Այսօր ծնվել է արձակագիր Ռուբեն Ֆիլյանը

Հեքիաթ կույր լուսատիտիկների մասին

     Ամեն գիշեր այս գավառական քաղաքի հեռավոր, խուլ փողոցի միակ, հնաոճ էլեկտրասյան լույսը վառվում է: Այն լուսավորում է ընդամենը մի քանի երկհարկանի տուն, որտեղ մարդիկ պատշաճորեն, կանոնավոր միշտ հանգցնում են իրենց ննջասենյակի լույսը ժամը տասնմեկին մոտ և, օրինաչափորեն, այդ ժամից հետո նրանց հետ ոչ մի դժբախտ դեպք չի պատահում, ոչ մի անակնկալ, կեսգիշերային հյուր չի այցելում՝ մի խոսքով, ննջասենյակի լույսը այլևս չի վառվում մինչև մյուս երեկո: Իսկ այս միայնակ լույսը մինչև առավոտ ինքն էլ չիմանալով ինչու՝ վառվում է: Եվ խոր գիշերվա մեջ իմ պատուհանից հազիվ նշմարվող այդ փոքրիկ լույսը ուզում եմ գրկել-բերել մոտս, տաքացնել, խնամել, շոյել, քնքշորեն, պինդ փարվել, հետո տեղավորել իմ դիմաց՝ վառարանի կողքին ու նայել, երկար նայել: Եվ զգում եմ, որ իմ պատուհանից ծառերի արանքներից մի կերպ նշմարվող այդ լույսը, որը թեթև քամին ծառերը մի փոքր շարժելով կարող է անտեսանելի դարձնել, ձգտում է դեպի ինձ: Թվում է, որ այս լույսը պատահական, թյուրիմացաբար է հայտնվել գիշերվա մեջ: Եվ քանի որ այստեղ գիշերն իմն է, ես խղճում եմ նրան՝ երկու էլեկտրական լարերի ձգտման, երկարատև ճանապարհի, սիրո պտուղին: Եվ երբ արդեն շատ խորն է, այստեղ իմ գիշերը, արդեն կիսատ գիշեր է, պարտված գիշեր է՝ այդ ժամանակ աչքերս փակելով է արտահայտվում իմ աճող արհամարհանքը էլեկտրականության գյուտի հանդեպ: Ես ես, իսկապես փակում եմ աչքերս ու տեսնում եմ բոլոր այն կանանց, որ նման են թիթեռնիկների, այսօր կան՝ վաղը չկան: Եվ պարզվում է, որ նրանք բոլորն էլ իմը չեն և շփման մեջ մտնելու համար ես անընդմեջ թմրել եմ, հարբել, միաժամանակ լսել երաժշտություն, պարել նրանց հետ, փորձել ինքս ինձ նման պարել, ինքս ինձ ընդօրինակել, նմանակել, այդ ընթացքում նայել մի նկարի, աչքի պոչով, աննկատ հետևել մեզ հայելու մեջ՝ իբր ուրիշների, ու այդպես մտնել նրանց հետ կապի մեջ, ստեղծել որոշակի սիրային հարաբերություններ ու դրվագներ: Հետո համբուրել՝ արդեն որպես ուրիշ շշնջացնել սիրային խոսքեր ոչ կեղծ՝ արդեն որպես ուրիշ, սիրել քնքշորեն ու հետո հեռացնել՝ որպես ինքս: Կարծես ինչ-որ բան վրայիցս նետած, պարտադիր բեռ գցած: Ու ես փակ աչքերով տեսնում եմ, ես պատկերացնում եմ, ես երազում եմ, ես պարզորոշ տեսնում եմ ինձ՝ օդապարիկով վեր սլանալիս:

     Թեթև քամի է, մաքուր, կամ մռայլ երկինք ու ես սլանում եմ դեպի կատարյալը, առանց քաշվելու բոլոր այդ բառերից, ես սլանում եմ դեպի բացարձակ երջանկություն, դեպի դրախտ կոչվածը: Ու ես մենակ եմ իմ բազում ավազի տոպրակներով ու ես նետում եմ իմ բեռը և սլացքն արագանում է: Եվ ես անխոհեմաբար, կամ պատահմամբ, ակամա, արագացնում եմ նետելու պրոցեսը ու այդ թեթև քամին ինձ քշում է մի փոքր հեռու՝ ուրիշի դրախտի ճամփան: Բայց հետո սթափվում եմ, հավաքում ինձ և կարգավորում, նորմալացնում այդ նետման ընթացքը: Եվ ահա ես նորից ճիշտ իմ գծում եմ ու հանդարտորեն, առանց ավելորդ շտապողականության շարունակում եմ իմ թռիչքը: Եվ երբ գալիս է 58-րդ պարկի, կամ 126-րդի հերթը, չգիտես ինչու, դանդաղում եմ ու նորից չեմ նետում այն: Մի պահ մտածում եմ, տարակուսում, բայց նորից չեմ նետում, քանի որ այն ինձ մյուսներից մի փոքր ավելի գեղեցիկ ու տարօրինակ է թվում: Եվ ես սկսում եմ ինքս ինձ համոզել, որ լուրջ մարդ եմ, լուրջ նպատակներ ունեմ՝ էլ ի՞նչ գեղեցկության կամ տարօրինակության մասին կարող է խոսք լինել: Եվ ես արդեն ուշացել եմ, ժամանակն անցնում է, եղանակն էլ շատ վատ է այս շերտում՝ ուղղակի պետք է շտապել, նետել ու ազատվել դրանից՝ բարձրանալ, շարունակել սլացքը: Սակայն, համենայնդեպս, նետում եմ հաջորդ պարկը /ի՞նչ մեղք ուներ հաջորդը/ և ոչ իրեն ու մոտենում, սկսում եմ նայել վրան: Փայլուն, պայծառ պարկ է: Մի պահ մոռանում եմ, որ քամի է այս շերտում ու օդապարիկի աջ կողմի թելը պիտի ձգած պահել՝ կարգավորելու համար նպատաուղղված սլացքը: Բայց միաժամանակ վախենում եմ շտապ բաց անել պարկը ու նայել՝ գուցե այնտեղ բե՞ռ չէ: Ոչ, չի կարող պատահել՝ մտածում եմ ես ու գնում ձգելու աջ կողմի թելը: Այնտեղից եմ սկսում նայել: Նետում եմ հաջորդ պարկը ու դարձյալ ոչ իրեն: Եվ երբ քամին մի փոքր խաղաղվում է և զգում եմ, որ անկասելիորեն սլանում եմ, այդժամ մոտենում եմ իրեն ու վստահորեն բաց անում. ծովափնյա ավազը խշշում է չոր ալիքներից ու ավազի միջից, ծառերի միջից ինձ է հասնում լույսը, փոքրիկ լույսը, իմ հարազատ, անհավատարիմ, ամեն տեղ քիթը խոթող քնքույշ, սիրելի իմ լույսը: Ու ես բարկությունից ուտում եմ ինձ, կրծում շրթունքներս, բարբաջում ինչ-որ բառեր՝ ախր այստեղ ինչ գործ ունես, հենց այստե՞ղ պիտի հանդիպեինք, այս մթանը, այս գավառական խուլ օդային շերտում: Եվ նորից վառվում ես այս հնաոճ, բոլորի հետ միատեսակ, այդ էլեկտրասյան վրա: Գիտես և հասկանում ես ինձ, որ դու իմն ես հենց թեկուզ միայն նրա համար, որ ես ինձ ամենաշատ սիրում եմ քո միջոցով: Եվ թելադրում ես ինձ, որ հանդես գամ ինքս իմ ամենաառողջ դրսևորումներով՝ իբր միայն իմ մասին ես մտածում: Դու հակառակ, հակադիր չունես: Դու լույս ես ու երբեք քո հակադիր մութը չի: Շուտով քեզնից կծնվեն փոքրիկ լուսատիտիկներ ու ես ստիպված կլինեմ կատվի ձագերի նման դեռ կույր այդ լուսատիտիկներին վերցնել ինձ հետ, ցույց տալ, սովորեցնել, որ կարելի է անել սա և չի կարելի անել նույն այս «սա»-ն:

     Եվ լուսատիտիկների հեռավոր փաստը ինձ հնարավորություն է տալիս աչքի պոչով նայել մյուս տոպրակներին, որոնք արդեն կուտակվել են, բայց արդեն քիչ են, շատ քիչ են: Եվ մի կերպ կարողնում եմ նետել դրանք ու նորից զգալ սլացքը թռչունների, դանդաղորեն ուժեղացող երգը, գույնն իմ դրախտի, որն արդեն մոտ է՝ մոտերքում է:

     Լույս, դու ժպտում ես ծառերի արանքից ու թեթև քամին քեզ նորից ու նորից ավելի տարօրինակ ու ցանկալի է դարձնում և ծառանում է, աճում միտքը այն մասին՝ քանի որ դու չունես քո հակադիրը՝ ուրեմն դու իմ միակն ես: Եվ դու, լույս, ձգտում ես դեպի ինձ՝ ծառերի արանքից բացելով քո խորհրդավոր, գիշերային գիրկը և արդեն ծորում է քո ճերմակ կաթը մութ գիշերվա մեջ ու ես հարբում եմ, լույս, այդ համից՝ քաղցր ու դյութիչ:

     Եվ ես պինդ գրկում եմ այդ հասարակ, սովորական, կոկետ, խեղճ ու կրակ իմ լույսը՝ փաթաթվում, փարվում նրան ու պահում այդպես մինչև լուսաբաց: Եվ լուսաբացին ես բացում եմ աչքերս՝ նման իր վրա արագությամբ սլացող մեքենայի դիմաց կանգնած երեխային, որը վախից փակում է աչքերը՝ որ իբր այդ բանը չկատարվի...