Խաթրով, «ինչ ուզում են՝ տանք» տարբերակը խաղաղության ուղի չէ

Հարցազրույց երգիչ Արսեն Սաֆարյանի հետ

- Պարոն Սաֆարյան, նախօրեին համերգային մի քանի կատարումով հանդես եկաք Ազատության հրապարակում։ Ի՞նչն էր Ձեզ բերել հրապարակ։

- Գնացել եմ՝ ինչպես յուրաքանչյուր հայ քաղաքացի, այնպես չէ, որ ակտիվ եմ քաղաքականության մեջ, ո՛չ։ Ես գնացել էի, որովհետեւ մտահոգություններ ունեմ, այսօր շատ անկայուն, անհասկանալի իրավիճակում ենք․․․, ի՞նչ ենք տվել եւ դեռ ի՞նչ ենք տալու․․․։ Ես գնացել էի որպես հայ ու ներկայացել եմ իմ երգով։ Ինձ մտահոգում է, թե վաղն ինչ երկիր ենք ունենալու։ Կան հարցեր, որ բոլորին են հուզում եւ մտահոգում, այդ թվում՝ ինձ, վաղը իմ երեխան ի՞նչ երկրում է ապրելու․․․։

- Պատերազմից մեկուկես տարի անց ի՞նչ ունենք, հատկապես որ հիմա էլ սեղանին է դրվել Արցախի «նշաձողն իջեցնելու» հարցը։

- Նրանց ո՞վ է տվել այդ իրավունքը՝ նշաձող իջեցնելու կամ բարձրացնելու․․․ Ինձ նաեւ շատ մտահոգում է մեր բանակի վիճակը, ու պատերազմի վտանգն էլ այնքան է լինելու, մինչեւ որ չունենաս հզոր բանակ։ Խաթրով, «ինչ ուզում են՝ տանք» տարբերակը չեմ կարծում, որ խաղաղության ուղին է։ Պետք է արժանապատվություն ունենալ, ուժեղ լինել, ու դա տեսնեն նաեւ մեր հարեւանները, որ պետք եղած դեպքում մենք էլ կարող ենք հարված հասցնել։ Իսկ համոզելով, «փիշի-փիշի» անելով՝ խաղաղություն չեն ունենում եւ, ընդհանրապես՝ խաղաղություն չեն մուրում, խաղաղությանը հասնում են։ Օրինակ, հիմա ինչո՞ւ չեն զինվում, ինչո՞ւ չենք հզորանում, ինչո՞ւ չենք դառնում բանակ-պետություն։ Ես այսպես եմ մտածում ու կարծում եմ՝ շատերն են այդպես մտածում։ Մի տեսակ անտարբերության հոսանքի մեջ ենք հայտնվել, ուր ենք գնում, մենք էլ չենք հասկանում, եթե ինչ-որ մեկը հասկանում է, թող ասի, թող բացատրի, ոչ մեկը ոչինչ չի բացատրում, չի ասում, թե այդ հանդիպումներն ինչի համար են․․․ ու մենք անընդհատ գլուխներս կախ, վախեցած՝ այսպես ապրում ենք․․․

- Ու թշնամին էլ կիլոմետր առ կիլոմետր առաջանում է։

- Թշնամին անընդհատ էլ առաջանալու է, դա հաղթած պետության, հաղթած բանակի հոգեբանություն է, ու եթե դու չես կանգնում դիմացը, հա էլ առաջանալու են։ Մենք Երեւանում շատ բան չենք զգում, բայց սահմանամերձ գոտիներում շատ մեծ վախեր կան, եւ ժամանակն էլ ցույց տվեց՝ ում վրա էր մեր հույսը, եվրոպական պետությունների՞, է, տեսանք, թե ինչ դիրքորոշում որդեգրեցին պատերազմի ընթացքում, նույնիսկ դաշնակցիդ հետ պետք չէ այդքան հույսեր կապել, որովհետեւ, եթե ես իմ տան դուռը չպահեմ, դաշնակիցը չի գալու պահի։ Կամ՝ մեկը կնոջդ վիրավորի, դու բան չանես, մեկ ուրիշին ձեն տաս, թե բա՝ արի, իմ կնոջը վիրավորո՞ւմ են․․․, ծիծաղելի է ուղղակի։ Դու պիտի քո արժանապատվությունը, թասիբը պահես ու անգամ պարտության մեջ եզրակացություններ անես եւ սկսես ճիշտ քայլեր ձեռնարկել։

- Հասարակության մեջ տեսնո՞ւմ եք պահի լրջության գիտակցումը, ի՞նչ տրամադրություններ եք նկատում մարդկանց մեջ։

- Իմ շրջապատում հիասթափություն եմ նկատում՝ անընդհատ։ Ես չեմ տեսել մի մարդ, որ ասի՝ մեր երկիրը ծաղկում կամ բարգավաճում է, մենք էլ հարստանում ենք․․․ ես նման լավատես մարդ չեմ տեսել, եւ այդ ինչի՞ հաշվին պետք է հարստանանք, ծաղկենք, սկսենք լավ ապրել․․․, հանձնելու ենք ու սկսենք լա՞վ ապրել․․․

- ՔՊ-ական գործարար պատգամավորներն ասում են՝ սահմանները կբացվեն, առեւտուր կլինի, խաղաղություն կլինի, ժողովուրդն էլ կսկսի լավ ապրել։

- Ես չգիտեմ՝ այդ նույն պատգամավորներն ինչով են առաջնորդվում, բայց ինձ համար դա ստամոքսային մտածելակերպ է, վաշխառուական մոտեցում, որ փորս լիքը լինի, ջհանդամ, թե․․․, արդարացում միշտ կա, մեկ է՝ պատերազմը կրվել ենք, ամենասարսափելին հենց այս ստամոքսային մտածելակերպն է։ Սա այս արտահայտության շարունակությունն է՝ որտեղ հաց, այնտեղ կաց, այդ զզվելի հոգեբանությունից է եկել։ Բայց իմ շուրջը ես անընդհատ տեսնում եմ հիասթափված մարդիկ, տեսնում եմ մարդկանց, ովքեր մեծ հույսեր են ունեցել, բայց, ցավոք, այսօր հիասթափված են։ Այն ժամանակ ինչ-որ նպատակ կար այս իշխանությունների հետ կապված, բայց դե՝ այստեղ էլ կարելի է, չէ՞, փոխել, չէ՞ որ եկան ու ասացին, որ շուտ-շուտ փոխվելու են․․․

- Երբ ժողովուրդն ուզեց՝ հեռանալու են․․․

- Հիմա սա ժողովուրդ չէ՞, այսինքն՝ նրանք պուպուշ են, սրանք վա՞տն են, սա ի՞նչ սորտավորում է, ժողովուրդն իրեն խնդրում է, որ մնա՞․․․ դե թող մնա, այսքան ժամանակ մնացել են, ու ավելի վատ բաներ հնարավո՞ր էր անել, չնայած, ինձ թվում է՝ էլի կարելի է ու սպասելի է իրենցից․․․

- Ամեն դեպքում, հիմա ընդդիմության կողքին եք․․․

- Այստեղ ընդդիմության հարց չկա, ու եթե մեկ կուսակցության հավաք լիներ, ես չէի գնա Ազատության հրապարակ, ընդհանրապես՝ ես չեմ սիրում կուսակցություններին, որովհետեւ շատ դեպքերում հենց այդ կուսակցությունների թեմաներն են բերել մեր պատմության մեջ շատ վատ էջերի, բայց երբ կա ընդհանուր ընդվզում, եւ բոլորն են միավորվել, արդեն ուրիշ խնդիր է։ Ես չեմ աջակցում որեւէ կուսակցության, բայց հայ եմ, ու ինձ էլ է մտահոգում շատ բան։ Ես չեմ ուզում այս երկրից գնալ, որովհետեւ սիրում եմ իմ երկիրը, եւ ինձ էլ այս երկրում են սիրում։ Ավելին՝ թույլ չեմ տա, որ որեւէ մեկի պատճառով վեր կենամ ու փախնեմ այս երկրից։ Ես հայ եմ ու իմ երկրում եմ ուզում մնալ, երգարվեստով եմ զբաղված եւ չեմ ուզում քաղաքական գործիչ դառնալ, ոչ էլ պաշտոն եմ ուզում։

- Ընդդիմությունն ուզում է իշխանությանը նրա իսկ մեթոդներով հեռացնել՝ քայլերթեր անելով, փողոցներ փակելով։ Ի՞նչ եք կարծում, նույն տեխնոլոգիան 2-րդ անգա՞մ էլ կաշխատի։

- Ես տեխնոլոգիաներին վատ եմ տիրապետում, բայց լավ են անում... ինչի չէ՞, դեռ քիչ է, կարծում եմ, դեռ այն չափով չեն լծվել գործին՝ ինֆորմացիոն պատերազմի առումով։ Իրականում այդ իշխանափոխությունն ի՞նչն արեց՝ այն, ինչ հիմա անում ենք՝ խոսում ենք․․․, այսինքն՝ նաեւ ինֆորմացիոն պատերազմը կար։ Ես ուզում եմ, որ մարդիկ լայն բացեն իրենց աչքերը եւ կուրորեն չհավատան․․․ ես էլ եմ հավատում, բայց հավատում եմ հայի լավ տեսակին, մեր եկեղեցուն, իմ բանակին, սա էլ իմ հավատն է, եւ չի կարելի մեկին բռնել ու աստվածացնել, այդ փառքից մենք էլ ենք ունեցել, բայց ֆանատիզմը երբեք չեմ հասկացել եւ ուզում եմ, որ ավելի պարզ ու շիտակ նայեն այս ամեն ինչին ու ավելի քիչ տարանջատեն հների, նորերի, գունավորումներ տան՝ սեւեր-սպիտակներ։ Զզվելի է այդ ամեն ինչը, այդ նույն հայն ենք, մեկն այսպես է մտածում, մյուսը՝ այլ կերպ։ Ավելի շիտակ նայենք ամեն ինչին եւ պահանջատեր լինենք, մեր ժողովուրդը, ազգը պետք է պահանջատեր լինի, ոչ թե մեկին կամ երկուսին սարքի աստվածներ ու ասի՝ ինչ ուզում է լինի, միայն նրանք թող լինեն։ Չեմ ասում, որ նախկինում ամեն ինչ հրաշք է եղել, կամ իմ հորեղբոր տղաներն են եղել, բայց մենք պետք է միշտ լավին ձգտենք։