Կոնդը հին քաղաք են համարել մի երկու ռուս տեսաբան, մեր հիմար, կիսագրագետ ճարտարապետներն էլ ակտիվացան

Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը հայտարարել է՝ Կոնդ թաղամասի ամբողջական օտարման և վերակառուցման քաղաքաշինական ծրագիր իրականացնելու մասին։ Այս հայտարարությունը բուռն դժգոհությունների, քննարկումների առիթ դարձավ: Շատերի, և հենց կոնդեցիների կարծիքով, այս իշխանությունները ցանկանում են ազատվել այն ամենից, ինչը խորհրդանշում է մեր պատմությունը։

Կա՞ արդյոք արդեն մշակված քաղաքաշինական ծրագիր, և արժե՞ ինչ-որ նորարարական ծրագրի պատճառով քանդել մի քանի դարի պատմություն ունեցող թաղամասը։

Այս թեմայի շուրջ զրուցել ենք ճարտարապետ Լևոն Վարդանյանի հետ, ով նաև Հին Երևան ձախողված նախագծի հեղինակն է։
 
-Պարոն Վարդանյան, Դուք տեղյա՞կ եք, թե ի՞նչ քաղաքաշինական ծրագիր է իրականացվելու Կոնդ թաղամասում։
 
-Այս պահին տեղյակ չեմ, քանի որ դեռ մրցույթ չի հայտարարվել, և մինչև մրցույթ չլինի, ես չեմ կարող ասել, թե ինչ են ցանկանում անել։ Քաղաքապետի ասածը ճիշտ չեն հասկացել․ օտարել, նշանակում է, որ Կոնդի այդ ողջ հատվածում պետք է ծրագիր իրականացվի։ Թե այդ ծրագրից ի՞նչ կլինի, քանի՞ բնակելի կլինի, դա պարզ կլինի մրցույթի ժամանակ՝ երբ կհայտարարեն։
 
-Շատերը, և հենց կոնդեցիները չեն ընդունում քաղաքապետի այս որոշումը՝ պատճառաբանելով, որ չի կարելի վերացնել մայրաքաղաքի մի քանի դար պատմություն ունեցող թաղամասը, որը տարեկան հարյուրավոր զբոսաշրջիկների է բերում Երևան՝ Կոնդ թաղամաս։ Դուք ի՞նչ կարծիք ունեք այս մասին։

-Կներեք, բայց ես նման կարծիք չունեմ և հակառակ կարծիքի եմ. որովհետև՝ հին Երևան ասելով, արհեստական նշելով ներկայիս Կոնդը սխալ է։ Ներկայիս Կոնդ թաղամասը հին Երևանի հետ կապ չունի։ Կոնդում միշտ եղել է ապօրինի կառուցապատում՝ հիմնականում խորհրդային շրջանում։ Այդտեղ ժամանակին շատ քիչ կառույցներ են եղել, հետո է, որ քաոտիկ ձևով սկսվել է կառուցապատումը։ Ինչ վերաբերվում է հին Կոնդին, ապա այն եղել է ավելի ներքև, և երբ նայենք ցարական Ռուսաստանի ժամանակների քաղաքի պլանին, կտեսնեք՝ հին Կոնդը եղել է ներքև՝ ներկայիս Սպանդարյան, Սվերդլով, Բյուզանդ, Արամի փողոցի կողմերը: Կոնդը հին քաղաք են համարել մի երկու ռուս տեսաբաններ, որ եկան իրենց հիմարությունները գրեցին, և մեր հիմար, կիսագրագետ ճարտարապետներն էլ ակտիվացան այդ հողի վրա, որ տուրիստների հոսքը ուղարկենք Կոնդ` ցույց տալով, որ Հայաստանը ոչ թե արևմտյան, այլ արևելյան գաղափարների կողմից է կառուցապատման տեսանկյունից, ոնց որ Բաղդադում է և այլ վայրերում։ Եթե այս մոտեցումը ճիշտ են համարում` Կոնդը հին քաղաքի մաս հայտարարողները, ուրեմն ճիշտը իրենք են։
 
-Դուք Կոնդի նոր նախագիծն ինչպե՞ս եք պատկերացնում, երբ ամբողջովին օտարեն թաղամասը։
 
-Նախագիծը իրականացնողները պետք է վերցնեն Կոնդի հատվածը՝ տեղում դեֆակտո ինչ գոյություն ունի, հասկանան ինչ կառույցներ պետք է մնան, որ արժեք ունեն, նրանից հետո ինչ պետք է կառուցապատվի դա հասկանան, որից հետո համապատասխանաբար կստանանք արդյունքը։ Այս պահին օդում ասելով չի։ Եթե կան արժեքավոր կառույցներ, ապա այն պետք է մնա։

-Ձեզ հայտնի՞ է Կոնդում ինչ արժեքավոր կառույցներ կան։
 
-Մի քանի արժեքավոր կառույցներ կան՝ հուշարձաններ՝ ավել բան ինձ համար չկա, որովհետև, Կոնդի հիմնական՝ արժեքավոր բնակելի տները, որոնք հուշարձանների մեջ էին մտնում, օրինակ «սիրուն Գևորի» տունը, դրանք վաղուց քանդվել են, և այն ինչ մենք այսօր տեսնում ենք, խորհրդային շրջանում կառուցված ապօրինի կառուցապատումն է՝ ով ոնց, ինչ ուզել կառուցել է, և ներկայացնում են արևելքի կառուցապատման ձև, և տուրիստներին ներկայացնում են, որ հայերը այսպես են ապրել, և հին Երևանը սա է, բայց նման բան գոյություն չունի։