ՌԴ-ն փորձում է հարմար դիվանագիտական ռելիեֆ ստեղծել տարածաշրջանում, որից հետո կմիջամտի

Հարցազրույց քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանի հետ

- Առաջին հարցը, որն այսօր բոլորին հետաքրքրում է, Ռուսաստանի դիրքորոշումն է: Ինչո՞ւ չեն միջամտում, ինչո՞ւ է ուշանում օգնությունը կրակի դադարեցման հարցում: 

- Ես կարծում եմ, որ խոսքը դիվանագիտական օգնության մասին կարող է լինել, ո՛չ ռազմական, որովհետեւ ես չեմ կարծում, թե Ռուսաստանը ռազմական օգնություն կցուցաբերի Հայաստանին գոնե այս պահին: 

- Ինչո՞ւ: 

- Որովհետեւ ՌԴ-ն Մինսկի խմբի համանախագահ է եւ այս առումով չեզոք է: 

- Իսկ որ ռազմավարական գործընկեր ենք, դեր չի՞ խաղում:   

- Որ ռազմավարական գործընկեր ենք, դրա համար մենք ստանում ենք Ռուսաստանից բավականին էժան գնով ռազմական տեխնիկա, ինֆորմացիա եւ այլն: Իսկ դիվանագիտական օգնության տեսանկյունից, պաշտոնական սեղմ ինֆորմացիայից դատելով, Ռուսաստանը հիմա շոշափում է դիվանագիտական խողովակները, գումարած՝ նա փորձում է իրեն հարմար դիվանագիտական ռելիեֆ ստեղծել տարածաշրջանում, որից հետո կմիջամտի: 

- Ինչո՞ւ մենք չենք դիմում ՀԱՊԿ-ին: 

- Պատճառը պարզ է․ որովհետեւ կոնֆլիկտը Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ չէ, այլ Արցախի եւ Ադրբեջանի միջեւ է, եւ այս առումով ՀԱՊԿ-ին դիմելու ֆորմալ նույնիսկ իրավունք չունենք: 

- Հայաստանը չի կարող ասել, չէ՞, որ այնտեղ հայերով բնակեցված տարածք է, մեզ օգնեք: 

- Իհարկե, չի կարող ասել, որովհետեւ սա մի երկիր է, որը ՀԱՊԿ անդամ չէ: 

- Բայց Վարդենիսի կողմից արդեն 2 օր է, կրակոցներ են հնչում, կա մեր անվտանգությանը սպառնալիք: Չե՞նք կարող դիմել ՀԱՊԿ-ին: 

- Թերեւս, կարծում են, որ հիմնականում պատերազմում է Արցախը, եւ մեր դիմումը պաշտոնապես Հայաստանին կխառնի կոնֆլիկտին։ Մյուս կողմից, ժամանակին մենք ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերությունները հնարավորինս ցածր մակարդակի ենք իջեցրել, եւ դա դիմելու մեկ այլ կարեւոր խոչընդոտ է: 

- Հրանտ Բագրատյանը կարծում է, որ Հայաստանն անհապաղ, հենց հիմա պետք է ճանաչի Արցախը որպես պետություն: Ի՞նչ կարծիքի եք, ճի՞շտ քայլ կլինի: Ի՞նչ կտա դա մեզ այս պահին: 

- Պետք է շատ ծանրութեթեւ անել այդ հարցում, որովհետեւ Լեռնային Ղարաբաղի ճանաչումը Հայաստանի կողմից նշանակում է վերջ տալ բանակցություններին: Որովհետեւ բանակցությունների հիմնական թեման Լեռնային Ղարաբաղի ստատուսն է: Եթե մենք արդեն ֆիքսում ենք այդ ստատուսը, Ադրբեջանի հետ բանակցելն անիմաստ է դառնում: Հիմա մենք պետք է հասկանանք՝ արդյոք մենք վերջնականապես խա՞չ ենք քաշել բանակցությունների, եղած միջազգային ֆորմատների վրա ու գնում ենք հարցի բացառապես ռազմական լուծման: Էս դեպքում պետք է ճանաչել: Եթե դեռեւս դիվանագիտական կարգավորումների հույսեր ունենք, այդ դեպքում պետք չէ ճանաչել: 

- Ղարաբաղի սահմանին՝ երկու կողմից, տեսախցիկներ, մշտադիտարկման սարքեր չեն տեղադրվել, չնայած սրա շուրջ նախկին իշխանություններն էին դեռ բանակցում, ներկայիս իշխանությունները վերջերս սկսել էին հարցը բարձրացնել: Ինչո՞ւ այդ տեխնիկան չի տեղադրվում: 

- Ես ուզում եմ հիշեցնել, որ ապրիլյան պատերազմից մոնիտորինգի ու հետաքննության մեխանիզմների հարցը  դարձավ բանակցությունների կարեւորագույն թեմա: Բայց հեղափոխությունից հետո այն սահուն կերպով դուրս եկավ բանակցությունների օրակարգից, որովհետեւ Նիկոլ Փաշինյանը բանակցությունները սկսում էր նոր կետից: Հիմա, երկար ձախողումներից, տավուշյան դեպքերից հետո Փաշինյանը հայտարարեց, որ այդ թեման պետք է վերականգնի, վերաբացի, ինչը մեծ խնդիր է, որովհետեւ այն ժամանակ մենք ունեինք դիվանագիտական հաջողություններ ու կարողացանք այդ թեման մտցնել օրակարգ: Իսկ հիմա Փաշինյանը չի կարողանում դա անել: Մեծ հարց է, ընդհանրապես՝ կհաջողվի՞ այն նորից մտցնել օրակարգ: Միգուցե այս պատերազմից հետո հնարավորություն լինի, որովհետեւ նման օրակարգեր ձեւավորվում են՝ ելնելով հանգամանքներից: 

- Ինչպե՞ս եք գնահատում մեր քայլերը՝ միջազգային հանրության առաջ Ադրբեջանին որպես ագրեսոր բացահայտելու ուղղությամբ, քարոզչությունն ի՞նչ վիճակում է: Տեսնում ենք, որ Ադրբեջանի տարբեր գործիչներ ելույթներ են ունենում, միջազգային իրավունք են մեջբերում՝ փորձելով համոզել, որ մենք ենք նախահարձակ եղել: Իրենց զոհերն են ավելացնում, իսկ մենք լռում ենք, կամ քիչ են նման ելույթները: 

- Կարծում եմ, որ քարոզչական վիճակը շատ թույլ է: Ավելին ասեմ՝ Ադրբեջանը տավուշյան դեպքերը լավ օգտագործեց՝ իր քարոզչությունն ապահովելու համար, այդ պարտությունից նա կարողացավ մեծ օգուտներ քաղել թե՛ դիվանագիտական հարթակներում, թե՛ քարոզչության բնագավառում: Դրանից հետո, այս ամիսներին նա անընդհատ աշխատում էր այս ուղղությամբ՝ այս ամենը համակարգելով Թուրքիայի հետ: Դուք տեսնում եք, որ թուրքական ռեսուրսներն օգտագործելով՝ շատ լուրջ աշխատանք է տարվում: Մենք ոչինչ չարեցինք: Մենք այդ հաղթանակից հետո քնեցինք դափնիների վրա՝ ենթադրելով, որ խնդիրները լուծել ենք, եւ այսօր մենք էլի չունենք ինստիտուտներ, կառույցներ, որոնք այդ քարոզով զբաղվեն: Տեսեք, Դուք նշում եք Ադրբեջանի գործիչներին, իսկ մենք հիմնականում հույսը դրել ենք Նիկոլ Փաշինյանի վրա, ով իր ելույթները կփորձի հնարավորինս ավելի հանրայնացնել միջազգային ասպարեզում: Մյուսներն ուղղակի զրկվել են այդ իրավունքից: Իհարկե, Ադրբեջանում էլ չկա հայտարարությունների լայն իրավունք, բայց եղել են քարոզչական նախապատրաստումներ, որը մեզ մոտ չի եղել: Ավելին՝ նախորդ իշխանությունների օրոք եղել են որոշակի կառույցներ, որոնց խնդիրը եղել է ադրբեջանական քարոզչության դեմն առնելը, միջազգային քարոզչական ասպարեզում հանդես գալը: Փաշինյանի օրոք այդ կառույցները սկսեցին օգտագործվել ներքին թշնամուն լռեցնելու, ֆեյքերով հայհոյելու համար: Մենք չկարողացանք վերականգնել մեր քարոզչական աշխատանքը անգամ տավուշյան դեպքերից հետո: