավարների հետ եւ ի՞նչ գործի մասին եք ակնարկում:



 



- Ոչ, ես Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հետ որեւէ կապ չեմ խզել, եւ ինձ համար իրադրության մեջ որեւէ փոփոխություն չկա: Մյուս կողմից՝ բոլորիս ակնհայտ է, որ հիմա Հայաստանի առջեւ կանգնած են նոր խնդիրներ, նոր իրավիճակ է, եւ քաղաքացիական անհնազանդությունը կառավարելու համար անհրաժեշտ է նոր ֆորմատ:



 



- Քննարկե՞լ եք նոր ֆորմատը եւ ինչպե՞ս եք տեսնում այդ ֆորմատը:



 



- Ըստ ինձ՝ քաղաքացիական անհնազանդությունը պետք է ձգտենք դարձնել համազգային շարժում, քաղաքացիական անհնազանդության նպատակը պետք է լինի մոբիլիզացնել հանրության ամբողջ ուժերը, որպեսզի ցույց տանք իշխող ուժերին, որ իրենք չեն կարող երկիրը կառավարել այս եղանակով, եւ պիտի նոր ընտրություններ անցկացնել:



 



- Մանրամասնեք՝ ինչպե՞ս, ամեն անգամ հանրահավաք է լինում, իշխանությունը վերցնելու հոխորտանքներ հնչում եւ վերջ, ինչպե՞ս պետք է քաղաքացիական անհնազանդությունը դրսեւորվի:



 



- Քաղաքացիները նախեւառաջ իրենց դիրքորոշումները պետք է հստակեցնեն իշխանությունն ապօրինի զավթած իշխանավորների դեմ: Այսօր անհրաժեշտ է անցկացնել համապետական ժողով, բոլոր քաղաքացիների կարծիքն աշխատել լսել, հաշվի առնել, որպեսզի գալ վերջնական որոշման: Եթե հանրությունը չի հանդուրժում իշխանությունը զավթողներին, ապա կատարվում է հստակ քայլերի իրականացում, բոլոր ուժերի ակտիվ մոբիլիզացում, որպեսզի բողոքեն իշխող համակարգի կարողություններից երկիրը կառավարելու գործում եւ միաժամանակ իշխանություններին վերջնագիր ներկայացնել նոր ընտրություններ անցկացնելու մասին:



 



Կարեւորն ան չէ, որ ինչ-որ մարդիկ որոշումներ կայացնեն եւ հանրությանը ներկայացնեն, թե այսպես է պետք անել, այլ կարեւր է, որ մարդիկ իրենք որոշեն՝ ինչն են համարում ճիշտ եւ քաղաքական գործիչներից, եւ քաղաքացիական ակտիվիստներից պահանջեն այդ գործողություններն իրականացնել:



 



- Կարող ենք արձանագրել, որ ապրիլի 9-ին հանրությունը, կարծես մոռանալով Մարտի 1-ը, կրկին կտրուկ գործողությունների էր ձգտում, ինչին դեմ է Րաֆֆի Հովհաննիսյանը: Եթե ինչ-որ պահից դժգոհ զանգվածը ճամբարների բաժանվի, քննարկե՞լ եք, թե ինչպես է լինելու, հնարավո՞ր է, որ Դուք եւ ոմանք առաջնորդեն մարդկանց կտրուկ գործողությունները:



 



- Ես կարծում եմ՝ այլ ֆորմատ չկա, յուրաքանչյուր քաղաքական գործիչ պետք է սպասարկի հանրության շահերը:



 



- Դուք շարժման կառավարմանը լավատեղյակ անձ եք, ի՞նչ եք կարծում՝ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը կգնա՞ այդ քայլին:



 



- Րաֆֆի Հովհաննիսյանը հիմա ունի նախապատվություն՝ նախաձեռնել այդ շարժման կառավարման մարմնի ձեւավորումը, կազմակերպումը: Եթե իրեն հաջողվի այդտեղ ներգրավել երկրի լավագույն ուժերը, ապա նա իր առաջատար տեղը կպահպանի, եթե ոչ՝ իհարկե, կստեղծվի նոր իրավիճակ, երբ ուրիշ լուծումներ պետք է ընդունել: Հիմա այս մասին վաղաժամ է խոսել: Իհարկե, այսօր տեսանելի է մարդկանց հիասթափությունը, ավելի շատ բան էին սպասում ապրիլի 9-ից: …Ինձ չի թվում, որ ապրիլի 9-ին քաղաքացիները բախում էին սպասում ոստիկանների հետ, պարզապես ուզում էին տեսնել ծրագիր, ճանապարհային քարտեզ:



 



- Կարծեմ Դուք էլ էիք այդ ճանապարհային քարտեզի կազմման աշխատանքներին մասնակցում, ուրեմն ինչո՞ւ ապրիլի 9-ին չներկայացվեց այդ ծրագիրը:



 



-  Ես ներկայացրել եմ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին իմ առաջարկները, իհարկե, այս փուլում, մինչեւ ապրիլի 9-ն ընկած ժամանակահատվածում Րաֆֆի Հովհաննիսյանն ինքն էր ընդունում բոլոր որոշումները, մյուս մասնակիցների դերակատարությունը միայն աջակցությունն էր այս պրոցեսն առաջ տանելու գործին, նա բոլոր որոշումներն ընդունում էր ինքնուրույն, եւ շատ անգամ հարթակի կողքին կանգնած մարդիկ տեղյակ չէին, թե որն է լինելու Րաֆֆի Հովհաննիսյանի հաջորդ քայլը: Բոլորն ընդունում էին այդ կանոնը, որ՝ այո, իրադրությունը թելադրում էր, որ այդպես լիներ, մտածելով, որ Հովհաննիսյանը լեգիտիմության մեծագույն հիմք ունի, կես միլիոնից ավելի մարդկանց ձայն ունի եւ, բնականաբար, ցանկացած պրոցեսում իր դերակատարումն օբյեկտիվորեն առաջին պլանում է: Բայց հիմա ես գտնում եմ, որ այս շարժման էֆեկտիվությունը կախված կլինի նրանից, թե կհաջողվի՞ ստեղծել կոլեգիալ ճակատ, որը հնարավորություն կտա բոլոր շերտերը ներգրավել պայքարի մեջ: Որովհետեւ մի բան է, երբ որ պայքարը գնում է Րաֆֆի Հովհաննիսյանին «կողմ» ֆորմատով, դա ունի որոշակի ընդլայնվելու սահման եւ հնարավորություն, մեկ այլ բան՝ Սերժ Սարգսյանին «դեմ»  լայն ֆորմատը: Այսօր քաղաքական խնդիրը Սերժ Սարգսյանի հրաժարականն է, ՀՀԿ-ի հրաժարումը, եւ քաղաքացիական անհնազանդության նպատակը հենց նրանում է, որ երկրում ստեղծվի մի վիճակ, որ բոլորին հասկանալի դառնա, որ այդ կեղծ ընտրություններով իշխանության եկած ընտանիքներն ի վիճակի չեն կառավարելու:



 



- Կասկածներ չկա՞ն, որ այդ դեպքում էլ, անկասկած, բախումներ կլինեն, եւ մարտի 1-ի իրավիճակի պես ոչինչ չի փոխվի:



 



- Ապրիլի 9-ին մարդիկ սպասում էին ճանապարհային քարտեզ, կամքի դրսեւորում, ուզում էին տեսնել, որ ձեւավորվել է կամ ձեւավորվում է այն քաղաքական ուժը, որի շուրջ պրոցեսային շարժումը կարող է միավորվել: Մարդիկ եկել էին իրենց պատրաստակամությունը ցույց տալու, որպեսզի իշխող ուժը տեսներ հավաքված ուժը, նրանք եկել էին ցույց տալու, որ չեն տեսնում Սերժ Սարգսյանին նախագահ եւ պատրաստ են դրա դեմ պայքարել:



 



- Ի՞նչ պետք է արվեր, որ չարվեց այդ օրը, կարծես թե մեկ քայլ առաջը լուրջ բախումների կհանգեցներ:



 



- Ես գտնում եմ, որ մարդիկ ամենն արեցին, ցույց տվեցին  հետեւողական բողոքելու պատրաստակամություն երկրում անօրինական իշխանության դեմ: Քաղաքական գործիչներս այդ օրը չկարողացանք ներկայացնել ռեալ հստակ ծրագիր, առայսօր դա չենք արել, որ հանրությունը հասկանա, թե ինչպես է լինելու պայքարը. սա կարեւորագույն խնդիրն է եղել եւ մնում է, քանի դեռ պատասխանները չեն տրվել: Բնականաբար, հանրությունը դժգոհ է լինելու ոչ միայն իշխող ուժերից, այլեւ ընդդիմությունից: Մենք այսօր պիտի արձանագրենք, որ՝ այո, կա ճգնաժամ հենց ընդդիմության մոտ, եւ ճգնաժամի հաղթահարելու միջոցը դա ճանապարհային քարտեզն է, թե ինչպես կարելի է ռեժիմը հաղթահարել: Դա փորձում է անել «Սարդարապատ» շարժումը, որոշ քաղաքացիական նախաձեռնություններ: Ես գտնում եմ, որ ժամանակը թելադրում է, որ այդ ծրագիրը մինչեւ այս ամսվա վերջ ներկայացվի հանրությանը: