Երբ մարդը պատվաստվում է, դա չի նշանակում, որ հետո որևէ այլ պատճառով չի մահանալու

Հարցազրույց առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի հետ

- Այսօրվանից բաց տարածքներում դիմակ պետք է կրեն։ Կարծում եք՝ քովիդի նախնական փուլի սահմանափակումներին անցնելը կշտկի՞ իրավիճակը։

- Մենք առաջնորդվում ենք այս պահին իրագործելի եւ նպատակահարմար սահմանափակումների կիրառմամբ։ Հասկանում ենք, որ այս պահին կիրառվող բոլոր հակահամաճարակային միջոցառումներն ուղղված են՝ զսպելու ահագնացող ալիքը։ Տեսնում ենք օրական դրական թվերի դինամիկա, հիվանդացության ծանրության աճ, երիտասարդացում, հղի կանանց շրջանում հիվանդության բավականին ագրեսիվ ընթացք, եւ մենք պետք է անենք ամեն ինչ, որպեսզի զսպենք այս ալիքը։

- Ուշացա՞ծ չէ այս սահմանափակումների կիրառումը։

- Կարծում եմ՝ ոչ։ Մեր կողմից ձեռնարկվում են հնարավոր բոլոր միջոցները, եւ քաղաքականությունը մշակվում է թե՛ միջազգային, թե՛ մեր երկրում կուտակված փորձը վերլուծելով, մեր կողմից առաջարկներ են արվում, որոնք քննարկման արդյունքում կառավարության կողմից հավանության են արժանանում։ Տեսեք, երբ որ Հայաստանն անցյալ տարի անցում կատարեց ոչ լոքդաունային քաղաքականության, ավելի թիրախավորված սահմանափակումներ կիրառելուն, մտահոգությունների առիթ տվեց։ Բայց տեսնում եք՝ այդ քաղաքականությունը երկարաժամկետ առումով բավականին խելամիտ եւ բալանսավորված էր։ Այս պահին էլ մեր քաղաքականությունը՝ օր առաջ ավելացնել պատվաստումային ծածկույթը, եւ, իհարկե, դիմակներն էլ՝ որպես կարճաժամկետ, արագ գործող միջոց, կարող են շատ կարեւոր դեր խաղալ։ Առանց տնտեսական սահմանափակումների գնալու՝ մենք հնարավորություն ունենք զսպելու վարակի աղբյուրը։

- Այս սահմանափակումից հետո քաղաքացիները հիշեցին Նիկոլ Փաշինյանի ասածը, որ քաղաքացին տուգանքի մատերիալ չէ։ Կարծում եմ՝ պատկերացնում եք, թե ինչ արշավ է սկսվելու կառավարության ու Ձեր հանդեպ, երբ սկսեն համատարած տուգանել։ Անցյալ տարի շատերը բողոքարկեցին այդ արձանագրությունները եւ շահել են դատը։ 

- Ես ուրախ եմ, որ նշում եք դա, այսինքն՝ մենք ունենք նաեւ արդար դատաքննության ընթացք, եւ եթե ինչ-որ մեկի նկատմամբ անարդար կերպով տուգանք է կիրառվել, կան բոլոր շանսերը՝ դրանք բողոքարկելու։ Մեր նպատակը տուգանքները չեն, խելամիտ, պատասխանատու մոտեցումն է։ Մենք ունենք մեծ խնդիր։ Այն լուծելու համար եթե ամեն մեկը փոքր ներդրում իրականացնի, հնարավորություն ունենք լուծելու՝ առանց տնտեսական լուրջ վնասների։ Եթե ամեն մարդ՝ առանց սպասելու, որ կտուգանվի, կամ արդյոք մենք այդքան հանրային պատասխանատվության դիրքորոշում չունե՞նք, որ կարող ենք շատ պարզ մոտեցմամբ մարդկանց կյանքեր փրկել։ Կարծում եմ՝ ունենք։ Ես հավատում եմ եւ ապավինում եմ մեր ժողովրդի խելամտությանը, ողջախոհությանը եւ հոգատարությանը։

- Փորձը ցույց է տալիս, որ մինչեւ մտրակի քաղաքականություն չի վարվում, մարդիկ չեն պահում օրենքը։

- Գործիքները պետք է բազմաթիվ լինեն արդյունքի հասնելու համար։ Վարքագծում փոփոխություն մտցնելու համար միայն մտրակի կանոնին կամ միայն բարձր գիտակցությանն ապավինելը չի կարող արդյունք ապահովել։ Ուստի մենք պետք է կիրառենք մի շարք գործիքներ։ 

- Պատերազմից հետո այս իշխանություններին ձայն տված քաղաքացին կունենա՞ բարձր պատասխանատվություն եւ գիտակցություն։

- Իհարկե, հետպատերազմական ընթացքում բոլորիս առաջնահերթությունները լրիվ փոխվել են, եւ մենք՝ բոլորս, ըմբռնումով ենք մոտենում, որ նման արհավիրքից հետո շատ դժվար է վերադառնալ եւ առաջնահերթությունը համարել պատվաստումը, կանխարգելումը։ Բայց մենք տեսնում ենք, որ ժամանակի ընթացքում մեր ժողովուրդը՝ գիտակցելով, հասկանալով, նաեւ որոշակի նոր կանոններ մտցնելով, մենք այսօր ունենք հերթեր պատվաստումների համար։

- Պատվաստումներից հետո դինամիկան ինչպիսի՞ն է հիվանդացածների, ծանր հիվանդների եւ մահերի թվի մասով։ Կարծես թվերը չեն նվազում։

- Մեր մասնագետները բազմիցս ներկայացրել են, որ «Դելտա» շտամը, ցավոք սրտի, առանձնանում է թե՛ տարածման ավելի ակտիվ ընթացքով, թե՛ հիվանդացության ծանրության, թե՛ երիտասարդացման։ Մենք դեպքեր ենք ունեցել, երբ 20-30 տարեկան քաղաքացիները, որոնք որեւէ խրոնիկ հիվանդություն չեն ունեցել, կտրուկ վատացում է եղել, եւ, ցավոք, հնարավոր չի եղել նրանց կյանքը փրկելու։ Մենք ունենք այսօր 50-ից ավելի հղի, որոնք թոքաբորբով բուժում են ստանում բժշկական կենտրոններում, ինչը չի գրանցվել նախորդ ալիքների ժամանակ։ Սա շատ մտահոգիչ է ոչ միայն Հայաստանում, այլեւ բոլոր երկրներում: Բայց նաեւ տեսնում ենք, որ այն անձինք, որոնք պատվաստված են, հիվանդությունը տանում են շատ ավելի մեղմ ընթացքով։ Անգամ ունենալով խրոնիկ հիվանդություններ՝ կարողանում ենք այդ վիճակից նրանց հանել։

- Ունե՞ք վիճակագրություն, թե մահացածներից կամ քովիդով վարակվածներից քանիսն են պատվաստված եղել, եւ պատճառը պարզե՞լ եք, թե ինչից են մահացել՝ լինելով պատվաստված։

- Ես մի դեպքի մասին նշել եմ, ու դրանից հետո սկսեցին շահարկումներ, խեղաթյուրումներ, որ իբրեւ թե պատվաստումից է մահացել, այնինչ ես հստակ կերպով նշել եմ, որ 80-ն անց մի քաղաքացի ունեինք, որ պատվաստումն ստանալուց հետո քովիդով վարակվելով՝ հիվանդությունը ծանր ընթացքով էր ընթացել, եւ մարդը մահացել էր։ Բայց մենք պիտի պատճառահետեւանքային կապը հասկանանք նաեւ իր այլ հիվանդությունների, դրա համար մեր բժիշկների խումբն ամեն դեպքը հետազոտում է, եւ թափանցիկ կերպով ներկայացնում ենք հանրությանը։
Մենք պատվաստումից որեւէ մահացության դեպք չունենք, ես դա հստակ ասում եմ։ Պետք է հասկանանք, որ երբ մարդ պատվաստվում է, դա չի նշանակում, որ դրանից հետո որեւէ այլ պատճառով չի մահանալու։ Կրկնում եմ՝ չկա որեւէ կողմնակի ազդեցության դեպք, որը մեր հանձնաժողովների կողմից չի քննվում, եւ չկա որեւէ մահվան դեպք պատվաստանյութ ստանալու արդյունքում։