Հարսանիք՝ առանց հարսի

Փոքր քաղաք էր մեր քաղաքը։  Բոլորը գիտեին, թե ով է մեռնում, ով ծնվում։ Մահացողի ետևից միշտ լավ բաներ էին ասում։ Մորս հարցնում էի՝ բոլոր մահացողները լա՞վն են, ժպտում էր։ Կես դար առաջ էր։ Ի՜նչ բարի էին մարդիկ, ի՜նչ լավը։ Երիտասարդի մահվան դեպքում, որը հազվադեպ էր լինում, ողջ քաղաքը սգում էր։ Հարևաններն օրեր շարունակ  հեռուստացույց չէին միացնում, լվացք չէին փռում ու համարյա ոտնաթաթերի վրա էին քայլում։

Մի մահվան արարողություն  տպավորվել է իմ մեջ։ Քսան տարեկան աղջիկ էր ավտովթարի ենթարկվել ու մահացել։ Հարսի շորեր էին հագցրել, թագ դրել գլխին, հարսանեկան զամբյուղներ պատրաստել ու ասես «սև հարսանիք լիներ»։ Մանրամասնությունները չեմ հիշում, բայց շոկոլադներ էին բաժանում երեխաներին, այդ պահը լավ հիշում եմ, լաց լինելով քաղցրավենիք էին հյուրասիրում։ Հետո եկավ փեսացուն, ու ողբը սաստկացավ։ Մորս շորից կախվել ու հարցնում էի՝ բա հարսը ինչու՞ չի արթնանում։ Նայում էր ինձ ու հառաչում՝ երանի ես էլ քեզ չափ լինեի։ 

Այսօր Շուշիի ազատագրման օրն է, ու ես հիշեցի թագ դրած, հարսանեկան շորերով շքեղ հարսնացուին, որը հարսանիքը չէր զգում։ Հարսանիք էր, տոն էր, բայց հարսը չկար։ Շուշիի տոնն էր՝ առանց Շուշիի։ Հարսանիք՝ առանց հարսի։

Այդ ի՞նչ արիր Նիկոլ։ Հարսին սպանելուց հետո դեռ կարողանում ես ոտքի վրա կանգնել ու շոկոլա՞դ բաժանել․․․ 

Մի ողջ երկիր հարս ու փեսա խեղեցիր․․․