Ռուսաստանը Զանգեզուրով ստացավ ճանապարհ դեպի Չինաստան. խաղաղապահները՝ որպես «կլյուչնիկ».

Այսօր հայկական Սյունիքը ավելի թեժ գոտի է, քան նույնիսկ Մերձավոր Արևելքը, որտեղ բախվել են տասնյակ երկրների շահեր թե նավթի ու գազի և թե դրանց տարանցիկության հետ կապված: Այս տեսակետը «Հրապարակի» հետ զրույցում հայտնեց ռազմական փորձագետ, իրավապաշտպան Ռուբեն Մարտիրոսյանը:

Վերջին շրջանում նա խորացել է քաղաքագիտական վերլուծությունների մեջ, և եկել է եզրահանգման, որ այն, ինչ կատարվեց Զանգեզուրում, թելադրված է առաջին հերթին ոչ թե Ադրբեջանի, այլ Ռուսաստանի տնտեսական և քաղաքական հետաքրքրություններով: 

«Ներկայում Մերձավոր Արևելքից, Թուրքիայից բեռները դեպի Հեռավոր Արևելք, դեպի Չինաստան, Հնդկաստան ու Պակիստան են գնում Իրանի տարածքով: Իրանը դրանցից մեծ շահույթներ է ստանում, ինչի մասին հաճախ նշում են ռուսական քաղաքական վերլուծաբանները: Այժմ ստեղծվում է նոր ճանապարհ, Սյունիքով, որը հսկելու է Ռուսաստանը: Հենց Ռուսաստանն է բացել Սյունիքի տարածքում հողերի վերաբաշխման խնդիրը, միայն մի նպատակով՝ Սյունքի միջանցքում իր ռազմական կետերը տեղադրելու համար», - նշում է փորձագետը: Պուտինին նա վերագրում  է «գողական» աշխարհում տարածված «կլյուչնիկի» դերը, որը ում ուզում  է «պռախոդ» է տալիս:

«Չեմ կասկածում, որ Պուտինը լավ գիտի «պռախոդ» ու «կլյուչնիկ» հասկացությունները: Այսինքն, դու եթե գաղութում նստած ես ու «պռախոդ» չունես ինչ որ տարածքով անցնելու ու քո մահճակալին հասնելու, չես կարող անցնել, դու տեղ չես ունենա այդտեղ: Ռուսաստանը հատուկ է մոտեցրել հայկական ու ադրբեջանական դիրքերը իրար, կտրել է արհեստականորեն, տրամադրել է Ադրբեջանին հատվածներ, որոնք վերջինս իր երազում էլ չէր տեսնի և մեծ հաշվով դրանք Ադրբեջանին պետք էլ չեն, որովհետև չէ որ դրանք պետք է կարողանալ պահել: Եթե մենք ասում ենք, որ հայկական սահմանը Ադրբեջանի հետ մի քանի անգամ մեծանում է բոլոր մասերում՝ Ջերմուկում, Վայքում և այլն, պետք է հասկանանք, որ նույնը Ադրբեջանի համար է: Հիմա Ռուսաստանը ոչ Հայաստանին է թույլ տալիս, իր սահմանները նորմալ պահել, ոչ էլ Ադրբեջանին: Բայց Ադրբեջանը չի կարող հրաժարվել դրանից, որովհետև ինչպես Փաշինյանն է այսօր զրո ղեկավար, այդպես էլ Ալիևն է զրո», - նշում է Ռուբեն Մարտիրոսյանը:

Իսկ ի՞նչ ունի Հայաստանը այս նոր ճանապարհից, բացի սահմանը պահելու ծախսերից: «Փաշինյանին հրամայվել է, փաստորեն, վեր ընկնել տեղը ու ձենը կտրել: Հատուկ պետանվտանգության աշխատակիցներ ուղարկել Սյունիք, որ չխոչընդոտեն անհեթեթ բաժանումներին: Ռուսական պահակակետերը պետք է գան Մեղրիից Գորիս, ամբողջ Զանգեզուրով պետք է անցնեն, և այսօրվա դրությամբ ՌԴ-ի համար բացարձակ կարևոր չեն ոչ Ղարաբաղը, ոչ էլ Հայաստանը: Նրանց պետք է Զանգեզուրը: Այս պահակակետերը տեղադրելուց հետո Թուրքիայի հետ պայմանավորվածությամբ Թուրքիայից եկող բեռնատարները, որոնք գալիս էին Մերձավոր Արևելքից և Թուրքիայից, կանցնեն Զանգեզուրի տարածքով: Ռուսները նույնիսկ բաց տեքստով ասեցին, որ եթե մենք ենք այդ դարպասները հսկում, ապա եկամուտն էլ մեզ է գալիս: Դառնում է «պռախոդ»: Խաղաղապահներն էլ որպես կլյուչնիկ, եթե որևէ մեկը որևէ կողմից սխալ անի, վզին կտան անմիջապես: Այսինքն, Նիկոլը ոչինչ չի կարող անել,  իրեն չեն էլ հարցնում, ու գուցե, չի էլ հասկանում, թե ինչ են անում»: 

Ճանապարհի անվտանգության հարցն ինչպե՞ս է լուծվելու: Այսօր դեռ մարդկանց զգուշացնում են, որ արագ անցնեն այդ տեղերով, առևանգումներ, բանդիտիզմ չի՞ լինի: Ռուբեն Մարտիրոսյանը կարծում է, որ նման միջադեպեր չեն լինի, քանի որ դրանք Ռուսաստանին ձեռք չեն տալիս:

«Օրական համարյա հազար բեռնատար է գնում դեպի հեռավոր Արևելք, և հակառակը՝ Հնդկաստանից, Չինաստանից դեպի Մերձավոր Արեւելք: Ռուսներին պետք է այդտեղ հանդարտություն, որ ինքն իր բիզնեսն անի, ու հաշվի առեք, ոչ թե Հայաստանն է փող աշխատելու, այլ Ռուսաստանը, մուտքն ու ելքը նրա ձեռքին պետք է լինեն»: Մարտիրոսյանը կանխատեսում է, որ Զանգեզուրի ճանապարհի վրա վերահսկողություն սահմանելու արդյունքում Ռուսաստանի դերը տարածաշրջանում կտրուկ բարձրանալու է, սակայն լարվելու են Իրանի, Չինաստանի հետ  հարաբերությունները: «Իրանին լրիվ ֆուկ են անում: Սա մի մեծ վտանգ է, որ այո, դա Իրանին ձեռք չի  տալիս, ձեռք չի տալիս Չինաստանին: Ռուսաստանը սրանով դառնում է գերհզոր ռազմական պետություն, և իր քայլերով  ՌԴ-ն Թուրքիային մտցնում է կարևորագույն երկրների շարքը: Որ Էրդողանն ու Պուտինը իրար գովում էին, հենց այս մասին էր խոսքը: Ռուսաստանի այս քայլը քյանդրբազություն է: Իմ կարծիքով այս խաղը Թուրքիայի հետ վատ ավարտ է ունենալու»: