Շնորհավորանքները թեստերի հետ կապված ավելի հաճույքով կընդունեմ, երբ գործը սկսենք ու տեսնենք,որ ամեն ինչ նորմալ է

Անդրադարձել էինք՝ ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտին կողմից կորոնավիրուսի թեստերի տեղական արտադրություն սկսելու շուրջ մասնագետների ու ոչ մասնագետների թերահավատությանը։ Թե ինչպես է հնարավոր նման բարդ համակարգերի արտադրություն ստեղծել զրոյից, և արդյոք  վերջնարդյունքում սա կառավարության հերթական PR-ը չի դառնալու։ Այսօր զրուցել ենք ՀՀ ԳԱԱ Մոլեկուլային կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն Արսեն Առաքելյանի հետ։

-Պարոն Առաքելյան,  երեկ Ձեր էջում  շնորհավորանքների տարափ էր, թեև ոչ մի բան դեռ չի սկսվել։ Չե՞ք կարծում, որ մի քիչ շուտ են շնորհավորանքները, «բրավո»-ները մի քիչ շուտ էին։

-Կարծում եմ՝ վաղաժամ էին։ Որովհետև ես շատ ավելի մեծ հաճույքով էդ բոլոր շնորհավորանքները կընդունեմ, երբ արդեն սկսենք գործն ու տեսնենք, որ ամեն ինչ նորմալ է։ 

-Ե՞րբ եք նախատեսում  արտադրությունն ընթացքի մեջ դնել։

-Մենք հիմա կառավարության հետ այդ հարցի քննարկման փուլում ենք, հիմա դետալներն ենք հստակեցնում, էս պահին հստակ տեղեկություններ ժամանակի առումով երևի թե չեմ կարող հայտնել, որովհետև ես էլ հստակ չգիտեմ։ Մենք վաղը պատրաստվում ենք օնլայն ասուլիս անել և երևի թե տեղեկությունը ուշ երեկոյան կտեղադրենք մեր ֆեյսբուքյան էջում։

-Նախատեսո՞ւմ եք դրսից կոնկրետ՝ թեստերի արտադրության համար խորհրդատուներ հրավիրել։

-Չի բացառվում։

-Իսկ ի՞նչն է խնդիրը, որ Ձեր կոլեգաները թերահավատ են հարցում, որ նման բան հնարավոր է, քանի որ  անգամ գերտերություններն են ուրախանում այդ համակարգերը փորձարկելով։

-Դա երևի թե պետք է կոլեգաներից ճշտել։ Եվ ես չեմ տեսնում թերահավատության պատճառ, որովհետև բոլոր երկրներում այս աշխատանքները սկսել են հենց գիտական կազմակերպությունները։ Հետո դա տեղափոխվել է արդեն շատ ավելի մեծ արտադրական ընկերություններ։

-Իրենք էլ թեստերի վերաբերյալ հարցին ի պատասխան ՝խորհուրդ են տալիս Ձեզնից ճշտել կամ կառավարությունից։

-Ես չգիտեմ՝ ինչու՞ են մարդիկ թերահավատ, դժվարանում եմ, որովհետև չեմ կարող այլ մարդկանց մտքերը կարդալ։ Ես միայն կարող եմ ասել, որ մեր ինստիտուտում գենետիկական էդ մեթոդներով հետազոտություն անելու, էդ մեթոդներով աշխատելու տասնամյակների փորձ կա։ Մեր հետազոտությունների մեծ մասն անում ենք հենց այդ նույն մոտեցումների օգտագործմամբ։ Շատ լավ պատկերացնում ենք պրոցեսը և այն, թե ինչպես են ստանում թեստերը և ինչպես են դրանք օգտագործվում։ Այդ թեմայով մենք հարյուրից ավելի տպագրություններ ունենք արտասահմանյան ամենահեղինակավոր գիտական  ամսագրերում։

-Ամեն դեպքում, զրոյից նման բարդ համակարգի մեջ մտնելը․․․․

-Մենք զրոյից չենք մտնում, նորից եմ ասում՝ մենք ունենք նմանատիպ աշխատանքների ու նման նյութերի հետ աշխատելու  երկարամյա փորձ։

-Կորանավիրուսի ա՞յլ, ավելի հին տեսակների՞։

-Կորոնավիրուսի մասին չէ խոսքը, այլ մեթոդների ու նմատիպ թեստերի հետ աշխատելու։ Եվ հիմա որոշակի բաղադրիչների փոփոխության դեպքում այդ նույն թեստերը կարելի է օգտագործել մի շարք այլ հետազոտությունների համար։

-Ակնարկներ եղան, նորից՝ թերահավատ,  որ անգամ ԱՄՆ-ում, Եվրոպայում նոր-նոր անում են  նման թեստեր անում ու ուրախանում։

-Մենք էլ նոր-նոր կանենք ու կսկսենք ուրախանալ։
 
-Կարո՞ղ եք երաշխավորել, որ եթե ամեն ինչ նորմալ ընթանա, դրանք ճշգրիտ թեստեր կլինեն։

-Դրանք կլինեն նույն այն թեստերը, որոնք այս պահին միջազգային տարբեր կառույցների ու տարբեր երկրների առողջապահականան կազմակերպությունների կողմից երաշխավորված են օգտագործման համար։ Այնպիսիք, ինչպիսիք են Հիվանդությունների կանխարգելման եվրոպական կենտրոնը, Առողջապահության համաշխարհային կազմերպությունն ու ԱՄՆ կառույցները։

-Այս պահի դրությամբ 1 թեստի ինքնարժեքը , գոնե մոտավորապես, հայտնի՞ է։

-Հստակ չէ, բայց ակնկալում ենք, որ, ամեն դեպքում, եղածներից՝ ձեռքբերվողներից պետք է որ էժան լինեն։

-Իսկ տեխնիկապես ինչպես՞ եք պատկերացնում, եթե ամեն ինչ իդեալական լինի՝ ի՞նչ խմբաքանակներ են լինելու, ի՞նճ ժամկետներում։ Ինչպե՞ս է դա շատ արագ տրամադրվելու Հայաստանի ողջ՝ 3 միլիոն բնակչությանը։

-Այդ մասին չեմ ուզում խոսել, որովհետև դեռ մենք ընթացիկ քննարկումների մեջ ենք։