Մենք նորից քայլեր ենք ձեռնարկելու, որ այդ պրովոկացիոն զեկույցը գնահատականի արժանանա ԵԽԽՎ-ում

Հարցազրույց ԱԺ նախագահ Գալուստ Սահակյանի հետ

- Պարոն Սահակյան, ԵԽԽՎ-ում հակահայկական բանաձեւերի ճակատագիրն արդեն հայտնի է, իշխանությունը վերջին շրջանում մոբիլիզացրել էր ուժերը, բանակցություններ էին ընթանում տարբեր երկրների պատվիրակների հետ՝ անցանկալի ընթացքից խուսափելու նպատակով, բայց արդյունքում 2 բանաձեւերից մեկն ընդունվեց, մյուսը՝ ոչ: Ինչո՞ւ այդպես ստացվեց:

- Կարծում եմ՝ եթե երկու բանաձեւերն էլ ընդունվեին, էլի «ինչու»-ների հարց պիտի լիներ, որովհետեւ մենք անընդհատ փորձում ենք պեղել, ինչ-որ բան գտնել: Ասեմ հետեւյալը, որ բավականին լուրջ աշխատանք է կատարվել, մասնավորապես միջազգային կառույցները, մասնավորապես ԵԱՀԿ համանախագահները, եթե ուշադրություն դարձնեիք՝ մեր ուշադրությունը բեւեռված էր հատկապես Ուոլթերի զեկույցին։ Դա երեւում է նաեւ համանախագահների հայտարարությունից, որովհետեւ ոչ միայն դա որպես այդպիսին զեկույց էր, այլ ընդունումը միանգամից լարվածություն կմտցներ խաղաղ բանակցությունների առումով: Մյուս զեկույցի հեղինակը, որը Սարսանգի վերաբերյալ զեկույց էր ներկայացրել, փաստորեն, չի տեսել այդ ջրամբարը եւ ոչ էլ Ղարաբաղում է եղել:

- Մարկովիչն ասաց, որ բազմիցս դիմել է ՀՀ եւ Արցախի իշխանություններին, բայց նրան չեն ընդունել:

- Նման բան չի եղել, ինձ է դիմել նաեւ ԵԽԽՎ նախագահը, բնականաբար, պատասխանը հետեւյալն է եղել, որ մենք կընդունենք եւ բոլոր հնարավորությունները կստեղծենք, որպեսզի զեկուցողը տեղում աշխատի։ Նույնիսկ եթե թույլ տված էլ չլինեն, եթե մի բանը չես վերլուծել, չգիտես ինչի մասին է, առավել եւս պիտի հաշվի առնել, որ տարիներ շարունակ ղարաբաղյան կողմը բանակցել ու համաձայնություն է տվել, որպեսզի Սարսանգից օգտվեն եւ ադրբեջանական, եւ ղարաբաղյան կողմը: Կյանքը դրանով չի ավարտվում, մենք նորից քայլեր ենք ձեռնարկելու, որպեսզի այդ պրովոկացիոն, արդեն քաղաքական դարձած, բայց իրականում սոցիալական խնդիր լուծող զեկույցը որոշակիորեն գնահատականի արժանանա հենց ԵԽԽՎ-ում: Իրականում, բավականին լուրջ աշխատանք կատարվեց, մասնակցեց ամբողջ հայ համայնքը՝ եւ պետական, եւ ոչ պետական, եւ պատգամավորները, եւ մեր գործընկեր տարբեր պատգամավորները:

- Մինչդեռ, որոշ գնահատականների համաձայն, իրականում «հաղթանակը» ոչ թե հայկական կողմի աշխատանքի արդյունքն է, այլ ԵԱՀԿ-ի, որն ստանձնել է հակամարտության խաղաղ կարգավորումը, եւ ԵԽԽՎ-ի քվեարկությունը նախեւառաջ այս կառույցի դեմ էր լինելու:

- Միշտ պարտությունները որբ են մնում, հաղթանակներն այնքա՜ն տերեր են ունենում: Իհարկե, մեծ ազդեցություն ունեցավ ԵԱՀԿ-ի հայտարարությունը, նաեւ ԱՄՆ սենատորների միջամտությունը, Եվրախորհրդարանի հայտարարությունը, բայց անմիջական աշխատանք կատարվել է՝ մոտավորապես թվով 30 պատգամավոր ԱԺ-ից, ամբողջ մեր դեսպանությունները, տարբեր նախարարներ, այնպես որ, համատեղել ենք մեր ուժերը, ու այս պահին, երբ արդյունք ես ձեւակերպում, բնականաբար, տերերը շատանում են:

- Ի՞նչը խանգարեց, որ հայկական դիվանագիտության աշխատանքի արդյունքը զգացնել տար նաեւ Միլիցա Մարկովիչի բանաձեւի դեպքում:

- Ակնհայտորեն երեւաց, թե ինչքան պատգամավորներ չմասնակցեցին քվեարկությանը, դա նշանակում է, որ բավականին մեծ աշխատանք է կատարվել: Բացի դրանից, այդ ամբողջական պատգամավորական կորպուսին դժվար է… երբ ժամանակին ԵԽԽՎ պատգամավորը միտված է եղել երկու բանաձեւերին էլ կողմ քվեարկի, այդքանից հետո հեշտ չի, որ ինքը՝ պատգամավորը, այդ հարցում որեւէ խնդիր չունենալով, անպայման վերապահում անի հայկական կողմին: Երեւի թե հենց սա էր պատճառը: Պիտի կրկնեմ, որ մեր խնդիրը նախեւառաջ Ուոլթերի զեկույցն էր, թեպետ ոչ պակաս աշխատանք ենք տարել մյուս զեկույցի հարցում:

- Ի՞նչ քայլեր են հետեւելու բանաձեւի ընդունումից հետո, փաստորեն, առաջին բանաձեւի ընդունումը մեզ համար հղի էր լուրջ վտանգներով, ինչպես Դուք ասացիք, հիմա այս դեպքում Սարսանգի ջրամբա՞րն ենք բացելու ադրբեջանցիների առաջ:

- Որեւէ իրավական հետեւանքներ ԵԽԽՎ-ի ընդունած որոշումները չեն ունենում, իսկ եթե Սարսանգին է վերաբերում, կարելի է նորից գնալ եւ Ղարաբաղի հետ լրիվ մանրամասն քննարկել, իմանալ, որ նման խնդիր չկա, թե Ղարաբաղը ջրազրկում է Ադրբեջանին: Թեպետ, եթե քաղաքական տեսանկյունից նայենք, Արցախի ամբողջ ճանապարհները փակ են, եւ որեւէ մեկը չի ասում՝ սոցիալական խնդիր է, լուծեք էդ հարցը, այնպես որ, հակադրվելու շատ բաներ ունենք: Համենայնդեպս, երկրորդ բանաձեւը նույնիսկ բարոյական տեսանկյունից չի կարող որեւէ ռեզոնանս տալ:

- Անդրադառնանք ներքաղաքական գործընթացներին, Դաշնակցության հետ համատեղ կառավարման վերաբերյալ քննարկումների մասին տեւական ժամանակ խոսակցություններ կային, օրերս ՀՅԴ-ից հաստատեցին, որ ընդունել են կոալիցիայի առաջարկը, ե՞րբ կլինի այն, եւ ինչի՞ շուրջ են ձեր բանակցությունները, արդյոք ընդունելի՞ են ՀՅԴ-ի հայտնի նախապայմանները:

- Մամուլի խոսքին կարելի է հետեւել, բայց դա սկզբունք ընդունել պետք չէ, մամուլում ընդամենը քննարկվում է, թե որ նախարարությունն ումը պետք է լինի։ Քաղաքական կոալիցիա կամ համաձայնությունները նախեւառաջ քաղաքական են, այսօր նախեւառաջ քաղաքական մասն է քննարկվում: Այսինքն, հանիրավի այդպես կոալիցիաներ չեն ստեղծվում: Օրինակ, քաղաքական հարց է՝ մեր տեսակետը ԵՏՄ-ի նկատմամբ, մեր տեսակետը Եվրամիության նկատմամբ, ներքին եւ արտաքին քաղաքականության հարցեր կան: Մինչեւ այս հարցերը չպարզաբանվեն կամ չհամատեղվեն, կամ փոխզիջումներ չլինեն, բնական է՝ կոալիցիան նախարարների, մարզպետների տեղեր տալով չի որոշվում: Իհարկե, քննարկվում է, հիմա էլ է քննարկվում, եւ կարծում եմ, որ կոալիցիոն մոտեցումը ճիշտ է այն առումով, որ իրենք՝ հենց Դաշնակցությունը, ասում են, որ դա իրենց քաղաքական ծրագրի մի ամբողջական մաս է կազմել, խոսքը խորհրդարանական մոդելի մասին է, որին անցում կատարեցինք, եւ որի հարցում իրենք ջանադիր են եղել: Եվ ասում են, որ քանի որ մոդելն արդեն ուժի մեջ է մտել, իրենք պատասխանատվություն են կրում, որպեսզի այդ մոդելը կիրառվի: Մի բան է, որ հանրաքվեով Սահմանադրությունն անցնում է, մի ուրիշ բան է, որ պրակտիկ կյանքում պիտի կիրառվի, իսկ այդտեղ մեծ, հսկայական աշխատանք կա: Արդեն ինձ մոտ տեսակավորված է, մոտավորապես 400-ից ավելի օրենքներ, օրենքների փոփոխություններ պետք է լինեն, որոնք ժամկետավորված են, եւ այստեղ պետք է աշխատեն բոլոր քաղաքական ուժերը, առավել եւս նաեւ կառավարման պրոցեսում մոդելավորելը դա, իսկապես, մեզ համար էլ է փորձություն եւ նաեւ բոլոր քաղաքական ուժերի: Այս պատասխանատվության տակ է ուզում մտնել Դաշնակցությունը, եթե այլ թիմ էլ կա, որ ուզում է նման պատասխանատվության տակ ընկնել, բնական է, որ մեզ համար քննարկելի է, անգամ եթե մենք բացարձակ մեծամասնություն ենք եղել ԱԺ-ում, միեւնույն է՝ նույն ճանապարհով ենք գնացել, հնարավորություն ենք ստեղծել, որ բոլոր քաղաքական ուժերը կարողանան մաս դառնալ պետության կառավարմանը: Այս մոդելի դեպքում ոչ միայն Դաշնակցությանը, այլեւ հասարակությանը հնարավորություն է տրվելու, որպեսզի պետական կառավարման պրոցեսներին անմիջական մասնակցություն ունենան:

- Այսինքն, Դաշնակցությունն ի՞նքն է ցանկություն հայտնել մաս կազմելու կառավարման համակարգին:

- Դա ցանկությունների խնդիր չէ, դա քաղաքական որակավորումներ կարելի է տալ, գնահատականներ տալ: Այլ քաղաքական ուժեր էլ, եթե ցանկանան, ցանկությունով չի դաշինքները: Այնպես չի, որ ՀՀԿ-ն հրավիրում է, Դաշնակցությունը պիտի ասի՝ այո կամ ոչ: Դա գործընթաց է, վերջին 2 տարիների փոխհարաբերության շնորհիվ նաեւ քաղաքական պայման է ստեղծվել, որպեսզի ստեղծվի կոալիցիան:

- Այս պայմանը սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացին աջակցությո՞ւնն է եղել:

- Ոչ միայն աջակցելու, այլեւ կյանքի կոչելու: Այդ պատասխանատվության տակ է ուզում մտնել Դաշնակցությունը:

- Փաստորեն, ՀՀԿ-ն միայնակ չի կարող կրել այդ պատասխանատվությունը, դուք մեծամասնություն ունեք, մշտապես հայտարարվում է, թե կադրերի խնդիր էլ չունեք, ՀՀԿ-ի ինչի՞ն է պետք նման կոալիցիան, մանավանդ որ հասցրել է «կեղծ» անվանումն ստանալ:

- Պետության քաղաքական զարգացումներին ինչքան քաղաքական ուժ մասնակցեն, դա մեր հայրենիքին ու պետությանն է պետք: Իհարկե, եթե այն ըմբռնումն ունենայինք, թե մի քանի նախարար ունենք, իշխանությունը մերն է, ինչ ուզենք կանենք, էդ որակավորումների ժամանակներն անցել են, պետության համար պետք է պատասխան տա շարքային քաղաքացուց մինչեւ վերջին գրանցված 88-րդ կուսակցությունը, որն այսօր չի գործում:

- Այսպես թե այնպես, քաղաքական կուրսը ՀՀԿ-ն է թելադրում…

- Հենց դրա համար եմ ասում, որ կոալիցիան հենց այնպես չի ստեղծվում: Իսկ մենք ոչ թե թելադրում ենք, այլ այն քաղաքական ծրագիրը, որը ՀՀԿ-ն ունի, կամ այն ծրագրերը, որն ունի ՀՅԴ-ն, հիմա փորձում ենք համադրել:

- «Բարգավաճ Հայաստանը» նույնպես աջակցեց իշխանություններին սահմանադրական փոփոխությունների հարցում, նրանց չե՞ք առաջարկելու ստանձնել համատեղ կառավարում:

- Ինչո՞ւ միայն ԲՀԿ-ն, մյուսների հետ էլ կարելի է խոսել, եւ ինչ-որ չափով ինչ-որ բան խոսվում է, այստեղ խնդիրը պատասխանատվությունն է, մեր նորանկախ Հայաստանում ամենամարտնչող ուժը, որպեսզի խորհրդարանական մոդել ունենանք, դա նախեւառաջ սկսվել է Դաշնակցությունից, հետո Վազգեն Մանուկյանի կուսակցությունից, հետո՝ նաեւ ԲՀԿ-ից, հետո բոլոր կուսակցությունները, բացի մեզանից, գնում էին դեպի մոդելի փոփոխության, իսկ մենք ընտրեցինք այն անհրաժեշտ ժամանակաշրջանը, որը հնարավորություն կտա երկրի անվտանգությունն ավելի ուժեղացնել: