Միակ ձևը խցանումների դեմ պայքարելու՝ մեքենային «ճնշելն» է

Միակ ձևը խցանումների դեմ պայքարելու՝ մեքենային «ճնշելն» է

Հարցազրույց  փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանի խորհրդական, քաղաքաշինության կոմիտեի նախկին նախագահ Ավետիք Էլոյանի հետ

- Պարոն Էլոյան, քաղաքաշինության կոմիտեում տեղի ունեցած քննարկմանը մասնակցել եք նաեւ Դուք։ Քննարկվել է մայրաքաղաքի կառուցապատմանը միասնական մոտեցում ցույց տալու հարցը, ի՞նչ լուծումներ են առաջարկվել։

- Խոսքը գնացել է ոչ թե ամբողջ քաղաքի մասին, այլ քաղաքի որոշակի հատվածների, շատ կարեւոր է, որ դրանք ոչ թե քաոտիկ զարգանան, այլ կոնկրետ մաստեր պլան մշակվի, այսպես ասած՝ խաղի կանոններ դրվեն, ու զարգանա ըստ նախատեսված ու պլանավորված սցենարի։ Քաղաքը ղեկավարվում է գլխավոր հատակագծով, ուր ավելի մեծ մասշտաբով են դիտարկվում խնդիրները, իսկ մենք խոսում ենք ավելի փոքր թաղամասերի մասին։   

- Քանի որ քննարկվել է բազմաբնակարան շենքերի հարկայնության սահմանափակման վերանայման հարցը, ապա դա ինչ-որ չափով նշանակում է նաեւ սեփականատիրոջ շահերի հետ բախում․ ցածր հարկ՝ ցածր եկամուտ։ Մտավախություն չկա՞, որ հարկայնության սահմանափակումը կարող է նվազեցնել նաեւ ներդրումները։ 

- Պետք է դիտարկենք քաղաքի փոքր կենտրոնը եւ փոքր կենտրոնից դուրս հատվածը։ Կառավարության մոտեցումը քաղաքի փոքր կենտրոնի հանդեպ այն է, որ մենք շարունակում ենք սահմանափակել բարձրահարկ կառուցապատումը, իսկ արվարձաններում՝ Սովետաշեն, Դավթաշեն եւ այլն, մենք հակառակը խթանում ենք բարձրահարկ շինարարությունը։ Այսինքն՝ տալիս ենք կառուցապատելու հնարավորություն, դնում ենք պայմաններ, քաղաքի կենտրոնում կարող ես կառուցել 5 հարկ, բայց քաղաքից դուրս, խնդրեմ՝ կարող ես կառուցապատել 15-16 կամ 50 հարկ։ Այսինքն՝ այստեղ հարցն առաջին հերթին տնտեսական է, 2-րդ հերթին մտահոգությունը քաղաքի գերբեռնվածության շուրջ է։ Փողը երբեք չի քնում եւ չի սառում, երբ կառուցապատողին ասում ենք՝ քաղաքի կենտրոնում չես կարող կառուցել այսքան հարկ, այդ կառուցապատողը ստիպված է լինում արդեն նոր տարածքներ հայթայթել՝ փոքր կենտրոնից դուրս կառուցապատելու համար։ Դա կբերի 2 բանի․ նախ՝ կսկսեն զարգանալ թերզարգացած արվարձանները, որտեղ ոչ մի հասարակական զարգացած ինֆրաստրուկտուրա գոյություն չունի առայսօր, որովհետեւ բոլորը գալիս էին եւ փողերը ներդնում էին փոքր կենտրոնում։ Այս գերբեռնվածության խնդիրը նաեւ նրանում է, որ մարդիկ տեղ չունեն գնալու քաղաքի կենտրոնից դուրս։ Իսկ երբ սահմանափակում ենք հարկայնությունը կենտրոնում, դա ստիպում է, որ փողերը դուրս գնան ու ներդրվեն քաղաքի այլ տարածքներում։ Երբ ինվեստորը փող է ներդնում, քաղաքը պետք է ունենա իր պահանջները, այդ պահանջներից մեկը, որպեսզի առաջին կամ առաջին երկու հարկը լինի հասարակական, դա հենց այն ենթակառուցվածքներն են, որ կստիպի մարդկանց վերջ դնել անպայման քաղաքի կենտրոն գնալուց, լինեն հարմարավետ կայանատեղիներ ու այն ամենը, որ ինվեստորը կառաջարկի քաղաքացիներին՝ ստեղծելով նոր սատելիտ ժամանցի վայրեր։               

- Ստորգետնյա եւ վերգետնյա ավտոկայանատեղերի կառուցման դեպքում չի՞ թուլանա քաղաքի սեյսմաանվտանգությունը, այդ վտանգները հաշվարկվա՞ծ են, եւ որտե՞ղ են նախատեսվում կառուցել ավտոկայանատեղիներ։

- Սեյսմիկան մի հարց է, բայց կա հարցի 2-րդ մասը։ Սկզբունքային թյուրըմբռնում կա, որ ավտոկայանատեղիներն ավելացնելով՝ մենք որեւէ բան կշտկենք, խնդիրը ճիշտ հակառակն է․ ինչքան մենք շատ ապահովենք քաղաքի կենտրոնը նոր ավտոկայանատեղիներով, այնքան մեր խնդիրը մեծանալու է, որովհետեւ այդ ավտոկայանատեղին, այսպես թե այնպես, սնուցվում է մեր գոյություն ունեցող ավտոճանապարհներով, փողոցներով, որոնք չեն փոխվելու։ Երբ մենք ավելացնում ենք կայանատեղի գետնի տակ, թե գետնի վրա, դա ուղղակի ավելացնում է մեքենաների հոսքը։ Ավելացնելով ավտոկայանատեղիների թիվը՝ մենք հարցը չենք լուծում, ավելին՝ վատացնում ենք իրավիճակը։

- Այդ դեպքում ինչպե՞ս վարվել, դրսի փորձը, օրինակ, ի՞նչ է հուշում, ինչպե՞ս քաղաքը բեռնաթափել։

- Քաղաքաշինությունն արդեն վաղուց եկել է նրան, որ միակ ձեւը խցանումների դեմ պայքարելու՝ մեքենային «ճնշելն» է, նույնիսկ Մոսկվայում արդեն փողոցները նեղացնում են, 2 գիծը սարքում են մի գիծ, ավելացնում են հետիոտնի ճանապարհը՝ դանդաղեցնելով մեքենաների ընթացքը։ Այսինքն՝ թվում է, թե դա հակաինտուիտիվ է, բայց, փաստացի, գիտությունը, համաշխարհային փորձը եկել են նրան, որ ինչքան նեղում ես մեքենաներին, այնքան քո վիճակը լավանում է։ Հիմա եթե մենք ուզում ենք տարածքներ ավելացնել հասարակական կյանքում՝ հետիոտնի համար, ու սարքում ենք ստորգետնյա ավտոկայանատեղի, մենք նույն քանակությամբ ավտոկայանատեղի պետք է փողոցի մակերեսից վերացնենք։ Այսինքն՝ արգելենք կայանել փողոցի վերեւում, եթե դա մենք չանենք, լինելու է նույն բանը, ուղղակի այդ դեպքում թե՛ կայանատեղին է լինելու լիքը, թե՛ փողոցում կանգնած մեքենաները։ Այստեղ պետք է համալիր մոտեցում, եւ չի կարելի ուղղակի կայանատեղի ավելացնել եւ ակնկալել, որ հարցը լուծվելու է։ Ընդ որում՝ մի շարք համալիր միջոցառումներ պետք է մշակվեն, ասենք՝ ավելացնում ենք կայանատեղիներ մետրոյի բոլոր կայարանների մոտ, որ մարդն իմանա՝ կարո՞ղ է մեքենան այդտեղ թողնել եւ դրանից հետո մետրոյից օգտվել։ Պետք է ուժեղացնել հասարակական տրանսպորտը, թանկացնել կայանատեղին քաղաքի կենտրոնում, ինչն ամբողջ աշխարհում է այդպես։ Երբեք լուծումը մի ոլորտում ընկած չէ, այսինքն՝ պետք է ավելի լուրջ եւ մտածված մոտեցում լինի։

- Տրանսպորտի երթեւեկության կազմակերպման հարցում կա՞ որոշակի միասնական մոտեցում, ինչպե՞ս կարելի է բեռնաթափել եւ կարգավորել երթեւեկությունը։ Վերջերս քաղաքապետարանում քննարկվեց «Հայրենիք» կինոթատրոնին հարակից հրապարակի տրանսպորտային հանգույցի նախագիծը, որը տարիներ առաջ մերժվել էր, բայց հիմա նորից է քննարկման դրվել։

- Դա վերջին անգամ մերժվեց 7 ամիս առաջ, երբ դեռ ես քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահն էի, դա արվել էր քաղաքաշինական խորհրդի քննարկումներին ու ստացել էր բազմաթիվ բացասական եզրակացություններ։ Բանը նրանում է, որ հերթական անգամ փորձում ենք կետային լուծել հարցը՝ չնայելով խնդրին գլոբալ։ Այդ նախագիծը, եթե չեմ սխալվում, 5 մլն դոլարի հարց էր, որն ուներ բազմաթիվ խնդիրներ՝ հաշմանդամների խնդիրը, մարդը 4 անգամ պիտի իջներ-բարձրանար, որ հասներ փողոցի մի կողմից մյուսը, վտանգվում էր ընդհանուր ճարտարապետական անսամբլը։ Այստեղ մի խաչմերուկի հարցը չէր, այլ ամբողջ Արշակունյաց պողոտայի 3-4 խաչմերուկի հարցը, արդյունքում շատ ավելի վատանալու է խնդիրը։ Այսինքն՝ եւս մեկ անգամ առաջարկվում է մի բան, ոչ խորը մտածված, չգիտեմ՝ ինչ շահեր կան, բայց դա արդեն ինձ չի հետաքրքրում։ Ընդ որում, Գուրգեն Մուշեղյանի նախագծում տրված էր շատ սրամիտ լուծում՝ ավելի քիչ շինարարության արժեքով։ Պետք է ամեն ինչ շատ մտածված անել։ Քաղաքում այդ խաչմերուկը փակել եւ 8-9 ամսով շինարարություն անել, դա մեծ անհարմարություն է ժողովրդի համար։ Թե ինչու է նորից այդ մերժված նախագիծը քննարկվում, ես դրա հետ կապված՝ խոսեցի Արթուր Մեսչյանի հետ, նա ասաց, որ դա միակը չէ, ուրիշ բաներ էլ են քննարկում։

- Այդ դեպքում ո՞ւմ թեթեւ ձեռքով է այդ նախագիծը նորից քննարկման դրվում եւ ներկայացվում Մեսչյանին։

- Պարոն Մեսչյանն ինձ ասել է, որ սա ընդամենը ընթացիկ քննարկումներ են մի նախագծի, ինչը հանկարծակիորեն ներկայացվեց որպես միակ նախագիծ, որը պետք է կառուցվի։ Ես անձամբ ներկա եմ եղել, երբ Արթուր Մեսչյանը Գուրգեն Մուշեղյանի հետ էլ քննարկել է իր տարբերակը, այսինքն՝ սրանք ընթացիկ քննարկումներ են։                 

- Այս օրերին բոլորի ուշադրության կենտրոնում է Օպերայի տարածքի սրճարանների ապամոնտաժման գործընթացը։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այս պրոցեսը, քաղաքային իշխանությունները կունենա՞ն կամք՝ բոլոր այգիներն ու հանրային տարածքներն ազատելու ապօրինի կառույցներից՝ Օղակաձեւ այգուց սկսած, մինչեւ մայթերին տեղավորված սրճարաններ։ 

- Միանշանակ դրական եմ վերաբերվում, եթե Օպերայից չսկսեին, այլ ուրիշ մի տեղից, ժողովուրդը նույն հարցն էր տալու, ի վերջո, ինչ-որ տեղից պետք էր սկսել, եւ պետք է ազատվեր տարածքը, հատկապես, ինչքան որ հասկանում եմ, տեղի են ունեցել ապօրինություններ։

- Մանսարդների հարցը նույնպես քաղաքապետարանի ուշադրության կենտրոնում է, դրանք պետք է քանդվեն ու միանման տեսքի բերվեն։ Կա՞ միասնական ծրագիր, Դուք տեղյա՞կ եք՝ ի՞նչ ձեւով է դա արվելու, եւ արդյոք խնդիրներ սեփականատերերի հետ չե՞ն առաջանա։ 

- Չգիտեմ՝ կա ծրագիր, թե ոչ, ենթադրում եմ՝ ոչ, գիտեմ, որ կա մոտեցում, եւ այսուհետ այն, ինչ արվում է, պետք է արվի ամբողջ շենքի ֆասադի երկայնքով՝ հասկանալով, որ չի կարելի առանձին լուծումներ տալ։ Տեսնում եմ նաեւ վտանգավորություն, որ դրանց մի մասն ապօրինի կարող է լինել, բայց մի մասն էլ ունի փաստաթղթեր, մարդիկ ամեն ինչ օրինականացրել են եւ օրինական ընթացակարգերով անցել, հիմա եթե բռնեն քանդեն, ստացվելու է էլի ինչ-որ անհասկանալի բան։ Բայց դա շատ կարեւոր խնդիր է մարդու տեսահորիզոնի համար եւ դա սկզբունքորեն ձեւավորում է մարդկանց եւ զբոսաշրջիկների կարծիքը քաղաքի մասին, դրա համար պետք է հասկանալ, թե ոնց ենք մոտենում այդ հարցին։ Պետք է հասնենք նրան, որ միասնական ճարտարապետական մոտեցումով դրանք մշակված լինեն։ 

- Այն գաղափարը, որ դրված է «Հին Երեւան» ծրագրի հիմքում՝ նորովի պահպանել հինը, որքանո՞վ է ճիշտ, հատկապես որ եթե հուշարձանը կտրում ես իր միջավայրից, այն այլեւս հուշարձան չէ։ 

- «Պահպանել» բառը չգիտեմ, թե որքանով է կիրառելի այս դեպքում, երեւի՝ վերարտադրել մթնոլորտը, այն էլ չգիտեմ, թե դա ինչքանով կհաջողվի, ինքը շատ խնդրահարույց ծրագիր է, որովհետեւ կան որոշումներ, որոնք խախտելն իրոք երեւի բարդ կլինի։ Ենթադրենք, ճարտարապետների մեծ մասին դուր չի գալիս նախագիծը, բայց այդ փոսն ինչքա՞ն ժամանակ կարող է այդպես մնալ։ Այսինքն՝ եթե մեկը կասի, որ այդ խնդրի լուծումն ինքը գիտի, ես ուղղակի կասեմ, որ ինքը չի տիրապետում ամբողջ ինֆորմացիային, որը վերաբերում է այս կառուցապատմանը։ Պետք է լուծում գտնել, եւ ընդ որում՝ երբեք մեկ լուծում չի լինելու, լինելու են փոքր լուծումներ՝ ամեն լոկալ շենքի համար առանձին, ինչպես ստացվեց Արամի 23-ի դեպքում, որը վերականգնվելու է։

- Ի դեպ, խոսակցություններ էին շրջանառվում, որ Արամի 23-ի փլված պատը պատճառ հանդիսացավ, որպեսզի Ձեզ ազատեն քաղշինկոմիտեի նախագահի պաշտոնից։

- Մեկը մյուսի հետ կապ չունի, իսկ այն, որ քաղշինկոմիտեն 3 տարբեր անգամ գերատեսչություններին ուղարկել է նամակ՝ ասելով, որ այս շենքը փլվելու է, եթե այսպես շարունակվեց, դա փաստ է։