Աշտարակից եկած էրեխեն եկել, ծառայում է Ջերմուկում, իմ պապենական հողն է պահում, իրեն մենակ թողնե՞մ

Աշտարակից եկած էրեխեն եկել, ծառայում է Ջերմուկում, իմ պապենական հողն է պահում, իրեն մենակ թողնե՞մ

«Պատերազմի ամենաթեժ պահին նույնիսկ Ջերմուկից դուրս չենք եկել՝ ես ու ընտանիքս մնացինք Ջերմուկում»,- «Հրապարակի» հետ զրույցում ասաց Ջերմուկի բնակիչ Թաթուլ Ավետիսյանը։ Նրան վրդովվեցրել էին սոցցանցերում արված գրառումները, որտեղ Ջերմուկը ներկայացրել էին որպես «ուրվական քաղաք»։

«Ուրվական քաղաք տեսնողը ճանաչում է միայն ըմպելասրահը, իսկ Ջերմուկը միայն ըմպելասրահը չի։ Երբ տեսա այդ գրառումները, թե Ջերմուկը ուրվական քաղաքի է վերածվել՝ ուզում էի բարկացած մեկնաբանություն գրել»,-ասաց Թաթուլ Ավետիսյանը։

Նա ասում է, որ պատերազմի ժամանակ, երբ Ջերմուկը թշնամու թիրախում էր հայտնվել, քաղաքի տղամարդկանց մեծ մասը մնացել է քաղաքում։ Ընտանիքներին՝ կանանց ու երեխաներին քաղաքից հանել են դուրս ու անմիջապես վերադարձել քաղաք։ «Այս պահին մեծ մասը, գերակշիռ մասը տեղում է։ Հենց պատերազմական գործողություններն ավարտվեցին՝ կանայք ու երեխաներն էլ ուրախ վերադարձան քաղաք»,-նշում է վերջինս։ Բայց սա ավելի շատ «Լավ ասենք, որ լավ ըլլա»-ին է նման:

Թաթուլ Ավետիսյանն ասում է, որ սեպտեմբերի 28-ի պատերազմի մասին նախ իմացել են լուրերով, հետո ձայներից ու միմյանց փոխանցվող տեղեկություններով հասկացել են, թե ինչ է կատարվում։

«Ո՞նց կարող է ճնշող չլինել, երբ աչքիդ առաջ ազերուն տեսնում ես քո պապական հողում, վտանգ կա, որ մարդկանց որոշ մաս կարող է լքել քաղաքը, եթե ադրբեջանցիները շարունակաբար հրետակոծեն քաղաքը։ Իհարկե, շատ չեն լինի այդ մարդիկ, բայց հեռացողներ էլ կլինեն»,-ասում է Թաթուլը։

Եվ սեպտեմբերի 13-ի պատերազմի ժամանակ, եւ երեկվա հարձակման ժամանակ ինքն ու կինը, որը բուժքույր է, շտապել են հիվանդանոց։

«Մեր ընտանիքը խուճապի չի մատնվում, քանի որ իմ կինը նաև բուժքույր է, ամեն մի ակնթարթ պատրաստ ենք ծառայելու։ Երբ սկսեցին հրետակոծել, այդ պահին տանն էինք, ու շատ արագ տեղափոխվեցինք հիվանդանոց, երեկ էլ որ հրետակոծեցին՝ ուղիղ հիվանդանոց գնացինք, որպեսզի վիրավորներին հրատապ օգնություն ցույց տանք։ Իմ տեսած հերոսները եղել են բժիշկները, առաջին իսկ պահից շատ ուժեղ աշխատել է ոստիկանությունը, ԱԻՆ-ը և բուժանձնակազմը»,-պատմում է Ավետիսյանը։

Երեկ հարձակումը Ջերմուկի հայկական դիրքերի ուղղությամբ թշնամին սկսել է սեպտեմբերի 13-ի ռազմական ագրեսիայի ժամանակ գրավված դիրքերից. «Մեր աչքով տեսնում ենք ամեն ինչ, քաղաքի որոշ տեղերից տեսանելի են թշնամու դիրքավորումները»։

Ջերմուկի բնակիչը պատմում է, որ անձամբ գնացել է քաղաքի առողջարանային հատվածը, որն ամենաշատն է տուժել թշնամու կրակից, թիվ չի կարող նշել, սակայն վնասները քիչ չեն։ «Գերեզմանատունն էլ են հրետակոծել՝ չեմ կարող ասել պատահաբար, թե հատուկ են թիրախավորել, բայց որ մի գերդաստանի գերեզմաններն ամբողջությամբ վնասվել են, քարերը կիսվել են, ճաքել՝ դա հաստատ է»,- նշեց վերջինս։

Նա մեզ հետ զրույցում կարևորեց պետության աջակցությունը, որպեսզի թշնամու թիրախում հայտնված բնակավայրերի բնակչությունը ուժ գտնի իր մեջ՝ շարունակի մնալ իր տներում ու պահել հայրենի հողը։ Սակայն, վիրավորված է նաև անտարբերությունից։

«Քար անտարբերություն կա` Երևանի անտարբերությունը, մյուս տեղերից անտարբերությունը, երբ ես լրահոս էի հետևում, այստեղ պատերազմական վիճակ՝ հրապարակում երկու թև: Մի թևը իշխանություն էր ուզում ստանալ, մյուսը՝ իշխանություն պահել» ,-ասում է Ավետիսյանը: Սակայն նաեւ հավելում է, որ բազմաթիվ քաղաքացիական նախաձեռնություններ` Հայաստանի տարբեր մասերից շտապել են օգնության՝ թշնամու կրակի տակ հայտնված ջերմուկցիներին օգնելու։ Բայց կարծում է, որ ամեն դեպքում հայրենիքի մասին մտածողները, այնուամենայնիվ, շատ ավելի քիչ են ու պատմում է, թե ինչպես է հիվանդանոցում հանդիպել Արայիկ Խանդոյանի որդուն. «Խանդոյան Արայիկի տղային՝ Արսենին, 17 տարեկան, պատերազմական գործողությունների ժամանակ մեքենայից իջնելուց, բարձրանալուց ձեռքն էր վնասել, հրամանատարը դիրքերից էր իջեցրել: Հաշված ընտանիքների համար էր պատերազմը իրողություն, երկու իրականության մեջ է երկիրն ապրում»,-ասում է Թաթուլ Ավետիսյանը։

Մինչդեռ զինվորը պիտի իմանա, որ իր թիկունքն ամուր է, որ իր թիկունքի հետևում մարդիկ կան, ում ինքը պետք է պաշտպանի։ «Անձնապես ճանաչելով Ջերմուկի զորամասի հրամանատարությանը, իրենց պետք էր իմանալ, որ մենք մնում ենք Ջերմուկում, որ իմանան, թե ինչի համար են իրենք սահմանում և մենք իրենց կողքն ենք։ Ես երբեք 18, 20 տարեկան զինծառայողին չեմ թողնի պոստում՝ դուրս գամ ու գնամ, մենակ չեմ թողնի, ինքը իմ համար է պայքարում, իմ պապենական հողն ու ջուրն է, իսկ Աշտարակից եկած էրեխեն եկել, ծառայում է, հողը պահում է, իրեն մենակ թողնեմ էնտե՞ղ՝ չեմ թողնի։  Մենք պինդ ենք, մեր թիկունքում էլ դուք պինդ եղեք, մեր նյարդերը քարից էլ պինդ են, երբեք տեղի չենք տալու»,-եզրափակեց Թաթուլ Ավետիսյանը։