Բացարձակ ճշմարտությունը. ապագա կա ապագա

«Հայաստանը կդառնա բնակչության ամենափոքր թիվն ունեցող երկիրը Կովկասում» հրապարակումից տեղեկանում ենք, որ, համաձայն միջազգային փորձագետների՝ 2040 թվականին Հայաստանի բնակչությունը կկազմի 1,5 միլիոն մարդ։

Հիմա դժվար է հիշել, բայց նման մի կանխատեսում, կարծես, Համաշխարհային բանկն է արել 2050 թվականի համար, դեռեւս 15-20 տարի առաջ. լավագույն սցենար՝ 2.5 մլն մարդ, չափավոր՝ 2.0 մլն, վատագույն սցենար՝ 1.5 մլն մարդ: Փաստորեն, վատագույն սցենարն իրականություն դառնալու ճանապարհին է:  Արտասահմանյան մի լուրջ կառուցի ներկայացուցիչ էլ, հանդիպումներից մեկի ժամանակ (20-25 տարի առաջ) հայտնել էր կարծիք, որ Հայաստանի բնակչությունը հասցվելու է 800-900 հազար մարդու:

Փաստորեն, «բնական» ժողովրդագրական գործընթացները հանգեցնելու են այն բանին, որ ՀՀ բանակի թվակազմը չի կարող գերազանցել 10-15 հազարը: Գուցե դա է նկատի ունեցել «բարեկիրթ» մի անձնավորություն՝ ասելով, թե Հայաստանը բանակ չպետք է ունենա: Նա, իհարկե, մի փոքր չափազանցրել է. քանի դեռ ՀՀ տարածքում (նրա ինչ-որ մասի վրա) կլինի պետականության հատկանիշներ ունեցող կազմավորում, ուրեմն այդ հատկանիշներից մեկը հանդիսացող բանակը նույնպես կլինի: Ուղղակի դա կլինի խորհրդանշական ինչ-որ բան, որը չի զբաղվի սահմանների պաշտպանությամբ. դրա անհրաժեշտությունը կվերանա, քանի որ, ինչպես ասել է հայ քաղաքագիտական մտքի «տիտանը», «Մեր պաշտպանվածությունը մեր անպաշտպանվածության մեջ է»: Երեխաները չեն ծառայի, կամ ծառայությունը կլինի ակումբ գնալու նման ինչ-որ բան:

Միջոցներ չեն «վատնվի» բանակի վրա: Վրա կհասնի համընդհանուր բարեկեցությունը:
Նման զարգացումների պարագայում իշխող քաղաքական ուժի որդեգրած արտաքին քաղաքականությունն ընկալելի է, իսկ նրա առաջնորդի վարքագիծը՝ ըմբռնելի: Գուցե հետագայում, լոսերում ու այլ տեղերում հանգրվանած, գլուխները վիսկի «քաշող» հայ պատմաբաններն ու քաղաքագետները գրեն, որ հայ ժողովրդի ողջ պատմության ընթացքում մենք չենք ունեցել այսպիսի մեծություն:

Հիմա, ի՞նչ անի նա, որ հայերը չեն ցանկանում ապրել իրենց պատմական հայրենիքում: Ի՞նչ անեն, բոլորից հավաքե՞ն անձնագրերը:

Այս խորապատկերին, միանգամայն հասկանալի է, թե ինչու հարեւան երկրի ղեկավարը հռչակվեց որպես կիրթ անձնավորություն: Կիրթ կամ բարեկիրթ՝ նշանակում է նաեւ գթասիրտ: Այո, երբ ՀՀ-ն բանակ չունենա, նրա էլ ավելի փոքրացած, Իրանից կտրված տարածքում մնացած բնակչությունն իր հույսը կդնի հենց նրա գթասրտության ու ողորմածության վրա:

Այժմ հասկանալի է, թե օտարերկրյա զորքերի անարգել մուտքն առայժմ ինքնիշխան համարվող երկրի տարածք ինչու չէր կանխվում. թեպետ այսօր դրա հնարավորությունը կա, բայց չէ՞ որ վաղը չի լինելու: Հետեւաբար, այսօրվանից պետք է սովորել դրան:

Փաստորեն, կրկին անգամ ՀՀ բնակչության համոզիչ քվեն ստացած քաղաքական ուժի ծրագրային հենքը խարսխված է պրագմատիզմի, ռեալպոլիտիկի սկզբունքների վրա, այն բանի վրա, որ երկիրը պետք է շարժվի «բնական» ժողովրդագրական գործընթացներին համընթաց:

ՀԳ. C'est la vie.

Գագիկ Վարդանյան