«Հրապարակ»․ Եթե քաղաքացիներն անվտանգության երաշխիքներ չտեսնեին, մեզ այդքան ձայն չէին տա

Հարցազրույց ԱԺ ՔՊ խմբակցության պատգամավոր Դավիթ Առուշանյանի հետ։

- Տավուշցիների հետ հանդիպման ժամանակ Փաշինյանն ասել էր՝ եթե 4 բնակավայրերը չտանք, պատերազմ կլինի, Ադրբեջանը Տավուշի վրա կհարձակվի, Թուրքիան` Արմավիրի մարզի։ Թուրքիայի հետ սահմանը պահում է ռուսական 102-րդ ռազմաբազան: Փաստորեն կարծում եք, որ թուրքերը կարող են ռուսների քթի տակ ներխուժել, այս պարագայում արդյո՞ք քննարկվում է ռազմաբազան Հայաստանից հանելու հարցը։

- Նման հարց չի քննարկվում։ Մենք մեր առաջ դրած պարտավորությունները հստակ կատարում ենք։ Փակ նիստ է եղել, ես չգիտեմ, թե գյուղացիների ասածները որքանով են համապատասխանում իրականությանը։ Վարչապետը լրիվ ուրիշ բանի մասին էր խոսում, հրապարակված տեսանյութի կոնտեքստը լրիվ ուրիշ էր։ Այս ամեն ինչի իմաստն ու խնդիրը գիտե՞ք որտեղ է, որ մենք մեր քաղաքացիներից բան չենք թաքցնում, պարզ ու բաց ենք խոսում, առանց կաշկանդվելու։ 

- Իսկ քաղաքացին ինչո՞ւ է մտահոգվում` լսելով ձեր թիմի «պարզ ու բաց խոսքը», ինչո՞ւ անվտանգության երաշխիքներ չի տեսնում ՔՊ-ի քաղաքականության մեջ։

- Եթե քաղաքացիները մեր քաղաքականության մեջ անվտանգության երաշխիքներ չտեսնեին, 44-օրյա պատերազմից հետո մեզ այդքան ձայն չէին տա, եւ հիմա էլ այդ նույն քաղաքացիները, եթե կասկածներ ունենային մեր տված երաշխիքների, աշխատաոճի մեջ, դժգոհություն կարտահայտեին։ 

- Ըստ Ձեզ՝ Հայաստանի Հանրապետությունն անվտա՞նգ է հիմա։

- Պատերազմից հետո այս իրավիճակում ո՞նց կարող է Հայաստանն անվտանգ լինել, երբ նաեւ Ադրբեջանը շատ տարածքներ է օկուպացրել, խաղաղության պայմանագիրն էլ չկա։ Քանի այդ պայմանագիրը չկա, վտանգավորությունը միշտ կա։ Մեր աշխատանքի նպատակն էլ այն է, որ ունենանք այդ պայմանագիրը, որ մեր անվտանգությունը երաշխավորված լինի։ 

- Փաշինյանն ասում է, որ անգամ խաղաղության պայմանագիրը երաշխիք չէ, որ պատերազմ չի լինի։

- Վարչապետը երեկ մեկնաբանեց իր այդ ասածը, համեմատություն անցկացրեց Գերմանիայի եւ ԽՍՀՄ-ի միջեւ կնքված խաղաղության պայմանագրի հետ։

- Այդ դեպքում ինչպե՞ս եք ասում, որ մինչեւ խաղաղության պայմանագիր չունենաք, անվտանգության երաշխիք չի լինի։

- Մենք ասում ենք՝ տանում ենք աշխատանքներն այն ուղղությամբ, որ ունենանք խաղաղության պայմանագիր, որն էլ ավելի է հեռվացնում էն վտանգը, որը կարող է լինել։

- Իսկ ինչո՞ւ չենք օկուպացված տարածքներից սկսում սահմանազատման գործընթացը, օրինակ՝ Ջերմուկից։

- Իսկ եթե սկսեինք Ջերմուկից, լինելու էին մարդիկ, որոնք կասեին՝ ինչո՞ւ չսկսել Տավուշից։ Ինչ-որ մի կետից պետք է սկսենք, չէ՞։

- Տրամաբանությունն այն է, որ եթե սկսեք Ջերմուկից, ադրբեջանական զորքը հետ կքաշվի ՀՀ սուվերեն տարածքներից։ Բայց Ադրբեջանը պահանջում է անհապաղ դատարկել եւ իրեն հանձնել Տավուշի մարզի եւ Ղազախի շրջանի սահմանին գտնվող 4 ոչ էքսկլավային գյուղերը՝ Բաղանիս Այրում, Աշաղը Ասկիպարա, Խեյրիմլի եւ Ղըզըլհաջիլի։ 

- Մենք ասում ենք, որ սահմանազատումը ոչ թե այդ գյուղերը հետ տալու գործընթաց է, այլ հենց սահմանազատում է։ 

- Ձեր թիմն ասում է՝ այդ հողերն ադրբեջանական են, «Հայաստանում նման անուններով գյուղեր չկան», իսկ Ոսկեպարում գտնվող 7-րդ դարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ինչի՞ մասին է փաստում։

- Ես չեմ կարող ասել, բայց մեր գործընկերներն ասում են, որ այդ եկեղեցին չի ընկնում այն տարածքների մեջ, որոնց մասին խոսում են։

- Ոսկեպարի 7-րդ դարի եկեղեցին փաստում է այն մասին, որ այդ հողերը հայկական են, հայկական են եղել՝ սկսած 7-րդ դարից։

- Եկեղեցին ընկնում է մեր տարածքների մեջ, այդ գյուղերի մեջ չէ։

- 7-րդ դարում կառուցված եկեղեցին հայ-ադրբեջանական սահմանագծի մոտ է, եթե հանձնվում են այդ գյուղերը, եկեղեցին հայտնվում է ադրբեջանական կողմի թիրախում։ 

- Այսինքն՝ հստակ արդեն գիտե՞ք, թե սահմանազատման գործընթացից հետո հայ-ադրբեջանական շփման գիծը հստակ որտեղով է անցնելու։ Գործընթացի մասնակիցները դեռ չգիտեն, թե որտեղից է անցնելու գիծը։

 - Գիծը չգիտեք, բայց գյուղերը, որոնք, ըստ ադրբեջանական կողմի, պետք է անհապաղ ազատենք, Փաշինյանն ասում է՝ այդպիսի անվանումներով գյուղեր Հայաստանում չկան։ 

- Այո, ՀՀ սուվերեն տարածքում նման անուններով գյուղեր չկան, երբեւիցե չեն եղել։ Ասկիպարա եւ Ոսկեպար գյուղերն ուրիշ գյուղեր են, նույնը՝ նաեւ Բաղանիսն ու Բաղանիս Այրումը։ Մամուլն այս գյուղերը համեմատում է, ասում են՝ նույնն գյուղերն են։

- Ոսկեպարի եկեղեցին հայերը կառուցել են 7-րդ դարում, այսինքն՝ հայերն այս տարածքում ապրել են դեռեւս 7-րդ դարում, Ադրբեջան պետության անունը երբվանի՞ց է պատմության մեջ հիշատակվում։ 

- Չեմ պատասխանի Ձեր հարցին։

- Ես կպատասխանեմ Ձեր փոխարեն. «Ադրբեջան» տեղանունը 1 դար առաջ է ի հայտ եկել պատմության մեջ, ինչպե՞ս կարող է Տավուշի մարզում, 7-րդ դարում կառուցված հայկական եկեղեցու կողքին տարածք, հող ունենալ։ Որտե՞ղ էր Ադրբեջանը, երբ այդ եկեղեցին կառուցվում էր։

- Ես Ձեր հարցի իմաստը հստակ չեմ հասկանում։ Մենք քրիստոնեությունն ընդունել ենք 301 թվին ու դրանից հետո ամբողջ աշխարհում եկեղեցիներ ենք սարքել։ Թուրքիայում էլ ունենք շատ եկեղեցիներ։ Սինգապուրում էլ եկեղեցի ունենք:

- Թուրքիա ասելով Արեւմտյան Հայաստա՞նը նկատի ունեք։ Էջմիածնում էլ ունենք եկեղեցի։ Ստացվում է, որ եթե մի օր Ադրբեջանը կասկածի տակ դնի Էջմիածնի հայկական լինելը, Դուք սկսելու եք բանակցե՞լ։

- Ադրբեջանը չի կարող ՀՀ-ի սուվերեն տարածքից որեւէ հատված կասկածի տակ դնել։

- Բայց 2 տարի է՝ մտել են Սյունիքի, Գեղարքունիքի, Վայոց Ձորի մարզ, դա կասկածի տակ դնել չէ՞։

- Լավ, արդեն երկարեց մեր զրույցը։